Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

125

көрсету, қабақ шытпай жүріп – тұру, 

үлкеннің алдынан кесіп өтпеу, өсек-

аяңға жоламау, орынсыз дөрекі сөй- 

леп, шайпау болмау, ұрпақ тәрбиесі- 

нен хабардар болу, ұлттық салт-дәс- 

түрді құрмет тұту, ана тілін ардақтау, 

жеңгесімен  жанындай  дос  болу,  үй 

шаруасына  араласу  (қой,  сиыр  сауа 

білу, арқан есіп, жіп иіріп, кілем то- 

қып, кесте тіге білу, ас-суды әзірлей 

алу, т.б.), яғни үй шаруасына қажет- 

ті  дағды  икемділіктерді  жетік  мең- 

герген  бесаспап  жан  болып  қалып- 

тасу. Сондықтан да әрбір ата-ана үй- 

де де, түзде де, қаршадайынан осы- 

нау  қасиеттерді  қыз  баланың  бойы- 

на дарытып отырулары қажет.

БОЙКҮЙЕзДІК  (лат.  negativus  – 

жоққа  шығарамын)  –  айтқан  ақыл-

кеңеске құлақ аспай, өз бетінше жүріп-

тұрудан көрінетін мінездің жағымсыз 

жағы. Б. белсенді және енжар болып 

екіге  бөлінеді.  Бірінші  жағдайдағы 

Б. орынды талап-тілекті орындаудан 

бас тартудан, тыңдамай жүре беруден 

көрінеді.  Мұндай  адамның  іс-әре- 

кетінде дәйекті пікір, қисынды мотив 

болмайды, ол тек «өзімдікі ғана жөн» 

деп  ешкімнің  ырқына  көнбей  жүре 

береді.  Белсенді  бойкүйездікке  са- 

лынған бала үлкендердің айтқанына 

қасарысып қарсы шығады. Мінездің 

жағымсыз қасиетіне айналған тұрақ- 

ты  бойкүйездіктен  ауру-сырқау  ке- 

зінде  пайда  болатын  кейбір  өткінші 

бойкүйездікті,  сондай-ақ  жүйке  жү- 

йесінің зақымдануынан туындайтын 

патологиялық  бойкүйездікті  (шизо- 

френия) ажырата білу керек. Қолайлы 

психологиялық жағдай орнату – бала 

бойкүйездігінің өріс алмауының бас- 

ты шарты.

БОЛДЫРУ – ми қабығының біркел- 

кі  жүйелі  жұмыс  істеу  қабілетінен 

айырыла  бастауы.  Ол  адамның  пси- 

хикасына қолайсыз әсер етеді (ұйқы 

бұзылады, әлсіздік, асқа тәбет шаппау, 

ашушаңдық, ой жұмысына енжарлық 

т.б.). Болдырудың себептеріне режим- 

сіз жұмыс істеу, дем алу тәртібін сақ- 

тамау, жүйесіз жұмыс істеу жатады.

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: