1. ДӘріс тезистері
Тақырып 5. Молекулалардың орташа энергетикалық қасиеттері
жүктеу/скачать 104,67 Kb.
|
Зат құрлысы лекция
- Бұл бет үшін навигация:
- Тақырып 6. Молекула электрондық тербеліс айналу күйі.
| Тақырып 5. Молекулалардың орташа энергетикалық қасиеттері
Электрондық конфигурация атомның әр түрлі элктрондық қабат бойынша электронның орналасу формуласы. Кванттық механика тұрғысынан бұл бір электронды толқындық функцияның толық тізімі, ол атомның толық толқындық функциясын құрастыру үшін қажет. Атом құрамындағы электронның жағдайын сипаттау үшін төрт кванттық сан ұсынылды: басты квант саны (n), орбиталь квант саны (l), магнит квант саны (ml) және спин квант саны (ms). Басты квант саны (n) электрон орналасқан энергетикалық деңгейдің номерін көрсетеді. Валенттік электрондар - химиялық байланыс түзуге қатысатын электрондар. Валенттік электрондардың саны элемент орналасқан топ номеріне тең болады. Орбиталь квант саны (l) көрсетеді: энергетикалық деңгейдегі деңгейшелердің түрлерін; электрон бұлттарының формасын. Деңгейшелер төрт түрге (s, p, d, f) бөлінеді. Магнит квант саны (ml) электрон орбитальдарының кеңістіктегі бағытының (ориентациясының) жалпы санын, яғни деңгейшедегі электрон орналасатын ұяшықтар (орбитальдар) санын көрсетеді. Магнит квант саны орбиталь квант санымен (l) тығыз байланысты. Спин квант саны (ms) электрондардың өз осіне қатысты айналу бағытын сипаттайды. Элемент атомындағы электрондар орналасатын энергетикалық деңгейлердің саны элемент орналасқан периодтың номеріне тең. Сыртқы қабатында тек s-деңгейше электрондармен толтырылғанда элемент күшті металдық қасиет көрсетеді. p-деңгейшелері электрондармен толтырылу барысында элементтердің қасиеттері металдықтан металл еместік қасиетке біртіндеп ауысады. d -деңгейшелері толтыралатын элементтердің барлығы да металдар, олар үлкен периодтардың жұп қатарларының элементтері. f -деңгейшелері толтырылатын элементтердің (лантаноидтар мен актиноидтар) барлығы да металдар. Тақырып 6. Молекула электрондық тербеліс айналу күйі. Молекуланың ішінде көршілес электрондық деңгейлердің арасында ауысулар болу үшін сәйкес келетін кванттардың жиілігі сәуленленудің көрінетін және ультракүлгін (УК) дипазонына сәйкес келетіндей болуы қажет, ал олардың энергиясы химиялық байланыстың диссоциация энергиясінікі сияқты реттілікте болуы керек, яғни УК-фотон молекуланы бұза алатындай болады. Бірақ, көп жағдайда, осындай фотонды жұтқан молекула негізгі күйге әр түрлі фотофизикалық процестердің әсерінен ауысады, ал конденсацияланған фазаларда қозған молекуланың артық энергиясы бүкіл бөлшектер ұжымына тез таралып шашырайды. Электрон спектрлерінің түріне тербелмелі және айналмалы еркіндік дәрежелері күшті әсер етеді, себебі олар электрон ауысуларымен бір мезгілде қозады. Сондықтан белгілі электрондық ауысуға сәйкес келетін бір сызықтың орнына, тербелмелі ауысу сызықтарының үлкен сериясы пайда болады, ал осылардың әрқайсысы молекулалардың айналуымен түсіндірілетін күрделі жіңішке құрылымнан тұрады. Бір электрондық ауысуға сәйкес келетін әр түрліә тербелмелі және айналмалы сызықтардың толық жиынтығы бір спектрлі жолақты береді. Мұндай жолақтарды газ спектрлерінде бақылауға болады. Молекулалардың өзара және еріткіштікпен әсерлесуі нәтижесінде ерітіндінің жұтылу спектрінде жіңішке құрылым байқалмайды, бірақ кейде жеке тербелістерге сәйкес келетін максимумдар көрінеді. Электрондық ауысу сызықтарының тербелмелі құрылымының мысалы ретінде алкандарда ерітілген ароматтық көмірсутектердің спектрлерін қарастыруға болады. Электрондық жұтылу спектрлерінің дәл кванттық –механикалық түсіндірмесі тек қарапайым молекулалар үшін ғана мүмкін бола алады. Ал негізінде спектроскопияның осы түрі электрондық деңгейлердің энергиясы бір немесе бірнеше атом ядроларын қоршаған ортаның түріне тәуелділігімен байланысты болатын таза эмпирикалық сипатқа ие болады. Теориялық модельдер бір электрондық жақындастырумен ғана шектеледі, себебі модельдің күрделенуі негізгі сапалы шешімдерді өзгертпейді. жүктеу/скачать 104,67 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|