Аға ұрпақ өздерінің білім тәжірибесін кейінгі жастарға тұтастай ұсынып отырған, ғасырлар сынынан өткен халық тәжірибесін қазір жас ұрпақты тәрбиелеуде үлгі ретінде қолданады
жүктеу/скачать 254,13 Kb.
|
| 1-есеп:
дм 1см = ... см дм8см=...см 4 дм 7см = ... см онд. 3 бірл = .... бірл онд.9бірл=...бірл 9 онд. 2 бірл = ... бірл 2 - есеп: Жайылып жүр егіз лак, Үшеуі оның егіз лақ, Есептеуге сен шебер, Бала болғын келсе егер, Сегіз лақтың енесі, Тез есептеп бересің. - есеп: Сырмақтың ені 15дм, бұл ұзындығынан 4дм қысқа. Сырмақтынұзындығы қанша? Үйге тапсырма: №6 есептің 2-ші бағанасы. Мұғалімнің сонымен бірге математика сабақтарында жұмбақ жасыру ойындарын ойнатуы («Бауырсақ ішінде бір қалаш»-жұлдыздар ішіндегі ой)балалардың табиғат құбылыстарын бақылау қабілетінің қалыптасуына игіықпал етеді. Математика пәні бағдарламасында жоспарланған он көлемдегі сандар,жүз көлемдегі сандар және ноль көлемдегі сандар туралы алгебралыкұғымдарды меңгертуде мұғалімнің «саны бардың мәні бар», «есепсіздүниежоқ» т.б. халық мәтелдерін, пайдалануы оқушыларға білімініңмәнінтүсінуге, жауапкершілігін арттыруға септігін тигізеді. Ал «7»санынөткендеоның киелі сандар қатарына жататынын «Жеті атасын білгенер,жетіжұрттың қамын жер» тәрізді мақал-мәтелдерді қолдана отырып,олардыңмән-мағынасына тоқталады. Бұның бәрі баланың болашақтасаналыазаматболып ер жетуіне, адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруына негіз болады. Геометриялық фигуралар туралы алғашқы түсініктер беруде қазақтыңою-өрнегінен көптеген мысалдар (үшбүрыш - «түмарша», дөңгелек-«шаңырақ» т.б.) келтіріп, оларды көрнекі түрде пайдалану оқушылардың танымдық, қабілетін дамытады, ою-өрнектердің айшықтылығы, көрнекілігі бала сезіміне әсер етіп, меңгерген білімдерін естеріне берік сактауына ықпалын тигізеді. Ұлттық ойындарды математика сабағында пайдалануды А.Айтбаеваның тәжірибесі де өте кызықты. Ол ұлттық ойындарды төмендегіше қолданды. Мысалы: 1-сыныпта «санау», «ауызша есептеу»,«10 көлемдегі сандарды қосу, азайту» тәсілдерін меңгерту мақсатында«Он саусақ», «Торғай мен бұтақ», «Сен шық, сен қал»ойындары; 2-сыныпта 1-100-ге дейінгі сандар, >, <, = белгілерінің мәні туралы түсінік беруде«Сандық ішінде кім жатыр?», «Төрт жиырма» ойындары, ал 3-4 сыныптарда балалардың логикалық ойлау қабілетін, зейіні мен байқағыштығын дамытатын, «Үш әділ», «Ауызша есеп» сияқты ойындар ойнатылды. Зерттеубарысында 1-шы сыныптағы 37 оқушының 25-і санау дағдыларының қалыптасқанын көрсетсе, қалғандары әлі де ойынға зейін қойып қатыса алмағандықтан, олардың қабілетін анықтау мүмкін болмады; 2- ші сыныптағы 35 оқушының 19-ы қосу мен азайту амалдарын жақсы меңгергендігін, 12-сі іскерліктерінің ойдағыдай қалыптасқанын байқатса, ал 4-еуі ойынға қатыуға зейін қоюы нашар болғандықтан, дұрыс жауап береалмады; 3-4 сынып оқушылары едәуір жақсы көрсіткіштерге жеткендігінаңғартты: 67 оқушының 59-ы есепті тез арада шығарса, 8 оқушыныңзейінішашыраңқы болуы, көңіл қоймауы салдарынан төмен деңгейкөрсетті. Зерттеу нәтижелері оқу пәндеріндегі тақырыптарда ұлттык ойындарды пайдалану оқушылардың пән негіздерінен алатын білім мазмұны мен сапасының тереңдететініне көзімізді жеткізді. Қазақ этнопедагогикасы материалдарын оқушылар әсіресе ән-күй сабақтарында мазмұнды меңгерді. Оны әрбір сынып сабақтарына беріліп отырған сабақ үлгілері дәлелдейді. Музыка сабағы өзара байланысты 4 бөлімнен тұрады: ән орындау, музыка тыңдау, музыка сауатыжәне шығармашылық тапсырмалар. Бағдарламадағы жүйелі де бірізді ұсынылып отырған музыкалык материалдар осы жастағы баланың музыкалық тәрбие мен білім алуына жағдай жасайды. Ал бұл жоғарыда келтірілген бөлімдерінің өзара тығыз байланыстығы негізінде ғана орындалды. Яғни, белгілі бір музыкалык материалдар оқушының меңгеруі, қабылдауы осы бөлімдер барысында жүзеге асады. Мысалы, Ақан серінің «Маңмаңгер» әні (1-сынып «АрканыңАсқақ әншілері» 8-тақырып. Оқушылар әнінің әсемдігін, көңіл-күйіндегі ерекшелігін, дыбыстың жылдамдығы мен екпіннін, дыбыстың бояуын-музыка тыңдау барысында ажыратса, ән орындау бөлімінде «Маңмаңгер» әнінен кысқа қайырым (үзінді) орындауы (әнді орындау кезінде дұрыс тыныс алу, артикуляцияға мән беру,мәнерлі орындау т.б.) ескеріледі. Ал әнші-композитордың өмірі, шығармашылығы, «сал», «сері» үғымдары, халық әні мен композитор әні, әнінің шығу тарихы т.б. музыкалық сауаттылык бөліміне тікелей қатысты. Музыка сабағының бөлімдері педагогиканың дидактикалық принциптері сәйкес қүрылған (қарапайымнан біртіндеп күрделіге карай, бірізділік пен жүйелілік, қызығушылықпен әуестенушілік, т.б.). мысалы, «Музыка тыңдау» бөлімінде: 1 сыныпта оқушылар - күй, күйші, халық аспаптарымен танысса (сабак тақырыбы: «Домбыраға арналган күйлер»), 2сыныпта - күйлердің жанрлык ерекшіліктері («Табиғат туралы күйлер», «Тарихи күйлер», «Арнау күйлер», «Төрт түлік малға арналған күйлер», т.б.),3 сыныпта - күй тартыс үғымымен («Күй тартыс өнері»), 4 сыныпта - күй-поэма, күй - хор, күй операмен, т.б. («Қос арна» тақырыбы) танысады.(Ашық сабақтар жүргізген Оразалиева М.А.). «Ән орындау» бөлімінде сыныпта - қазақтың халық әндеінің жүйелі түрде беру-сәбидің дүниеге келуі («Бесік жыры», «түсау кесу жыры», «тұрмыс-салт, төрт-түлікмалға арналған әндер, табиғат туралы әндер, Ақан сері, Біржан сал әндеріментанысса, 2 сыныпта - халық әндерімен коса «Жыл басы кім болады?»-аттыбалалар операсының партияларын орындамайды. 3 сыныпта - жыр, терме, айтыс негізімен танысып, солардан үзінділер орындаса, 4сыныпта-операның, ораторияның поэманың басты әуендерінен үзінділер, басқа ұлт әуендерін орындайды. «Музыкалық сауаттылық» бөлімінде 1 сыныпта - музыканың көңіл күйін анықтауды (нәзік, көңілді, мұңды), музыканың көркемдік кұралдарының қарапайым түрлерін ажырату (дыбыс, биіктігі, регистр, екпін,тембр), дыбыс күшін (қатты, ақыры), ән құрылымын (шумақ, қайырма), синкреттік ұғым (сал, сері, композитор, әнші, күйші, оркестр). сыныпта - ән, күйлердің топтастыру ерекшеліктері, опера, партия, дуэт, хор, стаккато, фермато сөздерінің ұғымы. сыныпта - эпос, жыр, терме, айтыс, жырау, жыршы, ұғымдары меннота сауаты - ноталардың орналасуы, кілт, өлшем, ұзақтықтар, үзіліс-пауза,динамикалық белгілер, тон, жарты тон т.б. сыныпта - симфония, оратория, симфониялық поэма, хор поэмасы,вариациялар, опера, симфониялық оркестр құрамы, сюита, увертюра,либретто, аранжировка т.б. ұғымдарымен танысады. жүктеу/скачать 254,13 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|