26. Дамыған елдердегі өндірістік және тұрмыстық қатты қалдықтарды қайта өңдеу сызбасының нақтылығы
жүктеу/скачать 144,85 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қайта өңдеуде биотехнологиялық әдістерді қолдану, қатты қалдықтарды зиянсыздандыру мен утилизациялау.
| Биологиялық тазарту
Ағынды суларды тазартуда маңызды сатысы - биотазалау. Біріншілік биологиялық тазалау (аэротенк/окситенк) микроорганизмдер көмегімен ағын сулардың құрамындағы ластағыштарды жоюға негізделген. Ағынды сулардың биологиялық тазарту процесін жеделдету үшін - “белсенді лай” - микробтар жиынтығы негізіндегі құрылымдар пайдаланады. Ластанған ағынды суларды аэротенкте мәжбұрлі жолмен аэрациялау кезінде “белсенді лай” арқылы түрлі ластаушылардың ыдырауы жүзеге асырылады. Аэротенктер Окситенктер Оттекпен (техникалық) интенсивті аэрацияланатын жабық темірбетонды құрылғы, тұндырғышпен байланысқан. Ластанған ағын суды «белсенді лай» (БЛ) арқылы органикалық қоспаларды тазартады, 5-10 есе тез ыдырайды. Аэротенк Аэротенк – ауамен интенсивті аэрацияланатын ашық темірбетонды құрылғы, тұндырғышпен байланысқан. Ластанған ағын суды «белсенді лай» (БЛ) арқылы органикалық қоспаларды тазартады. Аэротенк ұзынынан бірнеше «каналдарға» бөлінген, сондықтан су жолы спираль бойынша ұзарады, көп жағдайда оның саны 3-4 құрайды. БЛ нақты ластанған қалдық судың құрамына және таңдалған тазарту режиміне байланысты табиғи биоценозда қалыптасатын биоқабықша (микроорганизмдерден туратын флокула/агрегат –микроб кдеткалары өзара байланысқан құрылым). Қайта өңдеуде биотехнологиялық әдістерді қолдану, қатты қалдықтарды зиянсыздандыру мен утилизациялау. Қалдықтарды өңдеудің физикалық-химиялық технологияларының әмбебаптығы жоқ, олар қалдықтарды пайдалы өнім алу үшін шикізат ретінде, мысалы, пайдаланылған автомобиль шиналарынан, полимерлік материалдардан пайдалануға мүмкіндік береді. Қалдықтарды тыңайтқыштарға, Құрылыс және жол материалдарына, керамикаға қайта өңдеу мүмкін. Бұл ретте технологияны таңдауда жеке тәсіл қолданылады. Қазіргі уақытта буып-түю және ыдыстық материалдардың тез ыдырайтын (белгілі бір заттардың әсерінен) қалдықсыз және аз қалдықты технологияларды құру мәселесі өткір тұр. Қалдықтарды залалсыздандыру және қайта өңдеудің ең перспективалы процесі биотехнология болып табылады. Жер биотасының тірі компоненттері миллиардтаған жылдар ішінде өлі геосфераны, атмосфераны қайта өңдеп, осының бәрін биосфераға айналдырды. Табиғатта құрылған микроорганизмдерді генетикалық биология әдістерімен ғалымдар жаңа функцияларды орындау үшін бейімдейді. Тұрмыстық қалдықтарды сұрыптағаннан кейін қайта өңдеу үлкен мүмкіншілікке ие. ҚТҚ органикалық қалдықтарының тоннасын қайта өңдеу құрамында 70% - ға дейін метан және 6000 ккал/ м дейін жылу шығару қабілеті бар көміртек тотығы бар 500 м биогаз бере алады . Биотаның тірі компоненттерінің энергетикалық ПӘК-і бірдей функцияларды орындайтын техникалық жүйелерден артық болуы мүмкін. Мысалы, thiobacillus ferrooxidans бактериялары темірді, мыс, мырышты сілтілейді, олардың күкірт қышқылымен тотықтырады (қышқыл метал сульфидінен бактерияны өзі шығарады). Саңырауқұлақ биомассасы қорғасын, мырыш, сынап, никель, кобальт, алтын ерітіндісінен шоғырлануы мүмкін. Мұнай өнімдерінен ағынды суды тазалайтын бактериялар тобы бар. Биотехнология ағаштан, мұнай парафиндерінен, метил және этил (техникалық) спирттерінен, табиғи газдан және тіпті сутегіден ақуыз өнімдерін өндіру кезінде қолданылады. Биотехнологияның жетіспеушілігіне процестердің баяу ағуын ғана жатқызуға болады, бұл олардың қымбаттауы болып табылады. Кәдеге жаратудың қолданыстағы жүйелері эпидемиялық және экологиялық қауіпсіздіктің қазіргі заманғы талаптарына сай келмейді, алайда Германия, АҚШ, Испания, сондай-ақ қалдықтарды сұрыптауда, престеуде және брикеттеуде жетістіктерге жеткен Жапония мен Ресейдің тәжірибесі үміттенеді. Швейцарияда қайта өңделген қатты тұрмыстық қалдықтардан алынатын құрылыс плиталарын престеу әдісі әзірленді. "Йетцер Инжиниринг АГ" фирмасының мәліметтері бойынша, бұл плиталар ағаш жаңқамен салыстырғанда жоғары беткі қаттылыққа және отқа төзімділікке ие. B Жапония, г. Химамацу, құрылыс блоктарының қатты тұрмыстық қалдықтарынан шығаратын зауыт бар, алайда, құрылыста әлі де кең қолданылуда жоқ. Жыл сайын шығарылатын қоқыстың құрамында 11,3 млн. т. темір, 860 мың т. алюминий, 430 мың т. басқа металдар (негізінен мыс), 13 млн. т. астам шыны, 60 млн. т. астам қағаз және органикалық материалдар бар. мұнай. Алюминий қалдықтарынан шығару үшін электр өрісі арқылы өту кезінде осы уақытша магниттелетін металды тартатын магнит жасалған. Шыны сұрыптауға арналған аппарат әзірленді, содан кейін асфальт әйнегін (жолдарды жабуға арналған материал) өндіру және құрылыс панельдері мен блоктарын (портландцементпен қоспада) дайындау үшін пайдаланылады. Майдаланған шынының 90% және синтетикалық полимердің 10% қоспасынан керамикалық немесе бетоннан гөрі жоғары коррозиялық төзімділігі бар кәріздік құбырлар дайындалады. Ұнтақталған пластик бөтелкелер Элджин қаласында салынған көпірге арналған бетонды дайындау кезінде пайдаланылды, ал пластик 1/3 құмды алмастырды. Глазгода (Ұлыбританияда) зертханалық жағдайда қатты тұрмыстық қалдықтардан этил спиртін алу әдісі әзірленді. Гальваникалық элементтердің жұмысын еске түсіретін процесте қатты тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтардан алынатын электр энергиясының шағын көздерін құру бойынша эксперименттер жүргізілуде, онда соңғылары биохимиялық камера түріндегі элементтермен ауыстырылды. Соңғы жылдары қалдықтарды брикеттеуге – оларды ірі блоктарға престеуге көп көңіл бөлінеді, олар кейіннен сақтауға алынады, жағылады немесе құрылыс кезінде пайдаланылады. Өрт сөндіру және құрылыс мақсатында брикеттеу алдын ала сұрыптауды, ал депозитке салу үшін – көбінесе аса ірі қалдықтарды жоюды талап етеді. Бұл тәжірибе келесілерді куә бола аласыздар: - полигонның әрекет ету мерзімі (себумен салыстырғанда) 2...3 есеге артады; - пайдалану жеңілдетіледі (брикеттер кірпіш ретінде қалыптасады); – шығарылып желді түптеу; - кеміргіштер, шыбындар мен құстар тартылмайды; - өрт қаупі жоқ; - брикеттердің ішіне су жіберу және іс жүзінде болмайды; - газдардың бөлінуі аз. Сарқынды суларды зарарсыздандыру кезінде жиі физикалық әдістерді қолданған жөн: термиялық, радиациялық, электрогидравликалық соққы, электрофотокоагуляция, жоғары жиілікті токтар, Жоғары кернеу, ал контагенозды аурулардың қоздырғыштарымен (күйдіргі, паратуберкулезді энтерит, маңқа, құтыру, оба) жұқтырылған жануарлардың қалдықтары мен өлекселері мал көмінділерінде жағылады немесе көміледі. Бұл аурудың тұрақты қоздырғыштарын жоюдың ең сенімді шарасы. Әдістің кемшілігі-үлкен энергия шығындары. Залалданған қалдықтардан брикеттерді дайындауға және оларды кептіруге қоршаған ортада, әсіресе атмосферада инфекция қоздырғыштарының таралу қаупіне байланысты жол берілмейді. жүктеу/скачать 144,85 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|