śarban- сәлде. Абу Хайиан бұл сөзді екі тұлғадан тұратын біріккен сөз және
«түрікшеленіп кеткен» деп ескерткен (
ҚТТС: қожа-молдалар бастарына орайтын
ақ мата, шалма. 719 б. ).
şar – қала. Абу Хайиан бұл сөздің парсышадағы түпнұсқасын көрсетіп, парсыша
кірме сөз деген (
ҚТТС: Әкімшілік, мәдени және өнеркісіптік орындары бар, ірі
елді мекен; шахар. 461 б.).
şalġam- шалғам. Абу Хайиан бұл сөзді «түрікшеленген» арап сөзі екендігін
ескертеді. Бірақ Хасан Ереннің айтуына қарағанда парсы тілінен енген кірме сөз.
Ал Нишаниян болса парсы текті сөздің арап тілі мен армян тіліндегі баламасы/
көрінісі дейді (
ҚТТС: бот. ақ немесе қызғылт түсті түйнек тамыры жеуге жарайтын
бақша өсімдігі, шалқан, шалқам. 897 б.; ).
şäkird – шәкірт, жалдамалы жұмыскер (ҚТТС: 1. оқушы, үйренуші, 2. ауысп.
ұстаздың жолын ұстайтын, ісін алға апаратын адам. 909 б.).
şirşä–бейқам, көңілді. Абу Хайиан парсы тіліндегі шер мен шахқосындысы
екендігін айтады. Қазіргі парсы тілінде мұндай қолданыс жоқ [7], (
ҚТТС: қамсыз,
жайбарақат. 122б. [8]).
Пайдаланылған әдебиет: 1. https: //www. muftyat. kz/kk/articles/islam-and-society/2016-09-23/19368-
dnietanyimdyi-sabatastyi-zhne-dstrl-islam-zhauarla/.
2. Faruk Zeki Perek. Latince – Türkçe Sözlük. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
Yayınları. No 305. Klasik Filoloji Enstitüsü: I. İstanbul – 1946.
3. Temel Türkçe Sözlük. Şemseddin Sami. Sadeleştirilmiş ve Genişletilmiş Kamus-i
Türki. Стамбұл – 1991.
4. Melek Özyetgin. Ebû Hayyân-Kitâbu’l-İdrâk li Lisâ-ni’l-Etrâk – Fiil:
Tarihî-Karşılaştırmalı Bir Cramer ve Sözlük Denemesi. Ankara – 2002.
5. Есбосынов Е. Ескі қыпшақ тілінің лексика-грамматикалық ерекшеліктері (Абу
Хайиан еңбегі бойынша ХIVғ.)–Астана: Ер-Дәулет – 2006.
6. Халықаралық Түркістан энциклопедиясы. б. 363. Алматы – 2000.
7. www. academia. edu/31524502/kitabül-idrak_li_lisânil-etrâkte_alinti_kelimeler
8. Жанұзақов Т. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. - Алматы.: Дайк-Пресс, 2008.