1 Жауапты хатшы

         
31           
2.
 
Түрлi жүйедегi қазiргi сабақтың 
әдiстемесiн игеру: 
-
 
жинақталған сабақ; 
-
 
лекция-сабақ; 
-
 
семинар; 
-
 
конференция; 
-
 
консультация – сабақ; 
-
 
қоғамдық бiлiм байқауы; 
-
 
конкурс-сабақ; 
-
 
диспут-сабақ. 
3.
 
Үй жұмысын тексеру: 
а) оқушылардың бiлiмiн тереңдету 
мен кеңейту; 
ә) бiлiмдi активтендiру. 
4.
 
Алған  бiлiмiдi  бекiту  –  бiлiк-
дағды  қалыптастыру,  байланыс  орнату 
жолы. 
5.
 
Сабақ  үстiнде  ӛз  бетiмен 
iстелетiн жұмысты ұйымдастыру – бiлiм 
деңгейiн кӛтерудiң алғышарты. Оқушы-
лардың  ӛз  бетiнше  шығармашылық 
ойлау қабiлетiн қалыптастыру. 
6.
 
Оқу-тәрбие  процесiнiң  тиiмдi-
лiгiн  кӛтеру  мақсатымен  сабақтағы 
жұмысты бiркелкi топтарға бӛлу. 
7.
 
Әр  сабақта  жұмысты  тиiмдi 
әдiс-тәсiлдерi  негiзiнде  оқушылардың 
бiлiм дағдысын қалыптастыру. 
8.
 
Оқушылардың  бiлiмiндегi  кем-
шiлiктердi  алдын-ала  ескерiп,  оны 
жоюға жағдай жасау. 
9.
 
Күнделiктi  бiлiмдi  қадағалау 
және тақырыптық бiлiмдi тiркеу. 
10.
 
Қорытынды  бiлiмдi  есепке 
алу.  
11.
 
Жалпы  бiлiм  алуды,  бiлiк-
дағды мен iскерлiктi қалыптастыру. 
12.
 
Оқулықпен  және  де  басқа 
қосымша 
әдебиетпен 
жұмысты 
ұйымдастыру. 
13.
 
Тiл мәдениетiн дамыту:  
а) ауызша;  
ә) жазбаша. 
14.
 
Оқытудың  тиiмдi,  белсендi 
жолдарын қолдану. 
15.
 
Оқыту  процесiнiң  политехни-
калық  және  тәжiрибелiк  бағытын 
күшейту. 
16.
 
