50 жылдығына арналған аймақТЫҚ Ғылыми практикалық конференция материалдары «педагогические чтения»

364 

 

– оқушылардың танымдық белсенділігін арттыру; 

– бейіні  мен  нысандарын  таңдау  үшін  оқушылардың  қабілеттері  мен 

даярлық деңгейін айқындау; 

– өзін-өзі кәсіби анықтау мотивтері артады. 

Күтілетін нәтижелер:  

– өзіндік ойлауын қамтамасыз етеді;  

– өзін-өзі  бағалауға,  талдауға,  өзін-өзі  рефлексиялау,  өзін-өзі  кәсіби 

анықтау мотивтері артады; 

– өзіндік қызығушылығы мен өмірлік жоспарын сезінеді; 

– өзінің кәсіби дамуын жобалай білетін қабілеті артады; 

– таңдаған  бейіндік  оқытуға  өзінің  қабілеті  мен  қажетіне  сәйкес 

қанағаттылығы. 

Жоба болашақ мамандыққа дайындық жасауға және де өз қабілеттерінің 

құрылымы  дамуындағы  түзетуді  қажет  ететін  кейбір  кемшіліктерді  дер 

кезінде көруге мүмкіндік береді. Кәсіп таңдау-болашаққа үңілу болса, екінші 

жағынан,  ол  өзіңнің  ішкі  жан  дүниеңе  үңілу,  яғни  менің  мықты  және  әлсіз 

жақтарым, мен қандаймын, мен не істей аламын, табысқа жету үшін маған 

не қажет? деген сауалдарға жауап берулері қажет. 

Мен қандаймын? 

Дұрыс таңдау жасау үшін өзіңнің қабілеттерің, қызығушылықтарың мен 

бейінің, мінезің мен темпераментің туралы нақты не білуің керек. Бұл сатыда 

өзін-өзі  бағалау  ата-ананың,  отбасының,  құрбы-құрдастарының  өзі  туралы 

көзқарастары,  өзіндік  қабілеттері,  ішкі  мүмкіндіктері,  денсаулығы 

(шектеулер) туралы мәліметтер жиналады. Мәліметтер бір қалтаға (папкаға) 

жинақталады. 

«Бәрінен  бұрын  өзіңді  таны»  деп  Аристотель  айтқандай,  өзін-өзі 

танымай,  болашақты  жобалау  мүмкін  емес.  Бұл  сатыда  оқушының  өзіндік 

мені қалыптасып, өз-өзіне деген сенімділігі және болашақта таңдап отырған 

өмірлік  жолына  жауапкершілігі  артады.  Таңдаған  мамандығын  денсаулық 

жағдайы тура келетін, келмейтіндігі жөнінде дәрігерден кеңес алады. 

Мен қандаймын? 

 

Өзім- 

нің 

пікі- 

рім 

Ата-

анам- 

ның 

пікірі 

Мұғалім- 

дердің 

пікірі 

Сынып- 

тастарым- 

ның пікірі 

Психологиялық 

зерттеулер 

Денсау- 

лығым 

жайында 

анықтама 

Бойымдағы 

қандай 

кемшіліктер- 

мен жұмыс 

істеуім қажет? 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

 

 

 

 

Темперамент типін 

анықтау; 

Мотивация 

диагностикасы; 

Айзенктің жеке 

тұлғаны анықтау 

әдістері; 

Табандылықты зерт- 

 

 

365 

 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

 

 

 

 

теу (сауалнама) [3] 

Д.Холландтың 

«Тұлғаның типтерін 

анықтау» тестісі 

(сауалнама) [3] 

және т.с.с тест, 

сауалнамалар 

алынады. 

 

 

 

Қожа  Ахмет  Иассауи  «Өзіңді-өзің  тану  –  ақиқатты  білу»  деп  бекер 

айтпаған.  Өзін  –  өзі  танудың  ерекшелігі:  ол  өзінің  күшті  және  әлсіз 

жақтарын,  өзінің  артықшылығы  мен  кемшіліктерін  тереңірек  бағалайды,  өз 

тұлғасын өз бетімен талдау және бағалау үрдісі бекиді.  

Әр  адамның  өзіндік  құрылымдық  ерекшеліктері  бар.  Дегенмен,  қатып 

қалған заңдылық жоқ болғандықтан, уақыт өте келе олар да өзгеретіні сөзсіз.  

Өз  артықшылығы  мен  кемшілігін  аңғару,  одан  кейін  өзін-өзі  дамытуға 

және  өзін-өзі  кемелдендіруге  қозғау,  стимул  болады.  Сондықтан  да  өзін-өзі 

дұрыс  бағалау  –  оны  адамгершілік  идеалына  жақындататын  өзіне  деген 

сенімділік негізі.  

Маған не қажет? 

Өзің  таңдаған,  өзіңді  қызықтыратын  мамандықты  анықтау.  Бұл 

мамандықтың  мазмұны,  қызықты  қырлары,  жұмыс  тәртібі  мен  жағдайы, 

кәсіби  өсу  мүмкіндігі  туралы  сұраққа  жауап  бере  алғанда  ғана  оқушының 

мамандық таңдаудағы ой – ниеті салмақтана түседі.  

Таңдаған  мамандықтың  сырт  келбетіне,  көңілге  қонымды  жақтарына 

ғана назар аудармай, мүмкіндігінше қалаған мамандығының жұмыс мазмұны 

жөнінде  көбірек  білуге  тырысу  керек.  Өз  мамандығын  таңдай  алмағанның 

талабы көміледі, ондай адам өмірге де риза болмайды. Сондықтан мамандық 

таңдауға аса көңіл аудару қажет. 

Мен не істей аламын? 

Пәндік  білімдер  мен  біліктіліктерінің  таңдаған  кәсібіне  іс  жүзінде 

қолдана  алу  қабілеттіліктерін  анықтау.  Бұл  сатыда  жеке  мүмкіндіктері, 

оқушының құзырлылық деңгейі (коммуникативті, мәдени-танымдық, элемен- 

тарлық  сауаттылық)  анықталады.  Өзінің  алған  білімі  қандай,  оны  таңдаған 

кәсібіне іске асыру жеке мүмкіндіктері ашылады. Осы кәсіптің маман иесінің 

құзырлылық  деңгейі  мен  өзінің  құзырлылық  деңгейіне  салыстырмалық 

талдау жасалады. 

 

Маған не қажет? 

Мен не істей аламын? 

Мамандық туралы хабардылығың (сауалнама) [3]; 

Мен және менің өмірлік жоспарым (сауалнама) [4]; 

Қызығушылық картасы (А.Е.Голомшток әдістемесі бойынша); 

Климовтың диффернциалды-диагностикалық сауалнамасы; 

Кәсіби қызметтегі басым ынтаны зерттеу сұрақнамасы[3] ; 

«Мамандық таңдау» тақырыбында сынып сағаттары өткізіледі. 

Оқушы жетістіктері 

366 

 

Мысалы: 

Маған не қажет? 

Мен не істей аламын? 

Оқушы сауалнамалардың қорытындысы бойынша информатика 

пәніне бейім екені анықталды делік . Болашақ таңдап отырған 

мамандығы-программист. Ол мамандықты игеру үшін оқушыға 

программалау тілдерін меңгеру керек Турбо-Паскаль, QBasic, 

VISUAL BASIC, Delphi орталарында программалауды білуі 

қажет. 

Оқушы Турбо-

Паскаль, QBasic тілін 

меңгерген 

 

Оқушы прогроммист болуы үшіін қажетті программалау тілдерін 10-11-

сыныптарда меңгеруі тиіс, ол үшін ол информатика пәнінен «Программалау» 

курстарын оқуы қажет. 

