1 Жауапты хатшы

         
36           
свои  навыки.  Активно  используя  игры 
на своих уроках, мы хотим подчеркнуть 
следующее:  не  может  быть  игры  ради 
игры.  Она  должна  быть  направлена, 
прежде  всего,  на  развитие  памяти, 
мышления,  внимания,  ибо  именно  эти 
компоненты  иноязычных  способностей 
лежат  в  основе  процесса  овладения 
иностранным языком. 
Производя 
отбор 
содержания 
учебного  материала,  игр  в  том  числе, 
мы  исходим  из  цели  обучения  на 
каждом возрастном этапе. В I классе это 
развитие 
языковых 
способностей, 
формирование  позитивного  отношения 
к  языку,  коммуникативных  умений: 
говорения, аудирования, чтения, письма 
(с  преобладанием  говорения  и  аудиро-
вания).  Отсюда  набор  игр  на  отработку 
и 
закрепление 
произносительных 
навыков, 
лексики, 
грамматических 
умений.  Игр  очень  много,  но  мы 
используем 
только 
те, 
которые 
способствуют  решению  конкретных 
учебных  задач  и  нравятся  детям. 
(раздать брошюрки) 
Игра:  «Снежный  ком».  Игру 
можно  проводить  в  двух  вариантах. 
Вариант  1:  первый  ребенок  называет 
слово, (н-р, ball) второй добавляет свое 
слово 
так, 
чтобы 
получилось 
словосочетание (a red ball). 
Игра с мячом позволяет провести 
отработку 
практически 
любого 
материала,  необходимого  учителю. 
Вариантов  игровых  приемов  с  мячом  – 
великое 
множество! 
Несколько 
примеров из моей практики: 
Игра: 
«Переводчик». 
Дает 
хороший  результат  при  изучении 
лексики. Учитель кидает мяч ученику и 
произносит  слово  по-английски,  ученик, 
кидая  мяч  обратно,  должен  перевести 
слово  на  русский  язык.  Следующим 
этапом  (это  сложнее  для  ребят) 
учитель  произносит  слова  по-русский, 
ученики  –  переводят  на  английский.             
В  дальнейшем  данную  работу  можно 
расширить до предложения. Например: 
a  cat  –  кошка,  a  dog  –  собака  и 
наоборот. 
Игра: «Переделки». Использую для 
закрепления  грамматических  явлений. 
Учитель 
называет 
слово 
или 
словосочетание  и  кидает  мяч  ученику, 
ребѐнок  должен  изменить  слово  в 
соответствии с требованиями задания 
и  бросить  мяч  обратно.  Примером 
таких  заданий  могут  быть  выбор 
артикля a/an: bear-a bear, owl – an owl, 
образование  множественного  числа 
имен  существительных:  a  cat  –  cats,  a 
fox  –  foxes  или  отработка  образования 
Present  Simple  у  глаголов  в  3  лице 
единственного  числа:  read  –  reads, 
writeь –writes и многое другое. 
Игра: 
«Цепочка». 
Так 
же 
возможно  использование  различных 
вариантов. Передавая мяч друг другу по 
цепочке,  учащиеся  должны  назвать 
слова по теме или задать соседу справа 
вопрос  и  ответить  на  вопрос  соседа 
слева.  Список  игр  с  мячом  можно 
продолжать  до  бесконечности.  Такие 
игры  не  требуют  особой  подготовки, 
но  ребята  всегда  с  удовольствием 
участвуют в них. 
Игра: «Репортѐр». Цель: закрепить 
лексику:  What  is  your  name?  Where  do 
you live? How old are you? Where are you 
from? 
Игра:  «Живые  картинки».  Цель: 
закрепить первые  фразы  на  английском 
языке:  Good  morning.  My  name  is  … 
What is your name? 
Игра: «Отгадай-ка». Цель: научить 
воспринимать на  слух  небольшой текст 
с 
целью 
полного 
понимания 
содержания.  (This  is  a  girl.  She  is  small. 
She has a red cap. Who is this?) 
Игра: «Угадай предмет». Служит 
для 
активизации 
или 
отработки 
изученного  лексического  материала. 
Учитель  на  доске  схематично  рисует 
предмет, а учащиеся должны отгадать 
как  можно  раньше,  что  загадал 
учитель.  Далее  игру  может  вести 
ученик, первым отгадавший слово.  
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
4 (42) 2014 
 
170 

         
37           
Игра: «Черный ящик». Для данной 
игры  можно  использовать  коробку  или 
пакет  с  непрозрачными  стенками. 
Вариант  1:  служит  для  отработки 
вопросов. 
Ученик,  задавая  общие 
вопросы, должен угадать, что лежит в 
коробке  (мешке).  Вариант  2:  помогает 
отработать 
описание 
предмета. 
Ученик 
ощупывает 
предмет, 
находящийся  в  мешке  (коробке)  и 
параллельно  описывает  его  для  класса: 
«It  is  small.  It  has  a  tail.»  и  т.д.  В 
результате  он  должен  отгадать,  что 
же было в мешке. 
Игра:  «Все  слова  на  букву…». 
Данный 
игровой 
прием 
можно 
использовать  в  конце  четверти  или 
окончании изучении темы. Служит для 
отработки  лексики.  Для  проведения 
игры  необходим  алфавит.  Ученик  с 
закрытыми  словами  показывает  на 
плакате  с  алфавитом  букву.  Класс 
должен  вспомнить  как  можно  больше 
слов,  начинающихся  с  этой  буквы. 
Выигрывает тот, кто вспомнит таких 
слов  больше,  он  же  и  выбирает 
следующую  букву.  Если  такой  вариант 
сложен  для  ваших  учеников,  можно 
называть  слова,  содержащие  данную 
букву, 
независимо 
от 
еѐ 
местоположения  в  слове.  Подобным 
образом  можно  строить  и  работу  со 
звуком, 
для 
такого 
варианта 
необходимо 
запастись 
печатным 
вариантом фонетических значков. 
Особое  внимание  обращаем  на 
лексические  и  сюжетно-ролевые  игры. 
Лексические  игры  способствуют  более 
скорому и продуктивному запоминанию 
довольно 
большого 
числа 
новой 
лексики,  а  сюжетно-ролевые  игры,  в 
свою  очередь,  призваны  научить  детей 
употреблять 
данную 
лексику 
в 
конкретной ситуации. 
При  организации  и  проведении 
сюжетно-ролевой  игры  обязательно 
даѐм детям возможность выбрать самим 
себе  роли,  а  при  подведении  итогов 
отмечаем  даже  самые  незначительные 
их  успехи,  что  повышает  эффектив-
ность игры и делает еѐ более привлека-
тельной  для  детей  (В  парке,  В 
магазине). 
В  наше  время  английский  язык 
входит  в  число  обязательных  предме-
тов, изучаемых в начальной школе. Это 
очень  важный  этап  в  обучении  детей, 
т.к. в начальных классах закладываются 
базовые  знания  языка,  навыки  его 
применения  и,  конечно,  желание  его 
дальнейшего  изучения.  Практикуемая 
школой 
методика 
преподавания 
английского языка в начальных классах 
должна 
основываться 
на 
играх, 
активной  деятельности,  визуальных 
методах,  быть  наглядной  и  понятной 
детям.  Обучение  проходит  по  разным 
учебным  пособиям,  но  все  они 
базируются  на  коммуникативной  мето-
дике. 
Коммуникативная 
методика 
преподавания  английского  языка  в 
начальных 
классах 
подразумевает 
развитие  у  детей  навыков  чтения, 
письма, 
восприятия 
услышанной 
информации  и  говорения.  Материалы 
пособий  учат  школьников  понимать 
аутентичные  тексты,  ситуации  и  аудио 
диалоги.  Учебники  содержат  несколько 
структурированных  уроков  на  актуаль-
ные, жизненные темы, например, семья, 
школа, хобби  и  т.д. Учитель  часто  дает 
выполнять задания в парах или группах, 
таким образом, школьники употребляют 
английский  язык,  разговаривая  друг  с 
другом  в  процессе  подготовки,  и 
привыкают  к  свободному  общению. 
Британские  и  американские  учебные 
пособия  пользуются  популярностью 
среди  учителей  начальных  классов.  В 
числе  их  основных  достоинств  – 
соответствие  последним  образователь-
ным  тенденциям,  актуальность  тем, 
красочность,  большой  объем  практики 
слушания  английской  речи.  В  нашей 
школе занятия проводятся по учебнику, 
рекомендованной  Министерством  обра-
зования  и  науки  РК,  автором  которой 
является 
С.Д.Рахимжанова 
и 
А.С.Волкова. Большим плюсом данного 
пособия  является  учет  особенностей 
4 (42) 2014 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
 
171 

         
38           
родного  языка,  а  также  соответствие 
требованиям  министерства  образования 
к 
уровню 
подготовки 
учащихся. 
Обучение 
английскому 
языку 
в 
младших  классах  не  может  проходить 
без аудио и видео заданий. Песни из-за 
своей  ритмичности,  эмоционального 
оттенка  и  частого  повторения  фраз 
помогают  лучше  запомнить  лексику. 
Просмотр  видео  и  мультфильмов  на 
английском 
предполагает 
широкий 
выбор 
интересных 
текстовых 
и 
грамматических упражнений. 
 
 
Список использованной литературы: 
 
1.
 
Л.Ф.Брагина.  О  системе  упражнений  в  процессе  обучения  диалогической  речи  на 
средней ступени обучения /Л.Ф.Брагина //ИЯШ. 1974 г. № 3. 43-48 с. 
2.
 
М.Л.Вайсбруд.  Обучение  диалогической  речи  /М.Л.Вайсбруд  /ИЯШ.  1965  г.  № 
4.11-17 с. 
3.
 
Н.Д.Гальскова. Обучение иностранным языкам: поиск новых путей /Н.Д.Гальскова 
ИЯШ. – 1989 г. - № 1. 13-18 с. 
4.
 
К.Б.Есипович. Управление познавательной деятельностью учащихся при изучении 
иностранных языков в средней школе / К.Б.Есипович. – М.:Просвещение, 1991 г. – 
191 с. 
5.
 
Е.А.Жукова.  Устный  контроль  при  коммуникативно-направленном  подходе  к 
обучению иностранным языкам /Е.А.Жукова // ИЯШ. 1991 г. № 3. 21-26 с. 
6.
 
Ф.С.Исхакова.  Обучение  правильной  неподготовленной  диалогической  речи  / 
Ф.С.Исхакова //ИЯШ. 1976 г. № 4. 54-59 с. 
 
 
 
ОҚУШЫЛАРДЫҢ ЖАЗУ САУАТТЫЛЫҒЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ ЖӘНЕ 
ЖАЗБА ЖҦМЫС ДӘПТЕРЛЕРІН ТЕКСЕРУДЕГІ ОҢТАЙЛЫ ӘДІСТЕР 
 
 
Қ.Сәрсенбаева 
Жаңақорған ауданындағы №180 «Қызылмақташы» орта мектебінің  
қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі 
 
