1 Көркем мәтін жалпы филологиялық талдау нысаны
О.Бөкейдің «Тортай мінер ақ боз ат» әңгімесінің проблематикасына талдау жасаңыз
жүктеу/скачать 112,3 Kb.
|
кмәтә сессия
| 18.О.Бөкейдің «Тортай мінер ақ боз ат» әңгімесінің проблематикасына талдау жасаңыз
«Тортай мінер ақ боз ат» әңгімесінің авторы – Оралхан Бөкей. Шығарманың негізгі кейіпкерлері: Тортай – әке-шешеден тым ерте айырылып, алыстан қосылар аталастарының есегінде жүретін 14 жастағы бозбала. Қой аузынан шөп алмас жуас, құлағының сәл мүкісі бар болғанымен балалардың арасында білгіш, және басқалардан ерекшелігі, бас алмай кітап оқи беретін. Тортай ойынан ертегілер шығарып, балаларға айтып береді. Соны балалар ұмытпай кейін өз балаларына айтып береді. Ораш –"фермердің баласы", бақуатпын деп, мұрнын көкке шүйірмейтін, басқа балалармен өзін тең көретін қамқор, адал дос. Балалар – Тортайдың сол ауылға сіңісіп кетуіне көмек берген кеңпейіл достар. О.Бөкей табиғатпен адамды байланыстыра керемет суреттейтін жазушы,ал бұл сондай шығармаларының бірі. «Шілденің ортасы болса да, бұл жер қоңыр салқын, бұлтсыз күндері тамылжыған тамаша мезгіл басталушы еді. Не ыстық емес, не суық емес жайлаудың жаймашуақ сәтінде төбеңнен көкпеңбек болып төңкеріліп тұрар аспанға қарағайдың бүршігін лақтырып ойнайсың...»-деп автор балалық сүйкімді сезіммен табиғат тынысын тебірене тамашалайды. Шығармаға негіз болған Тортай оның өмірі. Анасынан ерте айырылған бала шығарманың проблематикасыда осы кейіпкер айналасында өрбейді.Соғыстың салдарынан әке – шешесіз қалған балалар әр ауылдан да табылатын. Бас кейіпкер Тортай қиял еліне сапарға шығуды өте қатты ұнатады. Қиял елінен жерге түскен соң, Тортай енді түсін айтады. Бала қиялындағы ақ боз атты түсінде көк өгізінің арғымаққа айналып, жер тарпып, кісінеп тұрған кейпінде көреді. “Бір күні Топтайды көп іздеп іздеп әрең таптым. Тұрған үйі аузына келгенін айтып,ұрсып қуып жіберіпті.Салықсалғанның ұшар басындағы қалың тас қорымның үңгіріне кіріп,от жағып отыр екен,Мені көрген соң,қуанып қалды,орнынан тұрып: -Мені қалай таптың,ей?-деді. -Сенің үйің-осы тас күрке емеспе?”үзіндіден жетім баланың өз туыстарынан жылу таппай,қамқорлықты бар жылулықты жалғыздықтан ғана алатынын көре аламыз.Тортайдың арманы “ақ боз ат міну”болады,бірақ ол мына менің көк өгізімді ғана мініп өтемін дегенінен оның арманына жете алмайтынына көзім жетіп қапаланады,себебі әкемнің өзі тай мінбей өмірден өткен деп еске алады.Қасындағы Ораш досы оқуға кеткенде Тортай аса қызығушылықпен қарап қалады,бұдан сол кездегі біреуде бар біреуде жоқ дүниені,қолы жеткен оқуға барып оқи алатын болғанын көреміз.Ер жетіп Тортай өзіне қыз айттырады сол кезде “кереңге қызымды бермеймін” деп шығарып салған екен.Тортайдың кереңдігін сылтау етіп ата-анасын жетімге қызы бергісі келмегендей.Жетім баланың өмірі сондай қиындықпен арман-қиялмен өтеді. жүктеу/скачать 112,3 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|