Алматы №1 (135) 2012


көтерген кісі келді (етістікті анықтауыш).  َءاج ٌلجر



Pdf көрінісі
бет326/446
Дата10.10.2022
өлшемі4,15 Mb.
#42089
1   ...   322   323   324   325   326   327   328   329   ...   446
көтерген кісі келді (етістікті анықтауыш). 
َءاج
ٌلجر
 
ميرك ُﻩوبأ
ٌ

Әкесі жомарт кісі келді 
(есімді анықтауыш). Анықталушы мен анық-
тауыш матаса байланысса يبابس - себептік 
анықтауыш болады. Ал 
ٌلجر وﻩ
 
ٌنسح
ُﻩُقُلُخ
- 
ол кісінің мінезі
жақсы сөйлемінде 
ٌنسح

жақсы сөзі мінездің сипатын анықтап келген. 
Себептік анықтауыш анықталушымен синтак-
систік белгілер арқылы байланысқан сынды 
баяндайды. К‰рделі сөздер дара сөзге қарама-
қарсы құрамда. Екі тілде де жалаң т‰бір мен 
т‰бірге жұрнақ жалғану арқылы жасалған 
туындылар дара сын-сипатқа жатады. Қазақ 
тілінде т‰бірлердің бірігуінен біріккен; тір-
кесуінен құрама; қосарлануынан жасалған қос 
сөздердің бәрі к‰рделі сын есім.
Сонымен, туыстығы алшақ араб және 
қазақ тілдерінде сын есім сөйлемдегі көрікті 
ойды білдіру ‰шін жұмсалып, негізінен зат 
есімдермен тіркесіп, анықтауыштық қаты-
наста жұмсалуға тиісті болған грамматикалық 
категория. Анықтауыш пен анықталушы не-
месе сын есім мен зат есім арасындағы өзара 
байланыс әр тілдің өзіндік грамматикалық 
ерекшелігін көрсетеді. Алайда, араб тілі грам-
матикасында сын есім анықтауыш ретінде 
синтаксисте, ал оның құрамына жататын ка-
тегориялар морфологияда сөзжасамдық тұр-


262 ҚазҰУ хабаршысы. Филология сериясы. №1(135).2012 
ғыдан жеке-жеке сөз таптар болып зертте-
луімен ерекшеленеді.
_____________ 
1. Хасенов Ә. Тіл біліміне кіріспе. – Алматы: Рауан, 
1990. – 181 б. 
2.
لل ةيلالدلا فئاظولا ،ريعش قزر دمحم
،ةيبرعلا ةلمج
ةبتكم ،قيبطتلاو ةيرظنلا نيب يوحنلا لمعلا تاقالعل ةسارد
ص ،ةرﻩاقلا ،بادﺁلا
304
،
1428
ـﻩ
-
2007

3. Балақаев М. Қазіргі қазақ тілі: Сөз тіркесі мен жай 
сөйлем синтаксисі. – Алматы: Ана тілі, 1992. – 248 б. 
4.
رعلا سوردلا عماج ،ينييالغلا ىفطصم
ءزجلا ،ةيب
،ثلاثلا و ىناثلا
646
اديص ،ص
-
ةيرصعلا ةبتكم ،توريب
1423
ـﻩ

2003
م
5. Жұбаева О. Қазақстанда және Қытайда жарық көр-
ген қазақ грамматикаларының лингвистикалық сипаты // 
Қазақ грамматикасының өзекті мәселелері. – Алматы: Кие, 
2007.– Б. 7-54. 
6. Сарсембаева Н.А. Артикльді және артикльсіз тіл-
дердегі белгілілік/белгісіздік категориясы. – Алматы: 
Арыс, 2006. – 288 б. 
7. Балқыбекова Ы. Қазіргі қазақ тіліндегі бір сөздің 
қайталануы арқылы жасалған сөз байланыстары: фил.ғыл. 
канд. ... дисс.: 10.02.02. – Алматы, 1998. – 148 б. 
8.
بتك نع بيبللا ينغم ،يراصنألا ماشﻩ نبا نيدلا لامج
،ىلوألا ةعبطلا ،ركفلا راد ،ﻩللا دمح يلع دمحم قيقحت ،بيراعألا
1412
ـﻩ

1992

1016
ص


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   322   323   324   325   326   327   328   329   ...   446




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет