А. Р. Рустенов, Н. Ж. Елеугалиева генетика практикумы



Pdf көрінісі
бет73/159
Дата23.10.2022
өлшемі4,96 Mb.
#45023
түріПрактикум
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   159
хромосомалық және геномдық
Гендік мутацияның – төрт түрі бар. 
гиперморфты - өзінің бақылауымен синтезделетін заттар мөлшерінің 
артуынан ген қызметінің күшеюі; 
гипоморфты 
– жабайы типті аллелі арқылы бақыланатын 
биохимиялық өнімнің азаюы арқасында ген қызметінің әлсіреуі; 
неоморфты - жабайы типті геннің бақылауымен синтезделетін өнімнің 
өзгеше заттардың түзілуінен мутантты аллельдің көрінуі; 
антиморфты - жабайы типті аллельдің қызметіне қарама-қарсы 
жұмыстануы. 


103 
46 сурет. Түрлердегі мутациялардың көрінісі мен айырмашылықтары 
ДНҚ құрамынан түсіп қалуына немесе үстеме келіп қосылуына 
байланысты болатын мутацияларды нүктелік деп атайды. Оның екі түрі бар. 
1. 
Транзиция – бір пуриннің екіншісімен немесе бір пиримидиннің 
басқа біреуімен ауыстырылуы: А↔ Г, Т↔ Ц 
2. 
Трансверсия - пуринді пиримидинге немесе керісінше алмастыру 
А↔ Т, А↔ Ц, Г↔ Т 
Хромсомалық (аберрация) мутация – екі түрі бар: хромосома ішіндік 
және аралық. 
Хромосома ішіндік (47 сурет): 
дефишенсия- хромосома ұштарының жетіспеушілігі; 
делеция – хромосоманың бір бөлігінің үзіліп түсіп қалуы; 
дупликация – хромосома бөлігінің 180
0
–қа бұрылуы. 
Хромосома аралық - хромосоманың бір бөлігінің басқа бір оған 
гомологты емес хромосомамен ауысып кетуі (транслокация). 
Транспозиция – генетикалық материалдың шағын бір бөлігінде 
орналасқан гендер шоғырының өзгерісін айтады. 
Геномдық мутация – жасушадағы хромосомалар санының өзгеруіне 
байланысты ағза белгілері мен қасиеттерінде пайда болатын өзгерісті айтады.


104 
47 сурет. Хромосома ішілік мутацияларының түрлерінің көріністері 
 
48 сурет. Мутацияны тудырушы мутагендердің түрлері. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   159




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет