1ескі түркі жазба ескерткіштері

жүктеу/скачать 462,17 Kb.

бет	1/10
Дата	04.04.2023
өлшемі	462,17 Kb.
	#79341

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Тақырыптың өзектілігі

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ................................................................................................................4-5
1ЕСКІ ТҮРКІ ЖАЗБА ЕСКЕРТКІШТЕРІ
1.1 ОРХОН – ЕНЕСЕЙ ЖӘНЕ ТАЛАС ЕСКЕРТКІШТЕРІ............................6-8
1.2 ҚҰТЛЫҒ– БІЛГЕ ҚАҒАН ЕСКЕРТКІШТЕРІ............................................8-9
1.3 КҮЛТЕГІН – ТОНЫКӨК ЕСКЕРТКІШТЕРІ........................................10-12
2 КӨНЕ ТҮРКІ РУНИКАЛЫҚ ЖАЗУ ЕСКЕРТКІШТЕРІ...............................13
2.1 ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАННАН ТАБЫЛҒАН КӨНЕ ТҮРКІ РУНИКАЛЫҚ ОЙМА ЖАЗУЛАРЫ.............................................................................................14
ҚОРЫТЫНДЫ......................................................................................................15
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР................................................................16

КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі.Дүние жүзіндегі алпауыт ірі мемлекеттер секілді, түркі халықтарының да өзіндік шығу , даму ,дәуірлеу тарихы бар.Түркі тайпалары VI ғасырдан тарих сахналарында көріне бастады.Түркілердің тарихы, салт – дәстүрі жайлы өзге ұлт ойшылдарының жазып кеткен жазбаларынан бөлек, түркілердің өздері қалдырған мұраларыда аз емес.Оған дәлел ретінде біз көне түркі жазба ескерткіштерін ала аламыз.Біз көне түркі жазба нұсқаларынан тасқа қашалған мынандай сөзді кездестіреміз: «Түркі бектері мен халық, мұны естіңдер.Қандай сөздерім бар болса соны мәңгі тасқа жаздырдым.Оларды көріңдер, ұғыңдар»[1,3]. Түркі жазба ескерткіштерінде бұл жазбалар болашақ түркі ұрпақтарына арналып жазылған.Түркі халықтарының тарихы тереңде ,тарих жазбаларында түріктер V- VI ғасырлардан бастап көрсетілгенімен , оданда ертерек заманда қалыптасқаны сөзсіз анық. Оған дәлел көне түркі жазба есткерткіштері.

1793 жылы П.С Паллас көне түркі жазба нұсқаларың кейбір үлгілерін жариялайды.Осы кезден бастап көне түркі жазуларының жаңа дәуірі туды[1,5].Түркі тілдес халық болғандықтан көне түркі жазба ескеркіштерін оқып білудің мәні зор.Бізге жеткен түрік халқының жазба ескерткіштері Орхон – Енесей жазбаларынан бастау алса, Құтлығ қаған мен оның ұлдары Күлтегін мен Білгеден жалғау табады.Сондай-ақ түркілердің қолбасшысы, әрі түркі қағандарының кеңесшісі болған Тоныкөк жайлы жазба ескерткіштерде табылған.Ескерткіште Тоныкөктің ақыдылығы мен батырлығы баяндалады.

жүктеу/скачать 462,17 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10