Ахметов кенжебай. ӘДебиеттану әліппесі

Жауап. Бiрден басын ашып алайық, поэтика

жүктеу/скачать 2,31 Mb.

Pdf көрінісі

бет	36/152
Дата	19.12.2022
өлшемі	2,31 Mb.
	#58115

1 ... 32 33 34 35 36 37 38 39 ... 152

Байланысты:
7be5d3766e972ff5b9970344856a2dc2

“poietike techne”

Жауап. Бiрден басын ашып алайық, поэтика – әдебиеттанудың
көнеден келе жатқан салаларының бiрi. Зерттеу нысанасы – әдеби
шығармадағы бейнелеу құралдарының жүйесi. “Поэтика” сөзiнiң түп-
төркiнi грек тiлiнде “шығармашылық өнер” деген мағына беретiн “poietike
techne” деген сөзде жатыр.
Кең ауқымда алар болсақ, поэтика сөзi әдебиет теориясымен мәндес
келедi де, тар шеңберде – теориялық поэтиканың бiр саласы болып
табылады. Әдебиет теориясының саласы ретiнде поэтика әдеби тектер мен
жанрлардың, ағымдар мен бағыттардың, стильдер мен әдiстердiң
ерекшелiктерiн, көркемдiк тұтастықтың түрлi деңгейлерi арасындағы
байланыстар мен қарым-қатынастардың iшкi заңдылықтарын қарастырады.
Әдебиеттiң бейнелеу құралдарының бәрi де сайып келгенде тiл төңiрегiнде
тоғысатындықтан, поэтика тiлдiк құралдарды көркемдiк тұрғысынан
пайдалану жайын зерттейтiн ғылым ретiнде де көрiнедi. Туындының
мазмұнын құрайтын жалғыз ғана материал – тiлдiк мәтiн. Оқырман яки
зерттеушi санасында шығарма мазмұны сөз арқылы көрiнедi. Қаламгер ойы
да сөз арқылы танылады. Қандай да бiр шығарманың маңыздылығы сөз
арқылы айқындалады. Қалай болғанда да, поэтиканың зерттеу нысанасы
болып табылатын сөздiк мәтiнге келiп тiрелерiмiз анық. Әдебиеттану
жүйесiндегi поэтиканың маңызы да осыдан келiп шығады.
Поэтиканың мақсаты – көркем туындының эстетикалық әсерiн
қалыптастыруға үлес қосатын мәтiн бөлшектерiн саралап, бiр жүйеге түсiру.

37
Әрине, бұл орайда көркем сөз бөлшектерiнiң әрқайсысының түрлi деңгейдегi
өз орны бары да түсiнiктi. Мәселен, лирикалық өлеңдерде сюжет болмашы
ғана роль атқарса, ырғақ пен ұйқас үлкен мәнге ие; ал прозалық шығармада –
керiсiнше болатыны белгiлi.
Поэтика ұғымын үш бағытқа жiктеу дәстүрi бар. Оның бiрiншiсi –

жүктеу/скачать 2,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 32 33 34 35 36 37 38 39 ... 152