Жеткен  нәтиже  мен  жоспарланған  нәтиже  арасындағы  алшақтық 

байқалса,  онда  проблемаларды  айқындау.  Яғни  ең  алдымен  қызықтыратын 

мамандықты  анықтап  алып,  содан  кейін  ғана  оны  игеруге  қажетті  білім 

деңгейі туралы ойлануы керек. 9-сынып оқушысы оқу жылының аяғында 10-

11-сыныптарға  арналған  жеке  өзіндік  бейініне  қарай  оқу  жоспарын  жасауы 

қажет. 

Қорыта  айтқанда,  «Мен  және  менің  өмірлік  жоспарым»  жобасы:  «Мен 

өмірде  қандай  болуым  керек,  ол  үшін  неден  арылып,  неге  ұмтылып,  не 

істеуім  керек»  деген  мәселені  қамтитын,  баланы  өзі  белгілеген  межеге 

жетелейтін, құштарлығын арттырып, ішкі сезімін оятатын, өзін танып – біліп, 

өзін-өзі  тәрбиелеуге,  кез-келген  әрекетке  жауапкершілікпен,  шығармашы- 

лықпен қарауға бағыттайды, болашақ мамандыққа дайындық жасауға және де 

өз  қабілеттерінің  құрылымы,  дамытудағы  түзетуді  дер  кезінде  көруге 

мүмкіндік береді. 

Осы  жобаның  нәтижесінде  оқушы  сұранысы  анықталып,  мектептің 

бейінді  оқыту  бағыты  анықталады.  Бейінді  оқытудың  қол  жеткізетін 

нәтижелері: 

– оқушы  өзі  таңдаған  бағдарда  тереңірек  білім  алуға,  алғашқы  кәсіптік 

білім алуға мүмкіндік алады; 

– өзінің  қабілеті  мен  бейімділігіне  қарай  білім  мазмұнын  таңдап  оқуға 

қолы жетеді; 

– білім  алушының  даму  кеңістігіне  толық  мүмкіндік  беріліп,  өзін-өзі 

дамыта, басқара отырып, өсу траекториясын белгілеуші болады. 

Бейіндік оқыту – бүгінгі күн талабынан туындап отырған мәселе. Жаңа 

ғасыр табалдырығын аттап, болашақ ұрпағымызды білімді де, тәрбиелі болуы 

үшін  мақсатты  түрде  осындай  кезекті  мәселелердің  маңыздылығын  дер 

кезінде  қолға  алғанымыз  абзал.  Ертеңгі  Қазақстанның  тізгінін  ұстайтын, 

басқа елдермен достық қарым-қатынасты жалғастыратын ұлағатты жастарды 

осы бастан қалыптастырып, оларға заман талабына сай білім мен тәрбие беру 

аса  маңызды.  Дүние  жүзінде  қалыптасқан  өркениетті  елдермен  терезесін 

теңестіру  –  келешек  білімді  жастардың  қолында.  Ал,  оларға  бағыт-бағдар 

беру бүгінгі білім беру ісіне тікелей байланысты. 

 

367 

 

Әдебиет 

1. Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған 

мемлекеттік.бағдарламасы// Егемен Қазақстан. – 2004. – 16 қазан. – 3-4 бб. 

2. Жүнісова М., Айтжанова Г. «Мектепте бейінді оқыту». // Өзгеріс.  – 2006. – №3. – 

Қарағанды. 

3. Сатова  А.К.  9-сынып  оқушысының  кәсіби  бағыттылығын  анықтауға  арналған 

диагностикалық дәптер // Астана: 12 жылдық білім беру проблемалары РҒПО, 2005. 

4. Білім беру мекемелерінің қызметін зерттеу бағдарламасы. Әдістемелік ұсыныстар 

// 12 жылдық білім. 12-летнее образование журналы, 57-73 бб. 

5. Қазақстан Республикасында 12 жылдық жалпы орта білім беру тұжырымдамасы. – 

Астана, 2006. 

 

 

ОРТА МЕКТЕПТІҢ ЖЕКЕГЕ БАҒЫТТАЛҒАН ОҚЫТУ ӘДІСІ 

ТЕХНОЛОГИЯСЫН ҚОЛДАНУ 

 

Р.О. Темірболатова 

Ақтоғай ауданның Тіленшін ОМ, Қожамжар ауылы 

 

Мақсаты:  орта  мектепте  математиканы  оқытуда  ЖОӘТ-ны  қолдану 

бойынша оқу-әдістемелік кешен әзірлеу. 