Сабақтың  тәрбиелiк  мүмкiн-
дiгiн тиiмдi пайдалану. 
Қазiргi  уақытта  қоғам,  мәдениет 
және  бiлiмнiң  дамуында  педагогикалық 
қызметтiң  диагностикалық  бағыттылы-
ғының  қажеттiлiгі  бiрқатар  жағдайлар-
дан кӛрiнiп отыр. 
Бiрiншiден, әлеуметтiк-экономика-
лық  ӛзгерiстер  әр  түрлi  оқу  орын-
дарында  бiлiм  жүйесiнiң,  оқу-тәрбие 
процесiнiң методологиясы мен техноло-
гиясын, 
ұйымдастыруды 
түбегейлi 
жаңартуды  қажет  еттi.  Мұғалiмдер  мен 
тәрбиешiлер  қызметiнiң  диагностика-
лық  бағыттылығы,  ӛзiне  педагогикалық 
жаңалықтарды  жасауды,  игерудi  және 
пайдалануды  қамти  отырып,  бiлiм  беру 
саясатын 
жаңару 
құралы 
болып 
табылады. 
Екiншiден,  бiлiм  беру  мазмұнын 
гуманизациялаудың күшеюi оқу пәндерi 
кӛлемiнiң, 
құрамының 
үздiксiз 
ӛзгертуiн,  жаңа  оқу  пәндерiн  енгiзудi, 
үнемi  жаңа  ұйымдастыру  түрлерiн, 
оқыту  технологияларын  ұдайы  iздестi-
рудi талап етедi. Осы жағдайда мұғалiм-
дер  ортасында  педагогикалық  бiлiмнiң 
беделi мен едәуiр ӛседi. 
Үшiншiден,  мұғалiмдердiң  фактi-
сiне  және  педагогикалық  жаңалықта 
игеру және қолдану фактiсiне кӛзқарасы 
ӛзгередi.  Оқу-тәрбие  процесi  мазмұны-
ның 
қатаң 
шектеулi 
жағдайында 
мұғалiм  тек  жаңа  бағдарламаларды, 
оқулықтарды ӛзiндiк таңдауда ғана емес, 
сонымен  бiрге  жаңа  тәсiлдер  мен 
әдiстердi 
педагогикалық 
қызметте 
қолдануға  да  шектеулi  болады.  Егер, 
бұрын  инновациялық  қызметке  негiзi-
нен жоғарыдан ұсынылған жаңалықтар-
ды  қолдану  ғана  саналса,  ал  қазiр  ол 
терең  зерттеушiлiк  сипатқа  ие  болып 
отыр.  Сондықтан,  мектеп  басшылары-
ның,  бiлiм  беру  басқармасы  органдары 
жұмысының  ең  басты  бағыты  мұғалiм-
дердiң  енгiзген педагогикалық  диагнос-
тикалық  талдау  мен  бағалау,  оларды 
ойдағыдай  әзiрлеу  мен  қолдануға 
жағдай жасау болып табылады. 
Тӛртiншiден,  бiлiм  беру  оқу 
орындарының 
нарықтық 
қатынасқа 
кiруi  жаңа  үлгiдегi  оқу  орындарын, 
4 (42) 2014 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
 
99 

         
32           
соның iшiнде мемлекеттiк емес те, құру, 
бәсекелестiкке 
жету 
мақсатында 
олардың  дамуы  мен  жетiлуiне  нақты 
жағдай жасайды. 
Қорыта  келе,  педагог  тұлғасының 
дамуына,  қабілетінің  артуына  диагнос-
тикалық  қызмет  жүйесінің  ерекше 
ықпал  ететіні  сӛзсіз  және  әрбір  әдіс-
тәсілдің  ұстаздар  үшін  маңызы  зор. 
Оқушыларға  сапалы  білім  берумен 
қатар  ұлттық  құндылықтарды  ұштас-
тыра  тәрбие  беру  –  әрбір  мұғалімнің 
міндеті.  Мұғалім  ӛз  тәжірибесінде 
педагогикалық  технологияның  жаңа 
әдістемелерін пайдаланып, жас ұрпақты 
оқыту, тәрбиелеуде педагогиканың озық 
үлгілерін  жаңашылдықпен  дамытып 
отыруы  керек.  Қайсыбір  жаңа  қызмет 
түрінің  басты  мақсаттарының  бірі  – 
баланы  оқыта  отырып,  оның  еркіндігін, 
белсенділігін  қалыптастыру,  ӛз  бетінше 
шешім  қабылдауға  дағдыландыру  екені 
даусыз. 
 
 
Пайдаланылған әдебиеттер: 
 
1.
 
Б.А.Әлмұханбетов,  Я.С.Бенцион.  Педагогикалық  кадрлармен  әдiстемелiк  жұмыс: 
келелi мәселелер, тәсiлдер, шешiмiн iздеу. Алматы, 2002 ж. 
2.
 
А.Жайтапова.  Научно-методическое  обеспечение  профессионального  роста 
учителей на этапе перехода к модели образования, ориентированного на результат. 
Алматы, 2004 г. 
3.
 
Т.Н.Макарова.  Планирование  и  организация  методической  работы  в  школе.  М.: 
Центр «Педагогический поиск», 2001 г. 
4.
 
Т.С.Полякова.  Анализ  затруднений  в  педагогической  деятельности  начинающих 
учителей. М.: Педагогика, 1983 г. 
5.
 
И.П.Подласый. Педагогика. Новый курс: учебник для студ. пед. вузов: в 2 кн.– М.: 
Гуманит. Изд. центр ВЛАДОС, 1999 г. Кн.1: Общие основы. Процесс обучения. 
6.
 
