123
VІІ ТАРАУ. АДАМ ГЕНЕТИКАСЫ
Тұқым қуалаушылық басқа тірі ағзалар сыяқты, адамдарға да тән қасиет,
белгілердің көптеген түрлері Мендель заңдылықтарына сәйкес тұқым
қуалайды.
Адамдардың 4100- нан астам тұқым қуалайтын арурулары анықталды,
солардың ішінде тері аурулары – 250; көз аурулары – 200 астам т.с.с.
Әйелдердің күні бұрын өздігінен түсік тастауы 70 пайызға дейін хромосомалар
мутациясына байланысты. Адамдардың бедеу болуының, балаларының
болмауының 20 пайыз жағдайында тұқым қуалайтын аппараттың бұзылуынан
екендігі толығымен анықталған.
Адамдар генетика объекті ретінде қолайсыз:
- адамдарда күні бұрын мақсатқа сай ата-ана жұптарын таңдау мүмкін емес;
- қазіргі кезде көптеген отбасында ұрпақтар саны аз, яғни белгілердің
тұқым қуалаушылығын объективті түрде талдау жеткіліксіз;
- адамдардың өмірі қысқа (60-70 жыл), ал жыныстық жетілуі кеш (13-16
жыл), сондықтан генетик өз өмірінде тікелей 1-2, сирек үш ұрпақтың алмасуын
зерттеуі мүмкін;
- адам хромосомаларында «тіркесу» топтарының саны көп 23 (дрозофилада 4);
- адамдардың генотиптері көп түрлі. Мысалы, әрбір жұп гомологтық
хромосомаларда тек бір жұп аллель болады десек, онда 23 жұп
хромосомалардың еркін комбинациялауы нәтижесінде 8.388.608 (
2
Достарыңызбен бөлісу: