Масса центрініңқозғалысының сақталу заңы былай түсіндіріледі: жүйенің масса центріжүйеніңмассасытүгелдейжинақталғанматериялықнүктеніңқозғалысысияқты, ал оғанәсерететінкүшжүйегеәсерететінбарлықсыртқыкүштердіңгеометриялыққосындысынатеңболады.
40. Жүйеқозғалысмөлшерініңөзгеруітуралы теорема. Қозғалысмөлшерініңсақталуызаңы. Қозғалысмөлшері, импульс – механикалыққозғалысөлшеуішіретінде анықталады.
Материалдықнүктеніңқозғалысмөлшеріоныңмассасы мен жылдамдығыныңкөбейтіндісінетең. Ол – нүктеніңжылдамдығыменбағыттасвекторлықшама. Нүктеніңқозғалысмөлшері тек күшәсеріжоқкездеғанатұрақтыболады.
Механикалықжүйеніңқозғалысмөлшері – бағытыжылдамдықпен бағыттас, ал шамасы оның барлықнүктелерініңқозғалысмөлшерлерініңгеометриялыққосындысынатеңнемесетұтасжүйемассасыныңмассаларцентрініңжылдамдығынакөбейтіндісінетең шаманы айтамыз.
Механикалықжүйеніңқозғалысмөлшерініңөзгеруітуралытеоремалары:
Біріншітүрідегеніміз - дифференциалдытүрдегіжүйеніңқозғалысмөлшерініңөзгеруітуралы теорема былай тұжырымдалады : жүйеніңқозғалысмөлшерініңуақытбойыншатуындысы осы жүйедегіәсерететінбарлықсыртқыкүштердіңқосындысынатеңболыпсаналады.
Екіншітүрідегеніміз - дифференциалдытүрдегінүктеқозғалысмөлшерініңөзгеруітуралы, соныменқатаримпульстар теоремасы болып саналады.
Және де үшіншітүрі - интегралдықтүрдегіжүйеніңқозғалысмөлшерініңөзгеруітуралы теорема.
Егержүйегеәсерететінбарлықсыртқыкүштердің бас векторы нөлгетеңболғанжағдайда, материалдықжүйеқозғалысыныңмөлшерініңвекторыныңшамасы да, бағыты да өзгермейді.
Егер де жүйегеәсерететінбарлықсыртқыкүштердің бас векторыныңбелгілібірқозғалмайтынөстегіпроекциясынөлгетеңболатынболса, ондаматериалдықжүйеқозғалысымөлшерівекторының осы осьтегіпроекциясытұрақтыболып саналады.
Және де үшіншісалдары: жүйеніңқозғалысмөлшерініңсақталузаңыбылайтұжырымдалады: Ішкікүштержүйеніңқозғалысмөлшерінөзгертпейді, сондықтан да есептердішешубарысындаішкікүштердіқарастырмауғаболады. Сонда, жүйеніңқозғалысмөлшерініңөзгерісі тек сыртқыкүштердіңәсеріненғанаболады. Бұлөзгерісзаңы, динамиканыңкөптегенмәселелеріншешугеқолданылатын, жүйеніңбарлықнүктелерініңқозғалысыанықталатынтеңдеуіменберіледі. Ал, тұйықжүйеүшін, яғнисыртқыкүшәсеретпейтінжүйелерденемесежүйегеәсерететінсыртқыкүштердіңгеометриялыққосындысынөлгетеңболғандақозғалысмөлшерініңсақталузаңыорындалады.
