1. Фольклор жанрлары. Фольклор, оның ерекшеліктері мен жіктелуі

Осы ұйқасқа құрылған өлеңдерде 1-жол мен 3-жол, 2-жол мен 4-жол өзара ұйқасады. Ал өлең шұмағы төрт жолдан аспайды.

Оған Абай мен Пушкиннің мына өлеңдері мысал бола алады.

Шаң шығармас жол дағы,

Сілкіне алмас жапырақ.

Тыншығарсың сен дағы,

Сабыр қылсаң азырақ.

Шалыс ұйқас мұнымен қатар 11 буынды өлеңдерде де кездеседі:

Сол қатаң кезде еркіндік ұранды айттым,

Дедім мен жаншылғанға: көзіңді аш!

Аяйтын сезімді де мен ояттым,

Сондықтан сүйер халық, мені ұмытпас.

Бұл ұйқас түріне құрылған өлеңде ұйқастар үздіксіз жұп-жұп болып келеді. Шұмағы не сегіз, не алты жолдан құрылады.

Оған Абайдың мына өлеңі мысал бола алады:

Алыстан сермеп,

Жүректен тербеп,

Шымырлап бойға жайылған.

Қиуадан шауып,

Қисынын тауып,

Тағыны жетіп қайырған,

Толғауы тоқсан қызыл тіл,

Сөйлеймін десең, өзің біл.

Бұл жерде бастапқы екі жол егіз ұйқаспен ұйқасады. Ал үшінші орын бос қалып, кейін алтыншы жолмен ұйқасады.

Аты аталған 6 ұйқастың араласып келетін кездері болады. Мысалы, бір шұмақтың бірнеше тармағы шұбыртпалы ұйқастан, кейінгі бірнешесі егіз ұйқастан, кейінгісі шалыс ұйқастан тұрады.

Бұл ұйқас түріне Абайдың келесі өлеңі мысал бола алады:

Ата-анаға көз қуаныш –

Алдын алған еркесі.

Көкірегіне көп жұбаныш,

Гүлденіп ой өлкесі.

Еркелік кетті,

Ержетті,

Не бітті?