1 Дәріс. Топографиялық-геодезиялық ізденістер. Жерге орналастыру және кадастрда карталарды жасау және пайдалану. Жерге орналастыру және кадастрдағы геодезиялық жұмыстардың түрлері
жүктеу/скачать 1,27 Mb.
|
| Жер бетінде ұзындықтарды және бұрыштарды өлшеу нәтижелері арқылы ауданды есептеу
Жер бетінде ұзындықтарды және бұрыштарды өлшеу нәтижелері арқылы ауданды есептеу үшін геометрия, тригонометрия және аналитикалық геометрия формулаларын қолданады. Мұндай формулалар өте көп. Төменде ең көп тараған, қолданып жүрген формулаларды келтіреміз. Құрылыстармен, бау-бақшалармен, жыртылған, себілген алаң бөлімдерінің ауданын есептеу үшін, қарапайым геометриялық пішіндерге бөледі, үшбұрыш, төртбұрыштарға бөлу тиімді, трапецияға бөлу аз кездеседі, сонда сызықтық өлшемдер (биіктік, табаны, қабырға ұзындықтары) қарапайым формулалар арқылы анықтап, жалпы ауданды осы пішіндердің аудандарының қосындысы ретінде табады. Жыртылған, жиналған, себілген егін алаңдарын агрегаттың маршрут ұзындығы және қамту ені арқылы анықтайды Егер бөлім шекара жиегімен теодолиттік жүріс жүргізілген болса, онда барлы бөлім ауданын немесе оның бөлімше ауданын келесі формуламен есептейді Үшбұрышты полигон ауданын есептеп көрейік (16а-сурет). Үшбұрыштың қабырғалары s1 және s2 , осы қабырғаның арасындағы р2я бұрышы арқылы оның ауданын есептейді. 16а-суреттен екі еселенген аудан көрсетіп тұрғандай 2P = s1h (а) бірақ h = s2-sin2. (б) (б) теңдігін (а) теңдігіне қойып табатынымыз (5.6) Егер үшбұрыш төбелерінің координаталары белгілі болса, 5.1-формула арқылы табатынымыз 16-сурет Жоғарыдағы формулаға бір көбейтіндіні х2 (y2 - y3) алып және қосып, өзгерткеннен кейін алатынымыз немесе (5.7) Бұл формуланы анықтаушы ретінде жазсса ыңғайлы болады . Төртбұрыш.Төртбұрыштың sl., s2, s3, s4 төрт қабырғасы және екі қарама-қарсы 2 и 4 бұрыштары (16б-сурет) белгілі, сонда 55.6-формула негізінде жазатынымыз . sl., s2, s3 үш қабырғалары және 2 , 3 сол қабырғалар арсындағы екі бұрыштар арқылы 55.6-формула негізінде жазатынымыз (16в-сурет) . Математикалық өзгерістерді енгізгеннен кейін алатынымыз (5.8) Егер төртбұрыштың төбе координаталары белгілі болса, онда 5.1-формуласы арқылы табатынымыз (5.9), одан (5.10), немесе . Бесбұрыш (16, г-сурет).Бес қабырғалары және р21 р4, рб бұрыштары 5.5, 5.8-формулалары арқылы табатынымыз . Алты бұрыш (16д-сурет). Алты қабырғалары және төрт pas р3, рб, рб бұрыштарын падаланып, 5.8-формула арқылы табатынымыз Бұл формулалар арқылы ауданды есептеуді көбейтінділер жинақтау жолымен калькулятормен есептеген дұрыс. Мұндай формулаларды n-қабырғалы көп бұрыштар үшін жазуға болады, тек қана бұрыштары көбейген сайын, оның қосынды сандарыда көбейе береді, сондықтан ауданды аполигон төбелерінің өсімшелері және координаталары арқылы есептеу тиімді Трапецияның екі табанының ұзындықтары және табанындағы бұрыштары арқылы 5.7-формуланы пайдалана отырып, оның ауданын есептеуге болады. Бірақ бұл формуланы жобалау кезінде қана пайдаланады, себебі табанындағы екі бұрыштың қосындысы 1800 тең болса, онда формуланың алымы мен бөлімі нолге тең болады да, трапеция биіктігі белгісіз параллелограммға айналады. жүктеу/скачать 1,27 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|