жүргізілетін валюталық операцияның заңға сәйкестілігін анықтау және оны жүзеге асыру үшін қажетті лицензия мен куәліктер:
шетел валютасындағы төлемдерді және олардың келісім шарт міндеттемелеріне сәйкес келетіндігін тексеру:
валюталық операция бойынша есеп толықтығын тексеру.
1.2. Валюталық операция және позиция.
Валюталық позиция – бұл банктің валютадағы міндеттерінің және сәйкестілігі. Егер белгілі бір валютада бұлар тең болса, валюталық позиция жабық деп, ал сәйкес болмаған жағдайда – ашық деп саналады.
Жабық валюталық позиция кезінде банк шетелдік валютаны сатып алуға келісім –шартқа отырады және пайда көре отырып, тез арада оны басқа мәлімдермен жабады.ҰБ жабық валюталық позицияға шек орнатпайды.
Ашық валюталық позиция банктің шығын тәуекелімен байланысты, өйткені валюта бағалы оған тиімсіз бағытқа өзгеруі мүмкін.Сондықтан ҰБ оған шек бекітеді және бөлек арнайы есеп беруді орнатады.
Ашық Ашық валюталық позиция қысқа болуы мүмкін, егер сатылған валюта бойынша міндеттемелер оған деген талаптан артық болса,ол ұзақ болады,егер сатып алынған валюта бойынша талап міндеттемеден артық болса.
Тұрақты валюта бойынша ашық валюталық позицияның (ұзақ және қысқа)шегі банктің меншікті капиталынан 30% құрау керек, жұмсақ валюта бойынша ұзақ валюталық позиция -5%,ал валюталық нетто – позиция меншікті кооперативтің 50% құрылуы қажет.
Банктің валюталық операциясының классификациясы жалпы банктің критериялары бойынша (пассивті,активті операциялар ,т.б.), сол сияқты валюталықоперациялсрға қатысты басқа да сипаты бойынша жүзеге асырылады.Валюталық операциялар былай бөлінеді :
ҚР территорияда атқарылатын
Валюталық құндардың Қазақстанның шекарасын өтуімен байланысты
Республикадан тыс банктің атқаратын операциялары.
Валюталық операциялардың түрлері мен оның есебі.Екінші дүние дүние жүзілік соғыстан кейін валюталық операциялардың көптеген түрлері кең дамыған.50-шы жылдың соңынан өндік дамыған мемлекеттерде тез жеткізілетін валюталық мәлімелер және жылдам мәлімелер банкы,сонымен қатар соңғысы валюталық қадағалаудың объектісі болып табылады.70-шы жылдан биржа қатарында фьючерлі және опционды валюталық мәлімелер дамиды — спекулятивті мәлімнің жаңа түрі және валюталық тәуекелден хеджиралдау . Нақты валюталық операцияларды көптеген тез жеткізілуімен (спот) валюталық операциялар көп тараған және барлық төленген мәлімнің 90% көлемін құрайды.
Оның мәні мәлімнің құрылған кезіндегі бекіткен бағам бойынша құрған мерзімнің 2-ші күнінде банк –контрагенттігімен валютаны жеткізу міндеттері бойынша валютаны сату-сатып алуында құрылады.
«Свифт» байланыс электронды құрылының және банкаралық электронды аударымдар жүйесінің кезң тараулы, мыс,АҚШ-та ЧИПС, Лонданда ЧАПС және т.б. , біркүндік «бүгіннен ертеңге дейін» немесе «ертеңнен келесі күнге дейін» сияқты деңгейдегі орналастыру сияқты операцияларды жылдам жүзеге асыруға мүмкіндік береді.Бірақ әдеттегі валюталық базалық операциясы болып «спот»мәмілесі және базалық бағам – телеграфтық аударым бағамы деп аталатын «спот» бағамы болып табылады.Осы бағамдардың базасында валюталық нарықта мәлімнің басқа бағамдары анықталады: жеделдетілген, валютаны жеткізу мерзімі қысқа болатын бір реттік мәлуме үшін бағамдар.
Ұзаққа қалдырылмайтын жеткізумен валюталық операциялар валюталық позицияның ең мобильды элементі болып табылады және онда тәуекел сақталады. «Спот» операциясы көмегімен банктер клиенттердің шетел валютадағы сұраныстарын, капиталдың қозғалысын, соның ішінде «ыстық ақша» , басты валютадан басқа валютаға, спекулятивті және арбитражды операцияларды жүзеге асыруды қамтамасыз етеді.
Шетелдік валютамен жедел мәлімдер (форвардты, фьючерсті)-бұл бекітілген бағам бойынша мәміле құрылғаннан кейін белгілі мерзім арқылы 2 жақ шетелдік валютаның келісілген соманы жеткізу туралы келіскен валюталық мәміле.Бұдан жедел валюталық оперицялардың 2 негізгі ерекшеліктері шығады:
Мәміленің құрылу уақыты мен оны орындау мерзімі арасында қашықтық бар, яғни валютаны жеткізу. Ол мәміленің құрылу күнінің соңы ретінде анықталады мерзімді 1-2 апта , 1,2,3,6,12 ай 5жылға дейін немесе мерзімі ішінде
|