Ш.Таубаева. Формирование исследовательской культуры учителя. Алматы, 1996 г. 
 
 
 
ЖАҢАША ОҚЫТУДАҒЫ КЕМБРИДЖ ӘДІС-ТӘСІЛДЕРІНІҢ  
ТЕОРИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
 
 
Л.Әбдіхалықова 
Қазалы ауданындағы №96 орта мектептің қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі 
 
 
Бүгінгі  заман  талабының  басты 
ұстанымдарының  бірі  –  білім  беруде 
жаңа  технологияларға  сүйене  отырып, 
оқытудың  ақыл-ой  тәрбиесіне  негіздел-
ген  жаңаша  әдіс-тәсілдерін  тиімді 
пайдалану.  Оқытудың  әлеуметтік  ӛзге-
рістеріне  бейімделе  отырып,  әлемдік 
ӛркениетке қол жеткізу арқылы оқушы-
ның  біліктілігін  қалыптастыру.  Қоғам-
ның  қазіргі  дамуындағы  басты  үрдісте-
рінің  бірі  –  ӛз  мақсатын  іске  асыру 
кезінде заман талабын орынды пайдала-
на  білетін,  түпкі  нәтижеге  қол  жеткізе 
алатын,  жас  буынның  жеке  қабілетін 
дамыту  және  ӛз  бетімен  білім  алуына 
қолайлы  жағдай  жасайтын  тұлғаларды 
тәрбиелеп шығару. 
Қазіргі  таңда  осы  айтылған  мәсе-
лелер  аясында  «Ӛрлеу»  БАҰО»  АҚ 
филиалы  Қызылорда  облысы  бойынша 
педагогикалық қызметкерлердің білікті-
лігін  арттыру  институтында  әлемдік 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
4 (42) 2014 
100 

         
30           
тәжірибелердің 
талаптары 
ескеріле 
отырып,  педагог  мамандардың  білікті-
лігін арттыруға бағытталған оқу курста-
ры  ӛткізіліп  келеді.  Соған  байланысты 
Кембридж  университеті  (Ұлыбритания) 
мен  Назарбаев  зияткерлік  мектептері 
арасындағы  жасасқан  бағдарламалары 
аясында  мектептерде  тәжірибе  кезеңі 
жүргізілуде.  Жүріп  жатқан  іргелі 
ӛзгерістердің 
бірі 
жеті 
модуль 
тұрғысында оқып үйрену. 
Білім  берудегі  жаңа  педагогика-
лық  технологиялар.  Әрбір  технология 
ӛзіндік  жаңаша  әдіс-тәсілдермен  ерек-
шеленеді.  Біз  оқыту  мен  оқудағы  жаңа 
тәсілдер  мен  әдістердің  бірі  ретінде 
«Диолог»  арқылы  оқыту  мен  «Қалай 
оқу  керектігін  үйрену»  амалдарын 
қарастырамыз. 
Атақты 
ғалым 
В.М.Шепель: «Технология», бұл – ӛнер, 
шеберлік, 
іскерлік, 
әдістер 
мен 
жағдайдың  ӛзгеруі»  деген  болжамдар 
келтірген екен. Менің түсінуімше, ұстаз 
үшін  бұл  бұрынғы  тәжірибеде  білетін-
дері  жаңа  әдісте  жемісін  бергенмен  ең 
бастысы  –  оқыту  әдісін  дұрыс  таңдау. 
Оқушының  қабілетін  дамыту  үшін 
теориялық,  психологиялық,  педагогика-
лық 
зерттеулерге 
сүйеніп 
білім-
біліктілігін  жетілдіру.  Ендеше,  оқытуда 
жаңа  технологияны  пайдалана  отырып 
білім беру жүйесін қалыптастыру іскер-
ліктің жаңа бір түрі болып саналады. 
Сыни  ойлау  жүйесі.  Оқушыларды 
сыни  тұрғыдан  ойлауға  үйрету  мен 
мұғалімдердің  сыни  тұрғыдан  ойлауы 
негізіне  олардың  оқуына  байланысты 
таңдау 
жасауы 
мен 
идеялардың 
маңыздылығы  жӛнінде  ойлана  білу 
қабілеті  қарастырылады.  Оқушылар 
арасындағы  сұхбаттасу  және  мұғалім 
мен  оқушы  арасындағы  диалогтың 
шәкірттердің ӛзіндік ой пікірін жүйелеуі 
мен  дамуына,  білім  жинау  жауапкерші-
лігін  түсінуіне  кӛмектеседі.  Сыни 
тұрғыдан  ойлауды  оқытудың  оқушы-
лардың бойына тұлғалық тұрғыдан асыл 
қасиеттерді  қалыптастыруда  атқаратын 
рӛлі  зор.  Ой  қозғау,  ояту,  ой  жинақтау 
жүзеге  асады.  Мұғалімнің  теориялық 
оқыту  шеберлігі  ӛзі  білген  білімінің 
бәрін  балаға  тез  үйретуде  емес,  еппен 
үйрете  білуінде.  Оның  кәсіби  біліктілік 
дәрежесі  оқушының  бойына  жаңалыққа 
құштарлық  сезімін  ұялатып,  білген 
үстіне  біле  түсуге,  білімін  тереңдете 
түсуге  жетелейді.  Сабақта  игерілуге 
тиісті  материалдарды  ӛту  кезінде  әр 
оқушының  жеке  қабілетіне  сүйенеді, 
ойын  тұжырымдауға  ерік  береді,  сол 
күнгі  сабақ  үстіндегі  жағдайды  ескеріп 
жедел  қайта  қалыптастыра  біледі. 
Сабаққа  барлық  оқушыларды  қатысты-
ра отырып, диалог, әңгімелесу негізінде 
құрады. 
Оқушылардың  оқу  жетістіктерін 
бағалау ӛлшемдері. Оқыту үшін бағалау 
және 
оқуды 
бағалау 
жетістіктері 
оқушының  алға  қадам  басуына  және 
оған  қолдау  кӛрсету  үшін  керек.  Егер 
мұғалім ӛз пәнін жақсы білсе, онда оны 
оқушының бойына сіңірудің дұрыс әдіс-
тәсілдерін  табатыны  анық.  Сондықтан, 
мұғалімнің  біліктілігі  мен  білімділігі, 
оның ӛз кәсібін меңгеру деңгейі жоғары 
болуы  керек.  Осы  қағидалар  негізінде 
дайындығына  аса  жауапкершілікпен 
қараған  мұғалімнің  жүргізген  сабағы 
күтілген 
нәтижеге 
қол 
жеткізеді. 
Сондықтан  бағдарламада  сыни  бағалау 
тәсілдері қарастырылған. 
Оқыту  мен  оқуда  ақпараттық-
коммуникациялық 
технологияларды 
(АКТ)  пайдалану.  Бұл  бағдарламада 
мұғалімдер 
интернет 
желісінде 
бірлескен жұмысқа қатысу үшін ақпарат 
алмасу  тәсілдерін  желіде  орындайды. 
Ақпараттық  дегеніміз  –  ақпарат,  жаңа-
лық,  ал  коммуникациялық  дегеніміз  – 
байланыс, қатынасты білдірсе, техноло-
гия – іскерлік, шеберлік ұғымдарын біл-
діреді  екен.  Мүмкін,  оқулық  кӛлемінде 
ғана  шектелген  білім,  оқушының 
теориялық  білімін  күнделікті  ӛмірімен, 
тәжірибемен  ұштастыру,  ӛз  бетімен 
ойлану, ӛздігінен іздену кезінде мүмкін-
дігін  тежейтін  шығар.  Себебі,  қазіргі 
заманғы  білім  үрдісі  күнделікті  ӛмірде 
болып  жатқан  сан  алуан  жаңалықтар-
мен,  ӛзгерістермен,  адамзат  баласының 
4 (42) 2014 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
 
101 

         
31           
ақыл-ой жетістіктерімен толықтырылып 
жүзеге 
асырылуда. 
Қазіргі 
уақыт 
қоғамдағы  ақпараттандыру  процестері-
нің  қарқынды  дамуымен  ерекшеленеді. 
Бұл  ӛзгеріс  ақпараттық-коммуникация-
лық  технологияларды  ескере  отырып 
ақпаратты  таратудың  жаңа  құралдары 
мен жүйелерін пайдалануды мақсат етіп 
қояды.  Осы  орайда,  білім  саласына 
ғаламтор желісі, интерактивті құралдар-
ды  қолдану,  электронды  оқулықтар 
қолданысқа  келді.  XXI  ғасыр  – 
ақпараттандыру  ғасыры.  Оқушылардың 
осы  ақпарат  жетістіктерін  жан-жақты 
пайдалануды  игеріп  кетуі  қоғамдағы 
ӛзгерістер  мен  процестерді  меңгеруді 
жеделдетеді  және  жеңілдетеді.  Ал, 
бүгінгі жас буын қоғамда жүріп жатқан 
ақпаратты  техникалық  құралдардың 
кӛмегімен тез қабылдайды. Ендеше, бұл 
ӛзгеріс  біздің  оқыту  жүйемізге  тың 
серпін мен жаңа екпін береді. 
Дарынды 
балалармен 
жұмыс 
істеудің  қазіргі  заманғы  технология-
лары. Талантты және дарынды балалар-
ды  оқыту  барысында  олардың  қабілеті 
мен  талантын  ашу  ӛте  маңызды.  Бұл 
орайда  олардың  қажеттіліктерін  түсіну-
ге  қатысты  ой-пікірлерін  және  оқыту 
мен  оқудың  сараланған  стратегияларын 
таңдау  жӛніндегі  идеялар  қамтылады. 
Оқушылар жүргізілген сабақтар арқылы 
сенімділікпен  жұмыс  атқарады,  бір-
бірлерінің  пікірлерін  бағалайды,  мұға-
лімді  құрметтеуге,  ӛз  мүмкіндіктерімен 
тұжырым  жасауға,  ойларын  еркін 
айтуға,  бір  сӛзбен  айтқанда,  бар 
ынтасымен оқуға беріледі. Нәтижесінде 
сабақ  барысында  бір-бірінің  жақсы 
қасиеттерін  үйренеді.  Дарынды  және 
талантты  оқушы  сабақты  ӛзі  талдайды, 
мұғалім  тек  бағыттаушы  қызметінде 
кӛрінеді. 
Оқушылардың  жас  ерекшеліктері-
не  сәйкес  оқыту  және  оқу.  Аталған 
модульді  оқытуда  түрлі  жастағы  бала-
лардың  жас  шамасына  қарай  бейімдел-
ген  сындарлы  диалог  жүргізу  қарасты-
рылған.  Оқыту  мен  оқу  олардың 
мүмкіндігіне сай ӛткізілетін болады. Әр 
оқушының  сабаққа  қызығушылығы, 
дүниетанымы,  ойлау  қабілеті,  отбасын-
дағы  даму  ерекшеліктері  әр  түрлі. 
Сондықтан,  оқушыларға  әр  түрлі  талап 
қоюға  тура  келеді.  Олардың  ӛлеңдерін, 
эсселерін,  шығармаларын  оқу  кезінде, 
оқырманға 
ой-пікірін 
ашық, 
ішкі 
дүниесін  анық,  еркін  жеткізетінін 
байқайсын.  Бұл  ерекшелік  оқытудағы 
қазіргі  заманғы  әдіс-тәсілдерді  қолдану 
негізінде қол жеткізген мүмкіндік. 
Оқытуды  басқару  және  кӛшбас-
шылық.  Бұл  модульде  мұғалімдердің 
тәжірибесі  мен  түсініктері,  олардың  ӛз 
тәжірибелері  туралы  ой-тұжырымдары-
на  сүйене  отырып,  зерттеу,  бағалау, 
дамыту  тұрғысынан  ӛзгерістердің  іске 
асырылатындығына  негізделген.  Кӛш-
басшылық  мұғалім  енгізетін  ӛзгерістер 
тарапынан 
қарастырылады. 
Қоғам 
жедел  даму  үстінде.  Оқыту  жүйесі 
ӛзгеруде.  Қазіргі  заманғы  білім  беруге 
қойылатын басты талап – сапалық. Сон-
дықтан,  мұғалім  кӛшбасшылығы  оның 
сыни тұрғыдан ойлана білу қабілетін әр 
қырынан кӛрсетіп, деңгейін танытады. 
Біз  алдағы  уақытта  оқу  мен 
оқытудағы  жаңа  тәсілдер  стратегиясын 
сабақтарға  кіріктіретін  боламыз.  «Сын 
түзелмей,  мін  түзелмейді»,  -  деп 
түсіндірген  ата-бабаларымыз.  Ал,  сыни 
ойлаудың  соңғы  кезде  жиі  келтірілетін 
маңызды  тәсілдерінің  бірі  –  азаматтар-
дың  ӛз  бойындағы  қабілеттерін  ӛзіндік 
ізденіс  арқылы  дамыту.  Бұл  қағидағаға 
ӛткен  бабаларымыз:  «Ӛмірдің  мәні  – 
араласу,  дидарласу,  жүздесу,  түсінісу, 
ӛзіңді  тану»,  -  деп  жауап  беріп  кеткен. 
Бұл  терең  мағыналы  идеяның  астары 
«Әр  ісіңе  сыни  тұрғыдан  ойланып  яғни 
сын  кӛзбен  қарап  мініңді  түзеп, 
түбегейлі  ӛзгеріс  жаса»,  -  дегенді 
меңзейді.  Бүгінгі  күнгі  мұғалімнің 
мақсаты  жас  ұрпақтың  бойындағы 
шығармашылық  қиял,  дарын,  қабілетін 
одан  әрі  диалогтік  әңгімені  ӛрбіте 
отырып рухани құндылығымызды қатар 
сіңіру  арқылы  дамыту.  Ойшылдардың 
зерттеулеріне  қарағанда  сыни  ойлау  ӛз 
табиғатыңды  сүю,  ӛз  ата-анаңды  сүю, 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
4 (42) 2014 
102 

         
32           
бірге  туған  бауырыңды  сүю,  туған 
жеріңді  сүю,  ұлтыңды,  мектебіңді, 
сыныбыңды  сүю.  Меніңше,  сыни 
тұрғыдан  ойлауды  оқыту  арқылы 
адамдарды  ӛзінің  адами  қасиетімен 
таныстыру, 
халық 
даналығы 
мен 
ӛсиеттерінен  нәр  алғызу,  білімге  деген 
ынтасын  ояту,  рухани  жан  байлығын 
игеру,  сол  арқылы  имандылыққа, 
инабаттылыққа,  парасаттылыққа,  жан 
сұлулығына,  тіл  сұлулығына  тәрбиелеу 
деп түсінемін. Еліміздің ертеңі – бүгінгі 
жас  ұрпақ.  Туған  жердің  тұғыры  биік, 
босағасы  берік  болсын  деген  әрбір 
саналы  азамат,  бүгінгі  жас  ұрпақтың 
бойынан  ел  мен  жерге,  ұлт  пен  тілге 
деген  сүйіспеншілікті  байқаса,  бәсеке-
лестікке  тӛтеп  бере  алатын  азамат 
болып  қалыптасқанына  кӛз  жеткізгені 
болар  еді.  Мен  бұл  жерде  алысты 
болжаған  абызымыз,  данышпан  Абай-
дың  қара  сӛздері  мен  ӛлеңдері  нағыз 
сыни ойлаудың мәйегі дер едім. 
Әлемдік  дамушы  күш  біздің 
қоғамда бәсекелестікке негізделген. «Біз 
дамыған  елдердің  қатарына  қосылу 
үшін  жаңа  серпілістер  жасауымыз 
керек. Барлық дамыған елдердің сапалы 
бірегей  білім  беру  жүйесі  бар.  Ұлттық 
білім 
берудің 
барлық 
буынының 
сапасын  жақсартуда  бізді  ауқымды 
жұмыс  күтіп  тұр.  Сондықтан,  оларға 
заманауи  бағдарламалар  мен  оқыту 
әдістемелерін,  білікті  мамандар  ұсыну 
маңызды»,  -  деп  тапсырма  берді.  Елба-
сымыз  биылғы  Жолдауында.  Елбасы-
мыздың  бұл  тапсырмасы  Жолдаудағы 
басым  бағыттардың  бірі.  Жолдаудағы 
мәңгілік ел идеясы осы мақсатты істерді 
іске  асыру  барысында  мұғалімдерге 
жаңа  жауапкершілік  артады.  Білімі  мен 
ғылымы  дамыған  ел  ғана  ӛркениетті  ел 
болуға  сенімділік  таныта  алады.  Ал 
мәңгілік ел идеясы ертеңге сенімділік. 
 
 
Пайдаланылған әдебиеттер: 
 
1.
 
Н.Ә.Назарбаев. Ел Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы. /Егемен Қазақстан. 
2014 ж. 
2.
 
«Қазақ  әдебиеті  және  мемлекеттік  тіл».  //Республикалық  ғылыми-әдістемелік 
журнал, 2013 ж. №1. 
3.
 
«Педагог». //Республикалық ғылыми-әдістемелік журнал, 2014 ж. №3. 
4.
 
Мұғалімдерге арналған Нұсқаулық. «Назарбаев Зияткерлік мектебі» ДББҰ. 2012 ж. 
 
 
 
БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ТАНЫМДЫҚ ҚАБІЛЕТІН 
ДАМЫТУ АРҚЫЛЫ АҚПАРАТТЫҚ ҚҦЗЫРЕТТІЛІКТЕРІН АРТТЫРУ 
 
 
М.Ибадуллаева 
Қызылорда қаласындағы №12 І.Қабылов атындағы қазақ орта мектептің 
бастауыш сынып мұғалімі 
 
 
Қазақстан 
Республикасындағы 
білім беруді дамытудың 2011-2020 жыл-
дарға  арналған  мемлекеттік  бағдарла-
масы  «Қазіргі  заманғы  білім  беру 
жүйесін  құру,  оқытудың  инновациялық 
нысандары мен әдістерін енгізу педагог 
қызметкерлердің  тұлғасына  және  кәсіп-
тік  құзыреттілігіне  жоғары  талаптар 
қоюда»  және  педагогтердің  кәсіби 
құзыреттілігін дамыту  «Мектеп оқушы-
ларының функционалдық сауаттылығын 
дамыту  жӛніндегі  2012-2016  жылдарға 
4 (42) 2014 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
 
103 

         
30           
арналған  ұлттық  іс-қимыл»  жоспары-
ның  мақсатын  жүзеге  асыруға  да 
бағытталады.  Ол  мақсат  оқушылардың 
білімдерін  ӛмірде  тиімді  қолдануға 
үйрету.  Сонымен  қатар,  ол  орта  білім 
жүйесінің 
парадигмасын 
түбегейлі 
ӛзгертудің негізі болып табылады. 
Бастауыш 
сынып 
мұғалімінің 
ерекшелігіне  байланысты  ол  бастауыш-
та  оқытылатын  барлық  пәннің  теория-
лық  мазмұнын  жетік  біліп,  оны 
оқушыларға  жеткізе  алатын  кәсіби 
құзыреттілігі болмаса, ондай мұғалімнің 
еңбегі нәтижелі бола алмайды. 
Ұлы  педагогтер  А.Дистерверг, 
А.Макаренко, 
В.Сухомлинский, 
К.Ушинский  т.б.  мұғалімдік  еңбекті  – 
адамтану 
ғылымы, 
адамның 
жан 
дүниесі,  рухани  әлеміне  бойлай  алу 
ӛнері  дей  отырып,  педагогикалық 
шеберліктің  дамуына  зор  үлес  қосқан. 
Осы 
тұрғыдан 
алып 
қарағанда 
педагогикалық  шеберлік  –  кәсіби 
әрекетті  жоғары  деңгейге  кӛтеретін 
мұғалімнің  жеке  қасиеттерінің,  оның 
білімі  мен  білігінің  жүйесі.  Осы 
мәселені  терең  зерттеген  А.Маркова 
мұғалімнің 
кәсіби 
құзыреттілігін 
дамытудың тӛмендегідей критерийлерін 
анықтаған.  Ғалымдардың  зерттеулеріне 
сүйене  отырып,  қоғамның  және  мұға-
лімнің  жеке  ынтасы  мен  қызығушылы-
ғының  үйлесімі  мұғалімнің  кәсіби 
құзыреттілігін дамытудың тӛмендегідей 
мақсаттары  мен  міндеттерін  айқындай-
тынын байқауға болады: 
1.  Кәсіби  құзыретті  мұғалімді 
дамытуда  жоғары  пәндік,  педагоги-
калық,  дидактикалық  және  әдістемелік 
деңгейге жетудің критерийлері: 
-
 
бастауышта  оқылатын  пәндерге 
байланысты  базалық  білім  деңгейінің 
болуы (кәсіби деңгей); 
-
 
мамандыққа  байланысты  арнайы 
пәндерден  академиялық  білім  деңгейі-
нің болуы (іргелі білім деңгейі); 
-
 
бастауышта  оқылатын  әр  пәнді 
оқытуға 
қызығушылығының 
болуы 
(танымдық қызығушылық); 
-
 
әдістемелік  және  технологиялық 
біліктерінің базалық деңгейі. 
2.  Шығармашылық  белсенділігін 
қалыптастыру: 
-
 
мәселені  шешуде  қалыптан  тыс 
тәсілдерді қолдана білуі; 
-
 
мәліметтер  жинау  (портфолио), 
ілгері  жылжу  және  болжамды  тексеру, 
нәтиже (рефлексия); 
-
 
ғылыми ойлау амалдарын қалып-
тастыратын  оқу  және  зерттеушілік 
сипаттағы  міндеттер  тізбегі  (анализ, 
синтез,  модельдеу,  фондық  кӛрнекілік 
т.б.). 
3.  Кәсіби  тұлғалық  қасиеттерін 
дамыту: 
-
 
педагогикалық шеберлік; 
-
 
математикалық ойлау; 
-
 
қабылдау,  ойлау,  ес,  сӛйлеу, 
ӛзінің  іс-әрекетіне  ӛзі  талдау  жасау 
сияқты  психиканың  функционалдық 
тетіктері; 
-
 
ерік,  жігер,  темперамент,  мінез, 
қабілет. 
Қазақстанның  әлемдік  үрдістерге 
кірігуі, дамыған елдердің стандарттары-
на  деген  ұмтылысы  еліміздің  жаңа 
сапалық  деңгейге  жылдам  ӛту  қажетті-
лігін  туындатуда.  Осыған  орай,  қазіргі 
кезде жасалып жатқан реформалар даму 
институтының  қалыптасуына  немесе 
ӛсуден  тұрақты  даму  кезеңіне  ӛтуге 
бағытталған.  Қоғамның  әлеуметтік-
экономикалық және саяси бағыттардағы 
ӛрлеуіндегі  осындай  ӛзгерістер  ӛмірдің 
барлық  саласындағы  шығармашылық 
тұлғаның  мәртебесін  кӛтеріп,  мерейін 
үстем етуде. 
Білім  –  адамзаттың  терең  және 
үйлесімді  дамуын  бекітетін  құралдар-
дың  бірі,  прогрестің  тұрақтылық  пен 
ұлттық  қауіпсіздіктің  маңызды  факто-
ры.  Осыған  орай  адамның  ӛзін  таным-
ның 
биік 
баспалдақтарына 
қарай 
жетектеп  отыратын  «Ӛмір  бойы» 
алатын 
білімге 
бағытталу 
жүзеге 
асырылуда.  Қазақстандық  қоғамдағы 
түбірлі  ӛзгерістерге  сай  үздіксіз  білім 
берудің бастауыш білім беру жүйелерін-
де  елеулі  жаңарулар  туындауда.  Білім 

жүктеу/скачать 2,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: