Абылай хан Жәңгір хан Абылай хан өзінің ұлдарын Ресей
өкіметіне аманатқа беру үшін патша
өкіметі келіспеген мынадай шарт қо-
яды:
Баласына «тархан»атағын беру;
Қазақтардың орыс жерінде еркін
жүруі;
Шекара
командирлерінің
қа-
зақтарға оң көзқараста болуы;
Қазақ хандығына орыс әскерін
беру.
Аманат беруден бас тартқандықтан 1799
жылы патша Жайықтың жағасына мал
жаюға тыйым салады.
Кесте 1
Қазақ хандығындағы аманат болған ханзадалар аз емес. Аманат болған тұлға-
лар сол елмен қарым-қатынас орнатуда басты рөл атқарса, кейде қарсылықтарына
байланысты алауыздықтар да орын алып отырған. Бірі аманатталған елінде ерекше
алғырлығы, тапқырлығымен көзге түссе, бірі тұтқында болып еліне қайта оралған.
Күнделікті өмірде, немесе әдеби шығармаларда аманатты орындауға үлкен міндет
қойылып, ол орындалса, тарихта орындалуы екі елге тікелей байланысты. Аманат
берген ел кепілдік ретінде ұсынса, екінші жағынан білім алуы, сауат ашуы туралы
да ойлаған.
Сонымен, аманат концептісі қазақ тарихында ерекше орын алған. Концепт –
өзіндік тілдік сипатқа ие құрылым деп қорытындыласақ, аманат концептісі – қазақ
халқының болмысын, тіршілігін, саяси қарым-қатынастағы ұстанымын, халықтың
түсінігін паш ететін кең ауқымдағы түсінік.
Пайдаланылған әдебиет: 1. Қазақстан Ұлттық энциклопедиясы. - І том. - Алматы, 1998.
2. Большой энциклопедический словарь [Текст] / под ред. Г. Б. Ерусалииского.
– 2-е изд., перероб. и доп. –М.: Большая Российская энцклопедия; СПб.:Норинт,
2004. – 1456 с.
3. Маслова, В. А. Лингвокультурология [Текст] / В. А. Маслова, – М.:Академия,
2001. – 208 с.
4. Степанов, Ю. С. Константы. Словарь русской культуры. Опыт исследования
[Текст] / Ю. С. Степанов. – М. Просвещение, 1997. – 824 с.
5. Кекілбаев Ә. Үркер. – Алматы, 1981
6. Есенберлин І. Көшпенділер. – Москва: Известия, 1974.
7. Мағауин М. Аласапыран. – Алматы: Жазушы, 2009.