Нақыл сөз (афоризм)- қысқа әрі ойлы авторы белгілі, тұжырымды, ереже – қағидалар. Мысалы: С. Мұқанов: «Адамның ішкі сезімінің айнасы – көз». Сөз мағыналары: 1.Тура мағына 2.Ауыспалы мағына
3.Көп мағына
4.Синоним
5.Антоним 6.Омоним
Сөздің тура мағынасы – сөзбің бастапқы мағынасы.
Сөздің ауыспалы мағынасы – сөз мағынасының ауысып, бастапқы мағынасынан өзге мағынада қолданылуы.
Сөздің көп мағыналығы – бір сөздің басқа сөздермен тіркескен кездегі әр түрлі мағынаға ие болуы.
Терең көл Терең ой Домбыра шерту Сыр шерту Тура мағына Ауыспалы мағына
Адамның басы
Судың басы Сөздің басы Таудың басы (бұлақ) (сәлем) (шың) Антонимдер - бір-біріне қарама-қарсы сөздерді атайды.
Синоним - айтылуы әр түрлі, бірақ мағыналары бір – біріне жақын сөздер.
Омоним – дыбысталуы бірдей , бірақ мағынасы әр түрлі сөздер.
Антонимдер Жауыз
Мейрімді
Көріксіз
Көрікті
Соғыс, ұрыс, шайқас
Синонимдер Бала,сәби, нәресте, перзент Достар, жолдастар,кұрдастар Омонимдер Ер –батыр, каһарман Ер - аттың әбзелі Ер - еріп бару Алақай, қандай тамаша! Ендігі кезекте жаттығу жұмыстарын
орындайық.
1 -тапсырма. Топпен жұмыс Сөйлемдерден көнерген сөздерді теріп жазыңдар, түрін анықтаңдар:
Қазақтың киіз үйіне лайықталып жасалған үй жиһаздары болған. Олар кебеже, әбдіре, жүк аяқ, жастық ағаш.
Биенің сүтінен қымыз дайындау үшін оны саба аталатын көн ыдысқа жылы күйінде емес, салқындаған қалпында құяды.
2-тапсырма. Ойлы болсаң озып көр.
Көнерген сөзді тауып, түсіп қалған дыбысты жазу.