Пәні:  мақсаты,  мазмұны,  оқыту  формасы  мен  әдістері,  құралдары, 

оқытуды бақылау.  

Болжамы:  ұсынылып  отырған  ЖОӘТ  бойынша  математиканы 

оқытудың әдістемелік жүйесі танымдық қызығушылықтың дамуына, оқытуда 

өз  бетімен  жұмыс  істеу  деңгейін  арттыруға,  берік  білім  мен  біліктіліктің 

қалыптасуына, шығармашылық ойлаудың дамуына әсер етеді.  

Педагогикалық  зерттеудің  жеке  әдістерінен:  теориялық  –  ондағы 

зерттелетін  сұрақтарды  айқындау  мақсатында  математикадан  ғылыми-

әдістемелік журналдар мен оқу-әдістемелік әдебиет пайдаланылды. 

Ғылыми  жаңалығы  және  теориялық  маңыздылығы  жекеге 

бағытталған  оқыту  әдісі  технологиясы  шеңберінде  математика  курсында 

оқушылардың  өнімді  оқу  әрекетін  ұйымдастыру  тәсілдерінің  бірі  берілгені 

болып табылады.  

Практикалық  маңыздылығы  орта  мектептің  математикадан  ЖОӘТ 

курсы бойынша әдістемелік жүйесі оқу үрдісінде стандарт тақырыптары, оқу 

парақтары,  оқу  жұмысының  формалары,  білімді  бақылаудың  өлшеуіштері 

түрінде жүзеге асырылды. 

Қазіргі жағдайда өзін-өзі билеуге, өзін-өзі көрсетуге, өз бетімен оқуға  

талпынатын  дамушы  тұлғаға  сүйеніш  жасалады  және  осыған 

байланысты мұғалімге басты сұрақтарды шешу қажет: 

– Оқушылардың білім сапасын қалай арттыру керек? 

– Оқытуда әр оқушының табыстылығын қалай қамтамасыз ету керек? 

– Оқушылардың  оқу  әрекетін  ұйымдастырғанда  олардың  денсаулығын 

қалай сақтау және нығайту керек? 

368 

 

– Білім  жиынтығын  механикалық  меңгеру  емес,  ең  бастысы,  әр 

оқушымен оқу сабақтарының барысында білім алуды қалай қамтамасыз ету 

керек? 

И. Якиманская,  А.А. Яруловтың  тұлғаға  бағытталған  технологиялары- 

мен,  К.Я. Вазинаның  ұжымдық  ойлау  әрекеті  технологиясымен,  Ш. Амона- 

швили,  Е. Ильинаның  педагогикалық  жүйелерімен,  М.М. Жанпеисованың 

модульдік  оқыту  технологиясымен,  Ж.А. Қараевтің оқыту  технологиясымен, 

сын  тұрғысынан  ойлау  технологияларымен  танысып,  жалпы  білім  беретін 

мектептің  жағдайына  сәйкес  Иванова  Тамара  Николаевна  әзірлеген  «Жекеге 

бағытталған оқыту әдісі (ТИСО)» технологиясы математика пәніне неғұрлым 

қолайлы деген қорытындыға келдік. 

Өкінішке  орай,  бізде  қол  жетерлік  қазақ  тіліндегі  әдебиетте 

математиканы мектепте оқытудың тұлғаға бағытталған көзқарасты пайдалану 

бойынша әдістемелік нұсқаулықтары жеткіліксіз әзірленген.  

ЖОӘТ – өз мәнінде оқу әрекетінің жетекші жасы арқылы бала тұлғасын 

дамытуға психологиялық-педагогикалық көмектің тиімді әдістерінің бірі. 

