3.2. Сотые жүргізу әдіс-тәсілдері
143
лімдер өте жауапты деп есептелгендіктен оның қатарына өте ер-
жүрек, алғыр сарбаздарды іріктеп алып отырды. Бұл бөлімнің
қолбасшылығына ханның ең сенімді адамдарының бірі /туысы,
әмірлер, бектер/ тағайындалды.
Қазақ әскерінің келесі сапы оң қанат яғни «маймана» деп атал-
са, сол қанаты «майсара» деп аталды. Бүл екі топтың сарбаздары
көшпелі әскери құраманың ең басты екпінді бөлімдері болып та-
былды. Оның алдыңғы қатарында өте тәжірибелі, көптеген қан-
ды соғыстарды басынан кешкен сарбаздар тұрды. Оң және сол
қанат әскери бөлімдерінің әскербасылығына сұлтандар, әмірлер,
бектер, баһадүрдер жетекшілік етті 382.
Қазақ жасағының төртінші бөлімі «орта» деп аталды. Бұл кұ-
рама екі қанаттың ортасын алып can түзді. Бұл әскери бөлімнің
басы-қасында хан тұрды. Ханның ордасы осы орталық бөлімде
де немесе тылда да орналаса алатын. Ханның шатыры көбінесе
биік шоқы немесе жотаның басына орналасуы заңды құбылыс
еді. Себебі биік жерге орнығып алған бас қолбасшы майдан дала-
сында болып жатқан соғыстың барысын көзімен көріп, керек ке-
зінде қажетті тактикалық айла-әдістер қолданып отыруға ұтымды
еді. Бұған қоса, іріктеліп алынған ханның жеке күзетіне жауап
беретін ұлан жасақталып, хан ордасы төңірегіне орналастырыл-
ды. Аталған ұланның сапына аса тәжірибелі, көптеген сынақтан
өткен, ханға жан-тәнімен берілген батырлар мен сарбаздар жи-
нақталды.
С.Г. Кляшторный мен Т.И. Султановтың «Казахстан - лето
пись трех тысячелетий» атты еңбегінде қазақ жүздерінің өзіндік
орны мен ноқтаағалығы мынадай бірнеше қағидатқа байланысты
деп көрсетіледі:
1. Соғыс жағдайындағы орын белгілеу барысында.
2. Соғыс барысында қолға түскен олжаны бөліске салу жэне т.б.383.
Майдан даласында мергендер сапы да зор үлес қосып, жаудың
қолын ойсырата түскен. Қазақ батырлары да «оғын жүзіктің кө-
Достарыңызбен бөлісу: 
