Алматы №1 (135) 2012
жүктеу/скачать 4,15 Mb. Pdf көрінісі
|
| Вестник КазНУ. Серия филологическая, №1(135).2012 313
циативно-вербальной сети носителей языка представляет собой специфическую контекс- туализацию в рамках поверхностного или глу- бинного яруса внутреннего лексикона чело- века, субъективное переживание индивидумом готовности оперировать определенным фраг- ментом индивидуального и социального опыта, увязываемого с этим словом в единой инфор- мационной базе, учитываемого на разных уровнях осознаваемости и оцениваемого через призму эмоционально-оценочных установок личности, сложившихся в соответсвующей культуре под воздействием микросоциума”, демек адамның ішкі әлемі, анығырақ айтқанда ойлау, сезіну, бақылау, қабылдау, тану және т.б өзгешеліктері дуалистік дамудың көрсет- кішін құрайды: бір жағынан, олар жеке субъек- тивті психологиялық, антро-поцентристік ерек- шеліктер тізбегінен тұрса, екінші жағынан, әлеуметтік-қоғамдық факторлардың сабақтас- қан бірлігімен т‰сіндірілетін белгілер жиын- тығынан сусындайды. [3, 150-153] Жалқы есім мәселесінің маңыздылығы теориялық деңгеймен ғана шектелмейді. Бұл мәселенің мәдениетаралық және тіларалық байланыста өзектілігі жоқ емес. Жалқы есім- дердің «ана» тілден тыс қолданылған жағ- дайда да қалпын сақтап қалуына қарамастан, кейде мағынасы жеткізілмейтіндіктен тілара- лық барьер дайым оңай алынбайды. Ал мағы- насын сақталмаған жағдайда жалқы есім өзге тілдік ортада дұрыс қызмет атқара алмайды. Осы себептен, құрамында есімдер бар мәтін- дерді дұрыс т‰сінбеу я дұрыс қабылдамау проблемасы туындауы м‰мкін. Бұл аудар- машылар мен шет тілі мен ана тілін салысты- рып отырып оқитындар және оқытатындар ‰шін таптырмаған білім қазынасы. Т‰йіндеп айтқанда, тіл ойлаумен тікелей байланысты, және ой – тіл арқылы көрініс табады. Жоғарыда көрсетілген мысалдар ағылшын мен қазақ халқының есім беруге байыпты көз салатындығына, есімнің мағына- сына байланысты адам өміріне де әсер ететі- ніне сенуіне, қарапайым адам есімінің ха- лықты, мәдениетті тануда ‰лесі зор екендігіне дәлел. Сонымен қатар, тіл-тілде қыз бала мен ұл балаға арналған есім топтарында да ұқсастық жоқ емес. Қазақ халқы да дайым қыздарды г‰лдерге, асыл тастарға теңеген, ал ұлдарға «лауазымды» есімдерді, жақсы қа- сиеттерді сипаттайтын есімдер берген. Екі тілде де діни есімдердің рөлі аса маңызды. Бұл екі халықтың да д‰ниетанымының қандай да бір деңгейде т‰йсетінін көрсетеді. _____________ 1. Ермолович Д.И. Имена собственные на стыке языков и культур: заимствование и передача имён собственных с точки зрения лингвистики и теории перевода. М.:Р.Валент, 2001 2. Иманбердиева С. Хорезмидің “Мұхаббат-Наме” шы- ғар-масындағы ономастикалық кеңістік, “Қазақ ономасти- касының өзекті мәселелері” атты Республикалық ғылыми- практикалық конференцияның материалдары, Астана 2004, 77б. 3. Оразалиева Э. С. Аманжоловтың антропонимдердің танымдық сипаты туралы ой-пікірлері, “Қазақ ономастика- сының өзекті мәселелері” атты Республикалық ғылыми- практикалық конференцияның материалдары, Астана 2004, 149-153 4. Арутюнова Н.Д. К проблеме функциональных типов лексического значения // Аспекты семантических ис- следований. – М.,1980. с 156-249. 5. Блох М.Я., Семёнова Т.Н. Имена личные в парадиг- матике, синтагматике и прагматике. М., 2001 6. Ермолович Д.И. Функционально-семантические особенности индивидуализирующих знаков: Автореф. дис. …канд. фил наук. – М.,1981 7. Марьеньянова Н.В. Символика личных имён в языке и переводе // Межкультурная коммуникация и перевод: Материалы межвузовской конференции – М., 2002 жүктеу/скачать 4,15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|