Мұғалім  алдында  оқу  мақсаттарын  қоюшы  дәстүрлі  оқыту  жүйесінен 

ЖОӘТ-тың айырмашылығы – ол бар оқыту курсына, әр сабаққа себеп-мақсат 

қояды, мұғалімдер үшін емес, көбінесе, оқушылар үшін, сонымен, оқушылар-

дың табиғатына сай, олардың мүмкіндік шамасын ашуға жағдай жасайды.  

Сонымен  қатар,  ЖОӘТ  білім  сапасын  неғұрлым  арттыруға  және  білім 

стандартымен  белгіленген  оқылатын  материалды  барлық  оқушылардың 

толық меңгеруін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. 

Оқушылардың  танымдық  әрекетінің  нәтижесін  бағалауға  мүлде  басқа 

көзқарас қалыптасқан, мұнда баға оқушылардың өздігінен дамуын ынталан- 

дырушы болып табылады.  

Оқушылардың  танымдық  әрекеті  репродуктивті,  реконструктивті, 

шығармашылық  –  меңгерудің  үш  деңгейінде,  оған  ұсынылатын  оқу 

материалын  әр  оқушы  әр  сабақта  тыңдап,  жазып,  көріп,  қайталап  айтуға 

мүмкіндігі болатындай жағдайда құрылады.  

Негізгі  бөлім  оқытудың  белсенді  формаларында  құрылады,  алдымен  өз 

білімінің  теориялық  материалын  айту  мақсатында,  арнайы  біліктілік  пен 

дағдыларынан  хабарландыру  мақсатында,  ал  кейін  оқылған  материалды 

анализ,  синтез  және  бағалауды  жүргізу  мақсатында.  Иванова  Т.Н  /  33  / 

жұмыстарын талдай отырып, айта кету жөн: 

ЖОӘТ бағытталған: 

– жеке адам психикасының өзіндігін, оның қайталанбастығын ескеру; 

– өзіне тән қасиетті дамыту; 

– барлық  сыныппен  бір  мезгілдегі  жұмыс  шеңберінде  әр  оқушымен 

жұмыс; 

ЖОӘТ-ның айырмашылығы: 

– жүйелілік,  яғни  оқыту  үрдісінің  логикасы,  оның  барлық  бөліктерінің 

өзара байланыстылығы, тұтастығы; 

369 

 

– белгілі  оқыту  стандартына  жетуге  кепілдік  беретін  нәтижелелерінің 

тиімділігі мен шығынының оңтайлылығы; 

– оқушының  сабаққа  қатысуы  немесе  қатыспауына  тәуелсіз  білімінің 

кемістігі  мәселесін  шешу  (ол  мұғалімге  тақырып,  тарауды  тапсыруға 

міндетті); 

– мұғалім күнделікті жоспардан құтылады. 

Оқытудың  осы  әдісі  оқушылардың  сабақтағы  өз  бетімен  жұмысын 

белсенділендіреді, бала тұлғасын дамытуға жағдай жасайды. 

Сонымен бірге, оқушы өз жұмысының мақсаты туралы анық түсінігі бар, 

өз іс-әрекетінің себебін ұғады, оны жоспарлауды, алынған нәтижені шынайы 

бағалауға, өз білім, біліктілігін түзеуге үйренеді.  

Оқушылар  топпен,  жұппен  жұмыс  істегенде  іскерлік  қарым-қатынас 

біліктілігіне ие болады.  

Оқытудың  кез-келген  әдістемесінің  табыстылығы  оқу  үрдісін 

ұйымдастыру  технологиясы  қалай  мұғалімге  болса,  солай  оқушыға  да  анық 

және айқын жазылуына байланысты.  

Схема түрінде ЖОӘТ технологиясын пайдалану негізінде оқу сабақтары 

кезінде  оқушылардың  өнімді  оқу  іс-әрекетін  ұйымдастыру  бойынша 

мұғалімнің іс-әрекет кезеңдерін келтіру мақсатқа лайық.  

 

ЖОӘТ бойынша оқу-әдістемелік материалды дайындауда мұғалім әрекетінің 

кезеңдері 

 

 

 

I КЕЗЕҢ  –  тақырып  стандартын,  тақырып  модулін  құру  (сабақтың 

типтері бойынша сағаттар бөлінеді). 

