Xix ғ. ІІ жарт. – XX ғ. бас. Цин империясының әлеуметтік-экономикалық және саяси дамуы
жүктеу/скачать 17,96 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ДИО-22-1 қаз-тобы Сәтімбек Мейрам
|
1 тақырып. XIX ғ. ІІ жарт. – XX ғ. бас. Цин империясының әлеуметтік-экономикалық және саяси дамуы Тапсырма: 1. ХІХ ғ. аяғындағы Цинь империясының әлеуметтік-экономикалық дамуы айқындау. 2. ХХ ғ. басындағы Цинь империясының саяси жағдайын сараптау. Әдістемелік нұсқау: 1. Ұсынылған әдебиеттер тізіміндегі В.И.Ленин мақалалары мен Сунь Ятсен шығармаларын оқу барысында Сунь Ятсен идеяларына Лениннің сын пікірлеріне назар аудару. 2. ХІХ ғ. аяғы –ХХ ғ. бас. Қытайдағы батыс державаларының саясаты туралы хрестоматия материалдарынан конспект жазу. Әдебиеттер: 1,2,3,4,5,6,7,9,11,13,18,21,22,24,27,34,45,47. 1. ХІХ ғ. аяғындағы Цинь империясының әлеуметтік-экономикалық дамуы айқындау. Дүниежүзілік империялистік бөлудің аяқталуын,отаршылдық жүйенің құрылуы Шығыстың отаршылдық эспанция обьектісі болып табылатын,бірақ заң жүзінде мемлекеттік суверенитеттің сақталған елдерге үлкен ықпал етті. Олар тәуелді, жартылай отарға айналды. ХІХ ғ соңында жартылай отарға,айналған Азияның ірі мемлекетінің бірі Қытай болды. «Апиын» соғыстары,тайпин көтерілісінің Қытай реакциясымен Америка,ағылшын,француз интервенттерінен жеңілуі Қытайға шетел капиталының одан әрі енуіне қолайлы жағдай жасады. Тайпиндер көтерілісін басқан уақытта Қытай помещиктері,компрадорлар және чиновниктер күшейді.Олардың арасынан шыққан белгілі милетаристер Цзэн Гафаннь. Цзо Цзунтан Маньчжур аристократиясы Қытай,феодалдық-компрадорлық элементтерінің билікті бөлісуге мәжбүр болды.Олардың өкілдерін мемлекеттегі жоғарғы лауазымға тағайындады. 70 жж ЦзэнРо-фаньға тайпиндерді басуға көмектескен Ли Хун-Чжон көтерілді. Астаналық провинцияның наместнигі Ли Хунн-Чжан Цин үкіметінің сыртқы саясатында шешуші рольді атқарды. Ал астанада феодалдық топтар билік үшін таласты. «Консерваторлар» мен «өзін-өзі күшейту» саясатын жақтаушылар арасында күрес басталды. 1873ж Бағдыхан Тунчжи қайтыс болды. Цыси таққа өзінің кәмелетке толмаған інісі Гуансюйді отырғызды. Оның екінші регенттігін басталды. Ли Хун-Чжан және оның маңындағылар «өзін-өзі күшейту» саясатында Қытайдың европалық техникасы әсіресе әскери жетістіктерін өздеріне енгізуді ұсынды. Әскерді қайта құру жүргізілді, бірнеше әскери кемелер сатылып алынды. Помещиктер, ірі чиновниктер жас қытайшыларды шетелге білім алуға жіберді. Цин үкіметінің Батыстың капиталистік державалардың саяси тәуелсіздігі күшейді,ал шетел мемлекеттері шетелдіктер Қытай таможниясына өз бақылауын орнатты. 1864-1894жж аралығында Қытай капиталистік елдер мен саудасын 3 есе өсті. Шетелдіктер кеме компанияларын, және сала бастады. Шетел банктері өз қызметін бастады. 1965ж ағылшын Ганконг-Шанхай банкі ашылды. Шетелдіктер экономикалық енумен қатар тікелей агрессияны да қолдады. Бирма әскерін жіберген ағылшындар оңт-Бат Қытайға да жол ашқысы келді. 1877 ж Бирмадан Юньаньға ағылшын «ғылыми» эспедициясы жіберілді, (конваймен) жергілікті халықпен қақтығыста ағылшын перовочигі Марчер иісін Қытай жаңа талап қою үшін қолданды. 1876ж тең құқықсыз ағылшын–Қытай конвенциясына қол қойылды. Қытай үкіметі контребуция төлеуге, ағылшындарға Янцзы өз бойында жаңа порттар ашуға тиісті болды. Тибетке эспедиция жіберуге құқыналды. Солтүстік Батыстағы халықтың көтерілістер барысында Якуббектің Жетішаар маңында Дунған сұлтанаты құрылды оның орталығы Урумчи қаласы және Таранчин хандығы Орталық Құлжа Якуббек ағылшын ықпалында болғандықтан, ағылшын ықпалының орта Азияға тарамауы үшін патша үкіметі Якуббектің Тарангин хандығын басып алмауы үшін келіссөз жасалды. 1871ж Имей (Кулжа) өлкесіне орыс әскері келді. 2. ХХ ғ. басындағы Цинь империясының саяси жағдайын сараптау. Қытай 19 ғасырдың аяғы мен 20 ғасырдың басында билеуші Маньчжур әулеті бар Цин империясы болды. Бұл мемлекет өзінің ұлан-ғайыр жері мен 400 миллион халқына қарамастан артта қалып, реформаны қажет ететін мемлекет еді. Елдің 19 ғасырдағы дамуы соншалық, Қытай бірқатар еуропалық мемлекеттердің, ең алдымен Ұлыбританияның, Францияның және Ресейдің ықпалына түсті. 1861 жылдан бастап мемлекетті Ци Си империясы басқарды, оның ішкі саясаты біркелкі емес, көтерілістермен және билік үшін күреспен қатар жүрді. 1898 жылғы төңкерістің нәтижесі реформатор император Гуансюйдің биліктен кетуі болды. Шетелдіктердің үстемдігіне халықтың наразылығы 1900 жылы боксшылар көтерілісіне әкелді. Императрица алдымен көтерілісшілерді қолдады, бірақ кейін Еуропа елдері, Ресей және Жапония коалициясы оларға қарсы болды. Көтеріліс жеңіліспен аяқталды және оның салдары «Кейінгі Цин реформалары» болды. 1904–1905 жылдары солтүстік-шығыс Қытай орыс-жапон соғысы үшін операциялар театрына айналды. Оның нәтижесі Ляодун түбегіндегі Порт-Артур мен Даляньді басып алудың арқасында материктік Қытайдағы жапондық ықпалдың күшеюі болды. 1908 жылы императрица Ци Си қайтыс болып, таққа екі жасар император Пу И отырды. Қытай Республикасы 1912 жылы жоғарыдан төменге қарай бес түсті туды қолданды: қызыл, сары, көк, ақ және қара. Олар елде тұратын халықтардың символы болды: қытайлар, маньчжурлар, моңғолдар, хуэйлер және тибеттіктер. ДИО-22-1 қаз-тобы Сәтімбек Мейрам жүктеу/скачать 17,96 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|