 
Егеменді  еліміздің  ең  басты 
мақсаты  ӛркениетті  елдер  қатарына 
кӛтерілу  болса,  ал  ӛркениетке  жетуде 
жан-жақты 
дамыған, 
рухани 
бай 
тұлғаның  алатын  орны  ерекше.  Қазіргі 
білім  берудің  басты  мақсаты  да  сол 
жан-жақты  дамыған,  рухани  бай  жеке 
тұлға қалыптастыру болып отыр. 
Рухани  бай,  жан-жақты  дамыған 
жеке  тұлғадағы  ең  басты  қасиеттердің 
бірі  –  тіл  байлығы  дер  едік,  ӛз  ойын 
нақты,  терең  мағыналы  әрі  кӛркем 
жеткізе  білетін,  шешен  де  ойлы  сӛйлей 
білетін,  Абайша  сілтегенде  жүрекке 
жылы  тиетін,    «айналасы  теп-тегіс 
жұмыр  келетін»  сӛз  құдіретін  игерген 
адамдарда  тұлғалық  қасиет  болады. 
Мектептегі  тіл  дамыту  жұмыстарының 
ең  тиімді  жолдары  пәнаралық  байла-
нысқа иек арту болып табылады. Соның 
ішінде  әдебиет  пәні  мен  қазақ  тілі 
пәндеріндегі  тіл  дамыту  жұмыстарын 
жеке-дара  қарастырмай,  үнемі,  жүйелі 
түрде,  бірлікте,  бір  мақсатта  жүргізіліп 
отырған  нәтижелі,  жемісті  болмақ.  Тіл 
байлығының  ұғымы  кең.  Әр  пәннің  ӛз 
тілі,  оған  қойылатын  ӛз  талаптары  бар. 
Ал,  қазақ  тілі  мен  әдебиетіндегі  тіл 
дамыту  жұмыстарын  мынадай  мақсат-
тар негізінде жүргізуге болады: 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
4 (42) 2014 
 
172 

         
34           
-
 
аз  сӛзге  терең  мағына  сыйғызу 
(нақтылық, дәлдік); 
-
 
ойын бейнелі, кӛркем айшықты 
да шешен оралымдарды пайдалана оты-
рып жеткізу (ауызша да жазбаша да); 
-
 
ауызекі  сӛйлеу  тіліндегі  мәнер-
лілік,  айқындық,  нақтылық,  дәлдік, 
жүйелілік, еркіндік; 
-
 
жазба  тілдеріндегі  жатықтық, 
сӛздерді  түрлендіре  пайдалану,  шешен-
дік  сауаттылық,  жазу  мәдениетіне 
қойылатын талаптарды меңгеру; 
-
 
кӛркем  әдебиеттен  алған  білім-
дерін  қазақ  тілі  сабақтарында  қазақ 
тілінен  алған  білімдерін  әдебиетте 
пайдалана білу. 
Қазақ  тілі  мен  әдебиетіне  тән 
ортақ  жазба  жұмыстарының  басқа  да 
түрлері  баршылық,  оларды  тақырыпқа 
сай  үйлестіре  отырып  жүргізсе,  тіл 
дамыту  жұмыстары  нәтижелі  болмақ. 
Мысалы,  хаттың,  күнделіктің,  диалог-
тарға 
негізделген 
жұмыстардың, 
монолог-толғаулардың орны ерекше. 
Оқушының сӛздік қорын байытуда 
проблемалақ,  ситуациялық  сұрақтар 
беріп,  ойландыра  отырып,  оқушы  ойын 
жетілдіруді  үнемі  басшылыққа  аламын. 
Сабақ 
барысында 
«Аяқталмаған 
сӛйлем»,  «Жалғасын  тауып  жаз»,  «Ой 
оралымдары»,  «Ой  жалғастыру»  т.б. 
шығармашылық  ойындар  қолдануда 
мен 
оқушы 
қызығушылығы 
мен 
ынтасын аңғардым. 
Кӛркемдік қабілеті дамыған, айтар 
ойы  бар,  шындық  пердесіне  батыл  да 
сенімді  қарайтын  жеткіншектер  ғана 
болашақ білім иелері болмақ. 
Дәптер тексерушіге естелік: 
1.
 
Бастауыш  сынып  оқушылары-
ның дәптері күнде тексеріледі; 
2.
 
Жоғарғы  сынып  оқушылары-
ның дәптері аптасына 1 рет тексеріледі; 
3.
 
Жоғарғы  сынып  оқушылары-
ның дәптері айына бір рет тексеріледі; 
4.
 
Мұғалім тексеруінен кейін қате 
болмауы керек; 
5.
 
Ескертулерді  жазып  отыруы 
керек; 
6.
 
Каллиграфияға мән беруі керек; 
7.
 
Әрбір жаңа мәтінді сӛйлем азат 
жолдан басталуы керек; 
8.
 
Әрбір  жұмыстың  арасында  бір-
ақ жол қалуы керек; 
9.
 
Күні, айын, жаттығу нӛмірін бір 
бетке,  мәтінді  екінші  бетке  жазуға 
болмайды; 
10.
 
Сыныпта  орындаған  жұмыс-
тан қате кетпеуі керек; 
11.
 
Дәптер 
қапталған 
болуы 
керек,  қапталуы  мен  дәптердің  сыртқы 
адресі ӛз алдына бірыңғай болуы керек; 
12.
 
Дәптер 
бағасын 
аракідік 
журналға қоюға болады; 
13.
 
Жақсы  оқитын  оқушының 
қатесін  түзетпей,  астын  сызып  кӛрсе-
туге болады. (Осы іске асқан ба?) 
14.
 
Оқушылар  дәптерін  бір-біріне 
тексертуге болады. (Бұл іске асқан ба?) 
15.
 
Ӛздігінен  жұмыс  дәптерлері 
бар ма, тексеріле ме, жай-күйі қалай? 
16.
 
Диктант,  бақылау  дәптерлері 
бар ма? Қатемен жұмыс жасалған ба? 
17.
 
Дәптерлердің  кезектесіп  пай-
далануы қалай? 
18.
 
Дәптерлері үлгілі деп бағалай-
тын  оқушы  бар  ма?  (Қай  сыныпта,  қай 
пәннен) 
19.
 
Факультатив  сабақтарға  дәп-
тер  арналған  ба?  Қандай  жұмыстар 
жүргізілген, тексерілген бе? 
20.
 
Бірлестікте 
дәптер 
жайлы 
мәселе қаралған ба? 
Қатемен 
жҧмыс 
жҥргізу 
тәжірибем. 
Қазақ  тілінің  бағдарламасында  әр 
тараудан  кейін  немесе  тараудың  орта-
сында  (тарау  кӛлеміне  байланысты) 
диктант  алынады,  диктантқа  (оны  жат 
жазу,  сынықхат  деп  те  жүрді)  2  сағат 
беріледі,  байқап  жүрмін,  кӛріп  те  жүр-
мін, осы екі сағат, яғни сабағы кӛп мұға-
лімге  қиындық  туғызады,  қатемен  жұ-
мысты  қалай  жүргізуді  білмей  қина-
лады,  біреулер  қатені  үстінен  қызыл 
сиямен  түзейді  де  қайта  жазғызады, 
біреулер  астын  сызып  қойып  түзетеді, 
бұл  оқушыға  жеңілдік  туғызады,  ойла-
нуға мүмкіндік жасамайды. 
4 (42) 2014 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
 
173 

         
35           
Оқушы  диктантта  жіберген  қате-
лерін  ӛзі  тауып,  ӛзі  түзетуі  керек.  Ол 
үшін  5-сыныпта  алғашқы  диктанттан 
кейін-ақ  түсіндіре  бастаймын,  бір-екі 
жазғаннан кейін ӛздері ӛз қатесін табуға 
дағдыланып  алады,  қате  іздеп  отырмау 
үшін  келесі  жолы  қате  жібермеуге 
тырысады. 
«Қатемен 
жұмысты», 
яғни 
диктантта  жіберілген  қатемен  жұмысты 
тӛмендегідей түрде жүргіземін. 
Сабақтың  тақырыбы:  Қатемен 
жұмыс. 
Сабақтың  мақсаты:  білімділік: 
сауатты  жазуға  қалыптастыру;  тәрбие-
лік:  еңбекке  баулу;  дамытушылық:  ӛз 
қателерін  оқушылардың  ӛздеріне  ізде-
тіп,  тапқызып,  ӛткен  ережелерді  еске 
түсіру арқылы келешекте қате жібермеу 
жолдарын қарастыру, дағдыландыру. 
Сабақ әдісі: ӛздік жұмыс. 
Сабақтың барысы: 
Ҧйымдастыру кезеңі. 
Тексерілген  диктант  дәптерлерін 
жеке-жеке үлестіріп, диктант бағасымен 
және  қателерінің  санымен  таныстырып, 
журналға  бағаларын  қойып,  енді  қате-
мен  жұмыс  жүргізетіндігімді  ескерте-
мін,  балалар  ӛздері  де  екінші  күнгі 
(диктанттан 
кейінгі) 
сабақтарының 
қатемен жұмыс екенін біледі. 
Оқушы  диктантқа  қойылған  баға-
дан  кейінгі  жолдың  ортасына  ай  мен 
күннен  кейін  «Қатемен  жұмыс»  деп 
жазып  қояды.  Қатемен  жұмыс  тәртібі 
ӛзгермеуі керек. 
Мұғалім  қатемен  жұмысты  тез 
тексеру  үшін,  шатаспай  тексеру  үшін 
оқушылар  алдымен  бірінші  жолдағы 
қатені,  сонан  соң  екінші,  үшінші, 
тӛртінші  т.б.  жолдағы  қателерді  іздеп 
табады, дұрысын жазады. 
Мәтінде  еш  дыбыс,  ешбір  тыныс 
белгісі  түзетілмейді,  қателер  шартты 
белгімен  жолдың  шетіне  белгіленеді, 
сол 
шартты 
белгі 
арқылы 
қате 
табылады.  Мысалы,  дыбыстық  қате  -  /, 
бас  әріппен  жазылатын  сӛздер  (сӛйлем 
басында келетін немесе жалқы есімдер) 
-  /,  пунктуациялық  (тыныс  белгісі) 
қателері  -,,  бӛлек  жазылатын  сӛздер: 
шылау,күрделі  сӛздердің  кейбіреуі  т.б.  
-,  бірге  жазылатын  сӛздер  -,  тасымал  -, 
қалып қойған сӛз -,. 
Бала  қате  жіберген  сӛзді  іздеп 
тауып  дұрысын  жазады  да,  сол  жазған 
әріптің  астын  сызып  қояды  немесе 
қойған  тыныс  белгісінің,  не  бірге 
жазылған  сӛздің,  не  бӛлек  жазылған 
сӛздің астын сызады. 
Стилистикалық 
қате, 
оның 
ерекшеліктері. 
Мектепте 
қатенің 
үш 
түрі 
кӛрсетіліп жүр: 
-
 
орфографиялық қате; 
-
 
пунктуациялық қате; 
-
 
стилистикалық қате. 
Алдыңғы  екеуі  туралы  арнайы 
еңбектер  де  бар.  Мұғалімдер  бұл  қате-
лерді  негізінен  жақсы  ажыратып,  олар-
ды  болдырмау  мақсатында  кӛп  жұмыс-
тар  жүргізіп  келеді.  Ал,  стилистикалық 
қателерге соңғы кезде ғана кӛңіл бӛліне 
бастады. Бұл орайда, мектеп оқулығына 
жазылған  әдістемелік  нұсқауда  ғалым 
А.Айғабылов 
былай 
деп 
жазады: 
«Алғашқы екеуіне кӛбірек кӛңіл бӛліне-
ді  де,  соңғысына  талдау  аз  жасалады. 
Бұның  себебі,  стилистикалық  қатенің 
болуы  неліктен,  себептері  неде  екеніне 
осы  кезге  дейін  мұғалімдердің  ӛзі  де  аз 
кӛңіл  бӛледі».  Бұл  –  ӛте  орынды 
айтылған пікір. 
Стилистикалық  қате  дегеніміз  не? 
Кӛп  жағдайда  бұл  сӛйлемді  дұрыс  құра 
білмеуден  деп  түсіндіріледі.  Алайда, 
бұл  түсінік  жеткіліксіз.  Стилистикалық 
қате  дегеніміз  жазба  жұмыстардағы 
оқушының  сӛз  байлығының  жұтаңды-
ғынан, тілдік құралдарды айту мақсаты-
на  орай  дәл,  айқын,  мәнерлі,  жеткізе 
білмеуден болатын қате. 
Стилистикалық қателердің болу 
себебін негізінен ҥшке бӛлуге болады: 
-
 
қазақ тілінің тілдік ресурстарын 
жете білмеуі; 
-
 
стилистикалық 
түсініктерінің 
таяздығы; 
-
 
әрбір  стильдің  ӛзіндік  ерек-
шеліктерінің білмеуі. 
Мҧғалім іс-тәжірибесінен 
4 (42) 2014 
 
174 

         
36           
Оқушы ең алдымен ана тілінің сӛз 
байлығын  жете  меңгеруі  қажет.  Қазақ 
тілінің  сӛздік  құрамы  бірде-бір  тілден 
кем емес. Кез келген жанрда ӛз ойымыз-
ды  толық  жеткізуге  тіл  құралдарының 
мүмкіндігі  толық  жеткілікті.  Осындай 
байлықты  оқушылар  толық  меңгере 
алмағандықтан олардың сӛздік қоры аз. 
Бір  сӛздерді  қайталап  қолданудан,  сӛй-
лем  құраудың  бір  формаларын  жиі-жиі 
пайдаланудан 
сӛйлемдер 
түсініксіз 
болып шығады. Мұғалім әдебиет сабақ-
тарында да, тіл сабақтарында да оқушы-
лардың  сӛздік  қорын  байытуға  ерекше 
мән беруі қажет. 
Оқушылардың  жазба  жұмыста-
рындағы  қателерді  түзетіп  жазуда  бір 
ізділік  байқалмайды.  Стилистикалық 
қателер  әдетте  ирек  сызықпен  сызыла-
ды  да,  шектеу  сызығының  сыртына 
ескертулер  жазылады.  Мұғалімдер  кӛп 
жағдайда  «Дұрыс  емес»,  «Артық  сӛз» 
деген  ескертумен  ғана  шектеледі. 
Ескертпелер  нақты  әрі  қысқа  жазылып, 
баланың неғұрлым ӛз бетімен  түзетуіне 
мүмкіндік  беретіндей  болуы  керек. 
Мысалы,  мынадай  ескертпелер  жазуға 
болады:  дәл  сӛз  емес,  қолданылмайды, 
артық  сӛз,  орынсыз,  қайталау,  орын 
тәртібі,  басқа  жұрнақ,  тым  қарапайым, 
басқа стильге тән, т.б. 
Оқушылардың  практикалық  дағ-
дыларын  қалыптастыруға  стилистика-
лық қателермен жүргізілетін жұмыстар-
дың  ықпалы  ӛте  мол,  сӛзбен,  сӛз 
тіркесімен,  сӛйлеммен  шығармашылық 
тұрғыда  түрлендіре  жұмыс  жүргізудің 
шегі  жоқ  десе  де  болады.  Осындай 
жұмыстар  жүйелі  жүргізілгенде  ғана 
оқушылардың  стилистикалық  талғам-
дары әлдеқайда жоғары болары сӛзсіз. 

жүктеу/скачать 2,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: