А. И. Исаева Қазақ халқындағЫ
Ахметжанов Қ.С. Жараған темір кигендер: Батырлардың қару-жарағы, әскери өнері
жүктеу/скачать 7,97 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1.3. Батырлардың әлеуметтік кұрамы және институционалдык статусы 63
| 208
Ахметжанов Қ.С. Жараған темір кигендер: Батырлардың қару-жарағы, әскери өнері, салт-дэстүрлері. - 1 5 6 . 209 Алимбаев Н. Вопросы типологии традиционной кочевой культуры казахов /, Культура кочевников на рубеже веков (ХІХ-ХХ вв.). Проблемы генезиса и трансформации: тезисы докладов межд. конф. - Алматы, 1995. - С. 47. 210 Шемякин Я.Г. Проблема цивилизации в советской научной литературе 60-80 годов I1 История СССР. - 1991. - № 5. - С. 94. 62 1-ТАРАУ Қазак коғамындагы батырлык дәстүрлердін тарихи бастауы ... 1.3. Батырлардың әлеуметтік кұрамы және институционалдык статусы 63 ғалымдар мен зерттеушілер қазақтардың сана-сезімі, әдет-ғұрпы, салт-дэстүрі, танымы, бір сөзбен айтқанда бүкіл өмірі көшпелілік үрдісімен тығыз астасып жатқандығына ерекше назар аударады. Көшпелі қазақ қоғамын зерттей отырып, С.Е. Толыбеков «Батыр- лықсыз көшпелі халықтың қалыптасуы ойға сыйымсыз»211, - деп атап өткен еді. Сондықтан батырлардың қазақ қоғамының элеуметтік-саяси күрылымында әлеуметтік институт ретінде ерекше орынға ие болуының мәселелерін қарастырмас бұрын, алдымен әлеуметтік құрылым дегенміз не, оның институтциялануының өзіндік ерек- шеліктерінің жалпы заңдылықтары қандай деген сұрақтардың басын ашып алуымыз қажет. Құрылым түсінігі обьектің ішкі қү- рылымын құрайтын байланыстар мен тәуелділіктерден тұратын бір-бірімен байланысты қызметтер жиынтығын білдіреді. Объек- тің күрылымын оны құрауніылардың саны, олардың орналасуы жэне өзара байланысу ерекшеліктері анықтайды. Бұл өлшемді осылайша түсіну әлеуметтік құрылымды зерттеуде де расталған. Б.Расселдің пікірінше, объект құрылымын ғана зерттеу оны тану- да жеткіліксіз. Тіпті, күрылымға талдау жасалынған тұстың өзін- де, біз ол объект бөліктерінің қандай екенін жэне олардың бір-бі- ріне қатынасын ғана біле аламыз. Ал, ол обьекті өзінің қүрамдас бөлігі немесе компонентпен бір емес басқа обьектілермен байла- ныстыратын қатынастар туралы ештеңе айтпайды. Көптеген авторлар, құрылымның тұтастық шегіндегі элемент- тердің байланыс жүйесінің қайталануы мен тұрақтылығы сияқ- ты қасиеттеріне баса назар аударады. Олар, элементтердің өзара тәуелділік сипатына жэне олардың қарастырылып отырған тұ- тастық ішіндегі қызметі мен өзгеруін анықтау қажеттілігіне тоқ- талады. Тұтас жүйелер (соның ішінде, элеуметтік) динамикалы болғандықтан құрылымның тұрақтылық пен қайталану сияқты қасиеттері қалай жүзеге асады деген сұрақ туындайды. Жүйе - динамизмін бір күйден екінші күйге ауыстырып тұратын қүры- лымдық элементтердің өзгеруі мен олардың өзара байланысы. жүктеу/скачать 7,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|