 

ТАҚЫРЫП МОДУЛІ: 

1-сабақ 

кіріспе лекция, мазмұны қайта құрылымдалған 

2-сабақ 

УДЕ түрінде барлық теориясы беріледі 

3-сабақ 

4-сабақ 

тексеру жұмыстарын орындауымен оқу парағы бойынша  

5-сабақ 

ЖОӘТ тәртібінде теориялық материалды өңдеу 

Тақырып стандарты 

Тақырып модулі 

Оқу парағы 

Тақырып бойынша қорытынды бақылау жұмысы 

Тәжірибелік жұмыс 

№1 тексеру жұмысы 

№2 тексеру жұмысы 

370 

 

6-сабақ – практикалық есептер шығару  

7-сабақ – есептер шығару арқылы бекіту  

8-9-сабақ – қорытынды бақылау жұмысы, қорытынды сабақ 

II КЕЗЕҢ – тақырып бойынша оқу парағын құру. 

Оқу  парағы  –  оқу  парағының  тапсырмалары  мен  қосымша  әдебиет 

бойынша оқушы әрекетінің алгоритмі.  

Оқу парағының тапсырмалары үш деңгейде құрылады:  

Бірінші  деңгей  – репродуктивті  (атау,  атап  шығу,  яғни  алынған білімді 

қайта  айту).  Бұл  тапсырмалар  меңгерілген  бар  білімді  еске  түсіру  және 

өзектілендіруге, жаңа білімді өзгертпей, яғни қайталау болуы керек. 

Екінші  деңгей  –  реконструктивті  (салыстыр,  талда,  яғни  арнайы 

біліктілік  қалыптасады  –  алынған  білімді  қолдану).  Бұрын  оқылған 

материалды  өзгерген  жағдайда  жүйелеу  және  реттеу  тапсырмалары,  яғни 

ұқсас,  бірақ  оларды  шығарғанда  алынған  білімді  өзгертуді  талап  ететін 

есептер, танымдық және үйретуші мәні бар зейінге арналған тапсырмалар.  

Үшінші  деңгей  –  шығармашылық  сипаттағы  тапсырмалар  (болжау, 

жорамалдау,  сызба,  кесте  құру  –  іздену  сипаты),  оларды  орындау  үрдісінде 

оқушылар  бұрын  меңгерген  білімдерін  жетілдіру  және  тереңдетумен  бірге 

тағы да жаңа білім алады.  

III КЕЗЕҢ  –  рейтингілік  парақтың  бірінші  және  екінші  деңгейдегі 

тексеру жұмыстарының көмегімен білімді бағалау және бақылау жүргізіледі. 

Мұғалім деңгейлік дифференциацияға сәйкес барлық тексеру жұмыстарының 

тапсырмаларын құрастырады. Неғұрлым шындыққа жақын нәтиже алу үшін 

мектептің, үлгерімі шамамен бірдей сыныбы таңдалады, онда оқыту дәстүрлі 

әдістеме бағдарламасының талаптарына сай жүргізіледі.  

Оқытуда талдау келесі критерийлер бойынша жүргізіледі: 

– танымдық қызығушылықтың даму деңгейі зерттеледі; 

– негізгі математикалық білім және біліктіліктің берік қалыптасу деңгейі 

зерттеледі.  

Деңгейлердің қалыптасу критерийі – ұсынылған тапсырмалардың толық 

жауабы  болып  саналады.  Барлық  деңгейлердің  қалыптасуының  орташа 

деңгейі рефлексия кезеңіндегі әр оқушыдан жауап алу нәтижесін элементтер 

бойынша талдау арқылы айқындалды. 

ЖОӘТ  технологиясын  пайдалану  үрдісінде  оқушылардың  білімі 

неғұрлым жақсарды. 

 

 

371 

 

ИЗУЧЕНИЕ ДЕТСКОЙ КРЕАТИВНОСТИ 

 

А.Е. Темирова 

Школа-лицей №10 им. Абая для одаренных детей, г. Павлодар 

 

Предлагаем оригинальную методику изучения детской креативности как 

черты личности ребенка, его способности к творчеству как к процессу, в ре-

зультате  которого  он  создает  что-либо  не  существовавшее  прежде,  ориги-

нальное. Методика предназначена для детей в возрасте 7–8 лет. Она состоит 

из  8  субтестов:  «Использование  предметов»,  «Заключение»,  «Выражение», 

«Словесная ассоциация», «Составление изображения», «Эскизы», «Спрятан-

ная форма», «Задачи со спичками». 

Тест 1. «Использование предметов» 

Задача: перечислить как можно больше способов применения предмета, 

отличающихся от обычных. 

Инструкция: газета используется для чтения, ты можешь придумать дру-

гие способы ее использования, что из нее можно сделать. 

Время выполнения 3 минуты. 

Результаты  оцениваются  по  двум  показателям:  беглость  ответов 

(1 ответ – 1 балл) и оригинальность ответов (Оригинальным ответом считает-

ся  ответ,  встречающийся  один  раз  в  группе  из  46  детей);  (число  ответов; 

1 ответ – 4 балла). 

Тест 2. «Заключение» 

Задача: перечислить гипотетические последствия ситуации. 

Инструкция:  вообрази,  что  случится,  если  животные  и  птицы  смогут 

разговаривать на человеческом языке. 

Время выполнения 3 минуты. 

Оценивается так же, как тест 1. 

Тест 3. «Выражение» 

Задача: придумать предложение из четырех слов, в котором каждое сло-

во начинается с указанной буквы. 

Инструкция:  сочини  предложение  из  четырех  слов,  в  котором  каждое 

слово начинается с указанной буквы. Вот эти буквы: В, М, С, К. 

Пример: Веселый мальчик смотрит кино. 

Время выполнения 4 минуты. 

Результаты  теста  оцениваются  по  двум  показателям:  беглость  (число 

правильно  составленных  предложений  и  число  слов,  повторяющихся  один 

раз,  –  1  балл  и  за  каждое  предложение);  оригинальность  и  точность  (число 

оригинальных, правильно построенных предложений – 4 балла за одно пред-

ложение). 

Тест 4. «Словесная ассоциация» 

Задача:  привести  как  можно  больше  определений  для  общеупотреби-

тельных слов. 

Инструкция: приведи как можно больше определений для слова «книга». 

372 

 

Пример: красочная книга. Какая еще бывает книга? 

Время выполнения 3 минуты. 

Результаты  теста  оцениваются  по  двум  показателям:  беглость  –  1  балл, 

оригинальность – 4 балла. 

Тест 5. «Составление изображения» 

Задача: нарисовать заданные объекты, пользуясь определенным набором 

фигур. 

Инструкция:  нарисуй  определенные  предметы,  пользуясь  следующим 

набором фигур: 

 

Каждую  фигуру  можно  использовать  несколько раз;  можно  менять  раз-

меры фигур, их положение, но нельзя добавлять другие фигуры. Дается при-

мер: «ключ». 

 

Задания даются на отдельных бланках: «лицо», «дом», «клоун», 



 «что 

хочется». 

Время выполнения 8 минут. 

Результаты теста оцениваются следующим образом: 

а) беглость, гибкость (Б): 

n1 – число изображенных предметов (1 предмет – 1 балл); 

n2 – число использованных фигур (a, b, c, d) (1 фигура – 1 балл); 

n3 – число ошибок (1 ошибка – 1 балл): 

1

2

3

Б

n

n

n







 



 (беглость равна сумме баллов по первому и второму 

показателям минус количество баллов за ошибки); 

б) оригинальность (О): 

m1  –  число  рисунков  с  необычным  использованием  фигур,  их  ориги-

нальным расположением (1 рисунок – 5 баллов); 

m2  –  число оригинальных  элементов рисунка, необычных форм их  рас-

положения (1 случай – 3 балла): 

1

2

О

m

m









 

жүктеу/скачать 6,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: