Ангелы не спят

Тілі көсеудей қатын мына өшкен қоламтаны үр-
леп, тұтатып жатты.
– Томаршадай боп... Тобығың қисайып жүріп... То-
лағайдай ұл дәметіп... Басыңа көктас қойса көрер-
мін. Мықтаса бураға мініп Пішенбайды қуып кет-
кен әлгі жындысүрейдей-ақ болар... Әскербектен 
ақыл сұра, кәрі қыздың есебін сол біледі...
– Жұрттың байында шаруаң не? Түбі айналып қа-
зығын  табар,  –  деп,  Жамиға  үні  тозып,  тездетіп 
есігін кілттеп алды.
–  Сені  мұқатайын  деп  емес.  Мисал  үшін  айтып 
жатырмын. Мисал...
Наурыздың  ақша  қары  төпелей  түсті.  Бадана-
дай-баданадай  жабысқақ,  бауырмал  қар  екен. 
Тоқтышақ аққала соғамын деп домалата бастады.
Томаршадай  монтер  ағасы  аяғына  тағы  да  тісті 
темірін киіп алыпты.
– Кеттім, – деді ақырып. Бірақ кәрі қызы көп көр-
ші  ауылға  беттемейді.  Үй  жанында  тұрған  биік 
бағана  басына  өрмелей  жөнелді.  Қатынына  сөз 
шақ  келтіре  алмағандағы  дағдысы  осы.  Ілініп 
алса  бітті,  бағанаға  біткен  жұдырықтай  боп  ас-
панға сес көрсетіп таңға дейін түспейді...
Ойынның  қызығына  кірген  Тоқтышақтың  бойы 
жылынды.  Қырдан  еңіске  домалай-домалай 
әп-сәтте бес-алты аққала қатар тізді. Домаланып 
тұрған  бастың  әрқайсысына  сиырдың  тезегінен 
көз, мұрын, ауыз ойып жапсырды. Найзаның ор-
нына үкілі басын тербетіп тұрған бір-бір нар қа-
мыс ұстатты. Айқайлатып ат тақты. Қобыланды, 
Алпамыс,  Чапай,  Бауыржан  Момышұлы,  Қасым 
Қайсенов деп.
– Ертең жорыққа бірге шығамыз. Мені мұнда та-
стамай  а-лыс-қа  алып  кетіңдерші,  –  деді  Тоқты-
шақ ынта-шынтымен сеніп. – Ешкімді де көргім 
келмейді.
Түсінде батырларын ертіп түнімен сойқан соғыс 
салған  Тоқтышақ  сәскеде  бір-ақ  оянған.  Кешегі 
қазбауыр  бұлттар  ауа  көшіпті.  Айналада  жылы 
Женщина  с  языком-кочергой,  шуруя  угасающий 
огонь, снова разжигала его. 
- Лежал, как бревно… Со своими кривыми щико-
лотками... Еще хочет сына, сильного, как ураган. 
Посмотрел бы я, как у твоей головы поставят над-
гробный камень. Самое больше, кем бы он стал, – 
таким как этот погнавшийся за Пшенбаем псих... 
Попроси совета у Аскарбека, он лучше знает тай-
ны старой девы... 
 
 
-  Какое  у  тебя  дело  до  чужого  мужа?  Вернётся 
ещё,  быть  может,  назад,  –  проговорила  усталая 
Жамига и быстро заперла дверь на засов.   
 
 
- Не для того, чтобы унизить тебя. К примеру, го-
ворю, к примеру… 
Первый мартовский снег валил хлопьями. Круп-
ными-крупными, липкими. Токтышак, решив сле-
пить снежных баб, стал катать мокрые комья. 
Дядя-монтер снова нацепил на ноги свои желез-
ные когти.
 
 
- Ухожу, – проревел он. Но не пошел в сторону со-
седнего аула, где было много «старых дев». А стал 
на своих «когтях» карабкаться на вершину столба, 
стоящего рядом с домом. Это уже стало привыч-
кой, обычно он лез на столб тогда, когда уже не 
мог  справиться  со  сварливой  женой.  Как  только 
зацепится, так все, словно кулак, образовавшийся 
на столбе и угрожающий небу, не сходит с него до 
утра...
Увлекшись  игрой,  Токтышак  согрелся.  Катая  с 
горки снежные валуны, за короткое время постро-
ил  в  ряд  несколько  снежных  фигур.  На  головах 
каждой из них, вырезав дыры, прилепил из коро-
вьего помета глаза, рот, уши. Вместо копий вру-
чил каждой по одному толстому камышу с пуши-
стыми колыхающимися головками. Громко крича, 
дал  каждой  имена:  Кобланды,  Алпамыс,  Чапай, 
Бауржан Момышулы, Касым Кайсенов.    
- Завтра вместе отправимся в поход. Не покидайте 
меня здесь, заберите с собой далеко-далеко. Нико-
го не хочу видеть. 
 
 
 
 
 
Всю ночь, ведя за собой своих батыров, ввергая 
их в жестокую битву, Токтышак проснулся лишь 
поздним утром. Густые вчерашние тучи унеслись 
Рахимжан Отарбаев • 
АНГЕЛЫ НЕ СПЯТ 
ТОКТЫШАК
           
Рахымжан Отарбаев • 
ПЕРІШТЕЛЕР   ҰЙЫҚТАМАЙДЫ 
ТОҚТЫШАҚ
           
358
359

леп есіп, кемпіршуақ ойнайды. 
Көрші  ауылдан  бері  қарай  көсіле  шауып  келе 
жатқан қара қанденге көзі түсті. Көз ашқаннан қо-
лын жалатып өсірген ерлі-зайыптының неге ажы-
расып кеткеніне әлі түсінбей дал. 
Екі жылдан бері екі ортаны жол ғып бітті. Қыстың 
ақшұнақ  аязы,  шіліңгір  шілденің  ми  қайнатқан 
ыстығы қаперіне кірмес. Жамиға жеңгесінің ита-
яғын бір жалап, Әскербектің жаңа отауына асығыс 
аттанады. 
Барып  жас  тоқалдың  сұйқылтым  жуындысын 
ішеді. Иесінің аяғына оратылып жүріп бір қонады 
да, кері құйындай ұшады. 
Сөйтіп жүріп Жамиға жеңгесінен: «Иә, тоқал та-
мағыңды тойдырды ма? Сен де қолына кіріп ал-
мадың ба?» – деген сөз естіп жатады. 
Әйтеуір қызметі қауырт. Бауырын төсеп шапқан-
да  сынық  сүйемдей  аяғы  жазылып,  алқынады. 
Көзіндегі мұң төгіліп-төгіліп кете жаздайды.
– Осы ит түбі сағыныштан өлетін шығар, – деді 
Тоқтышақ  әжесінің  сөзін  қайталап.  –  Кел,  келе 
ғой. Сүт құйып берейін. Аңқаң кепті ғой, жазған!
Төбеден қанатын сусылдатып бір топ торы ала қаз 
ұшып өтті.
–  Жорыққа  аттанамын,  қара  қанден,  –  деді  бала 
сүтті қауып ішіп жатқан итке қарап. 
–  Менімен  бірге  жүр.  Алдымен  кәрі  қызы  көп 
ауылды шабамын. Сенің өшіңді әперемін. Сосын 
шешеме сауда жасатып жіберген жылмаңтөс көсе-
лерді,  мұртын  сылаған  сырбаздарды,  қаба  сақал 
қараларды...
Аулақта  бура  күркіл  қағып  шабынып,  тісін  сақ-
сақ қайрайды.
– Жүр, батырларға барайық!
по ветру. Солнечные лучи, разыгравшись, окута-
ли все вокруг теплынью. 
Взгляд упал на черную шавку, несущуюся во весь 
опор с соседнего аула. До сих пор не может по-
нять, почему же эта супружеская пара, на руках 
которой, облизывая их, она росла с момента свое-
го рождения, разошлась. 
За два года она уже протоптала тропу между эти-
ми  двумя  селениями.  Ни  лютый  зимний  мороз, 
ни июльская жарящая мозги жара, не действуют 
на нее. Облизав собачью миску у Жамиги, тут же 
спешит бежать к новому дому Аскербека. 
Прибегает  туда  и  лижет  жидкие  помои  новой 
жены. Целый день, путаясь под ногами хозяина, 
ночует  у  него,  а  затем  снова,  как  пыльная  буря, 
несется к хозяйке. 
Еще  слышит  упреки  тетушки  Жамиги:  «Ну,  на-
кормила тебя старая дева? И ты тоже, не хочешь 
ли приютиться у нее?» 
Словом, работа у нее важная. Когда бежит, стелясь 
по земле, тогда и ноги ее, напоминающие кривые 
обрубки, напрягаясь, выпрямляются. Тоска в гла-
зах такая что, как будто, вот-вот готова пролиться. 
 
 
 
 
- Эта собака, в конце концов, умрет, наверное, от 
тоски, – повторяет слова бабушки Токтыкшак. – 
Иди,  ну  иди  же.  Налью  тебе  молока.  Глотка  со-
всем высохла, несчастная. 
В небе, размахивая крыльями, пролетала стая си-
зо-серых гусей. 
- Отправляюсь в поход, черная собачка, – говорил 
мальчик, глядя на собаку, спешно лижущую мо-
локо.
– Пойдем со мной вместе. Сначала нападу на аул, 
где много старых дев. Отомщу за тебя. Потом на 
тех, кто вынудил мою мать уйти в торговлю, – без-
бородых пройдох, молчунов-усачей, чернолицых 
и чернобородых дядек... 
Бура в загоне, пытаясь вырваться, хрипел и скре-
жетал зубами. 
 
 
 
- Пойдем, пойдем к батырам. 
Рахимжан Отарбаев • 
АНГЕЛЫ НЕ СПЯТ 
ТОКТЫШАК
           
Рахымжан Отарбаев • 
ПЕРІШТЕЛЕР   ҰЙЫҚТАМАЙДЫ 
ТОҚТЫШАҚ
           
360
361

Бала мен қара қанден жетектесіп үй сыртына бет-
теді. Бұл кезде Қобыланды да, Алпамыс та, Чапай 
мен Бауыржан Момышұлы да, тіпті Қасым Қай-
сенов те жартылай еріп жантая құлаған. Ер Чапай 
ғана  аузындағы  сиырдың  тезегімен  тістесіп  жа-
тыр. Қамыс найзалар шашылып түскен.
– Мен сендерге сеніп едім ғой, – деп Тоқтышақ 
бақырып  жылап  жіберді.  –  Батыр  емес  пе  едің-
дер?.. Барар жерім жоқ. Панам қалмады. Көңілім 
тозды...
Қалың  қамыстан  шығып,  жон  терісі  өрттей  боп 
жанған  түлкі  торша  баланы  өзіне  қайта-қайта 
шақырып тұрды.
Мальчик и черная моська, следуя за ним, пошли 
за дом. В это время и Кобыланды, и Алпамыс, и 
Чапай с Бауржаном Момышулы да и Касым Кай-
сенов, наполовину растаяв, были повалены набок. 
Только герой Чапаев все еще, кусая кизяк во рту, 
боролся со своей кончиной. Камышовые копья ле-
жали разбросанно.    
 
 
 
- А я верил в вас, – плача, заревел Токтышак. – Раз-
ве вы не герои... Некуда мне идти. Не осталось у 
меня приюта. Нет никакого желания и сил моих... 
 
 
 
 
 
 
Выйдя  из  густых  камышей,  лисица,  горя  огнем 
своей  шкуры  на  хребте,  без  конца  подзывала 
мальчика к себе.
Рахимжан Отарбаев • 
АНГЕЛЫ НЕ СПЯТ 
ТОКТЫШАК
           
Рахымжан Отарбаев • 
ПЕРІШТЕЛЕР   ҰЙЫҚТАМАЙДЫ 
ТОҚТЫШАҚ
           
362
363

АСПАНДАҒЫ  
АҚ  КӨБЕЛЕКТЕР 
Құмырсқаға тимеңдерші, іздегені өмір ғой.
                                                                   Фирдоуси
Тағы да ақ көбелектердің соңынан қуып діңкелеп, 
аңқасы кеуіп оянған.
                                       * * *
Оқтаудай  көшенің  оң  қапталында  иін  тіресіп, 
итініп  ұмтылған  жүргіншілер  арасында  ба-
тып-шығып, шығып-батып ұз-зақ жүрді. Бет алы-
сы  базар-ды.  Күндегісі  осы.  Шөл  ғой  шыдатпай 
жүрген…
Табанын  қыздырып  алғандар  мұның  шабан  қи-
мылын  шаң  қаптырғандай.  Ертеңгі  қызыл  арай 
еркін  тарап,  күн  қуатына  мініп,  шекесін  шақты. 
Ақ кепкісін қышыған шекеге жығып, ажырайып 
зеңгір көкке қараған. 
Жүнделмеген жетім тайлақтай алба-жұлба жалғыз 
БЕЛЫЕ 
НЕБЕСНЫЕ БАБОЧКИ 
Не тревожьте муравья, 
ему своя дарована дорога
                                                                         Фирдоуси
Снова  гоняясь  за  белыми  бабочками,  обессилев, 
иссушив зёв, он проснулся.
                                       * * *
Долго  шел  по  правой  стороне  прямой  улицы, 
пропадая-появляясь,  возникая-исчезая,  среди 
трущихся друг о друга плечами, спешащих про-
хожих. По направлению к базару. И каждый день 
так. Жажда же не дает покоя. 
 
Утренняя  заря,  разыгравшись,  будто  полуденная 
жара,  жжет  висок.  Повернув  белую  кепку  набе-
крень, прикрыв ею зачесавшийся висок, взглянул, 
широко раскрыв глаза, на огромное небо. 
Словно  неостриженный  верблюжонок-сирота  со 
Рахимжан Отарбаев • 
АНГЕЛЫ НЕ СПЯТ 
БЕЛЫЕ НЕБЕСНЫЕ БАБОЧКИ
           
Рахымжан Отарбаев • 
ПЕРІШТЕЛЕР   ҰЙЫҚТАМАЙДЫ 
АСПАНДАҒЫ АҚ КӨБЕЛЕКТЕР
           
364
365

бұлт беталды маңып жүр. 
Тамыздың  таңғы  шығымен  таңдай  жібіткен 
қала  торғайы  да  жұрттың  ыңғайына  шоқақтап 
ұшып-қонып байыз таппайды. Бұл жазғанның да 
базардан дәмесі бар шығар. Әлден уақытта:
– Ой, дәурен-ай! – деген дауысқа мойын бұрған. 
Қайырылған ешкім көрмеді. 
Сарысу  жиналған  оң  аяғын  еркелете  бастырып 
жанынан  бір  кейуана  озып  барады.  Жетегіндегі 
жас қызға арзу-арманын айтқан сыңайлы.
–  Мен  де  сендей  болғанмын,  –  дейді  жарықтық 
кісі.
Қасындағы күмірә болғыры жыртаң қағып көзін 
жайнаңдатады.  Жайнаңдатқан  сайын  көшенің 
арғы бетін тінтіп қарайды. 
Кеудеше  мен  етектің  қабыспай  тұрған  тұсынан 
сығалаған жалғыз көз – кіндігі түскірі қарсы жүр-
гіншіні көздейді.
– Сен де мендей боларсың…
Кемпір  мен  қыздың  қарасы  батқасын  ғана  есін 
жиды. Ой теріп, уайым арқалап, шексіздіктің құ-
шағында кетіп бара жатқан жалғыз өзі дейсің бе? 
Әне, бәрі де…
Баяғы Дәурен дәу қаланың бетке ұстар базарын-
да шалбар саудалаушы еді. Арық қатынның арты 
әзер сыярдай ғана орынға көздің жауын алдырып, 
ағын, көгін, қарасын жайып…
– Жәке, сізге сұмдық жарасады…
– Тәте, құйып қойғандай екен, – деп өз тауарына 
өзі тамсанып бітетін. 
Алушысы  түскір  де  алуан-тын.  Желпілдеген 
жасы, жер жетектеген кәрісі, сүйріктей сұңғағы, 
мимырт басқан мықыры, шілаяқ сидаңы, балпаң 
свисающими  клочьями  шерсти,  плыло  по  нему 
бесцельно блуждающее одинокое облако.
Ленивые воробьи, освежившие рты утренней ав-
густовской  росой  то,  взлетая,  то,  приземляясь, 
беспокойно  подпрыгивают  возле  людей.  Навер-
ное, и эти несчастные питают надежды на базар. 
Спустя время, услышав: 
 
 
 
- Ой, даурен-ай (ну и время)! – повернулся на раз-
давшийся голос. Никого, обращающегося к нему 
по имени, не заметил. 
Мимо  проходила  бабушка,  осторожно  ступая  на 
правую  ногу,  одоленную  ревматизмом.  Похоже, 
давала  советы-пожелания  молодой  девушке,  со-
провождавшую ее.   
- И я была такой, как ты, – молвила добрая ста-
рушка.  
Попутчица  ее,  да  будь  она  неладна,  строя  гри-
масы,  окидывала  все  вокруг  игривым  взглядом. 
Окидывает так, будто обыскивает. Даже противо-
положную сторону улицы. 
Да отпадет ее одноглазый пупок, выглядывающий 
на месте, где не встречаются пояс ее юбки и полы 
жилетки, пристально осматривает встречных про-
хожих. 
 
 
 
 
 
- Да и ты станешь такой, как я...   
 
 
 
 
 
Только тогда, когда пропали из вида старушка с 
девушкой, собрался с мыслями. Разве он один, кто 
размышляет, несет на себе груз переживаний, на-
ходится в объятьях бесконечности? Вон, все...
Даурен, о ком пошла речь, торговал брюками на 
огромном базаре большого города. На маленьком 
пятачке, где еле-еле вместился бы таз худенькой 
торговки, раскладывал, вызывая рябь в глазах, бе-
лые, синие, черные... 
- Жаке, вам здорово идет... 
 
 
- Тате, вы, как будто, в них влиты, – приговаривая 
все это, расхваливал свой товар. 
Покупатели, да не пропадут они, бесконечно раз-
нообразны. Юркие, как юла, юноши, серпом со-
гнувшиеся старцы, растянутые ростом исполины, 
Рахимжан Отарбаев • 
АНГЕЛЫ НЕ СПЯТ 
БЕЛЫЕ НЕБЕСНЫЕ БАБОЧКИ
           
Рахымжан Отарбаев • 
ПЕРІШТЕЛЕР   ҰЙЫҚТАМАЙДЫ 
АСПАНДАҒЫ АҚ КӨБЕЛЕКТЕР
          
366
367

қаққан бөкселісі… Ақшаның бет-жүзіне қарамас 
сахиы, теңгенің мөрін жылап жалайтын сараңы… 
Ой-дөйт дерсің! 
Десе  де,  қалтаға  құйылған  тиынның  сыңғыры 
жиылып кеп бұйра бас, ақсары өңді, ашаң, әдемі 
жігіттің пәтер жалдауына да, назқоңыр нәпақасы-
на да, Жарбай ауылындағы жалғыз шешесіне де 
жетіп-артылатын. 
Шалының қара шаңырағын жықпаймын деп төрт-
тағандап  отырған  кейуананы  айына  бір  барып 
сүйсіндіріп, ас-суын қамдап кететін.
Қайтарда:  «Құлыным-ау»,  –  деп  қасқа  жолдың 
бойына дейін шығарып салғанда көлбеңдеген кең 
көйлегінің  етегіне  алтын  шуақ  үйіріліп,  өзімен 
бірге жан тыныштығын, қанағат пен иманды қо-
са-қабат алып қалғандай болатын. 
Бұл қалаға кіре жанталасы басым алқын-жұлқын 
беймаза өмірге сіңіп жүре берер-ді. Жанын бірге 
саудалаған бұл ұйыққа түспес еді… Әлимасы бар 
ғой. 
Кәдімгі базардың кіреберісінде су сататын, екі қа-
сының нақ ортасында тарыдай ғана меңі бар қыз-
ше. Иә, иә, сол! Әр шалбарды өткізген сайын кеп 
су ішетін.
–  Кербаланың  шөлінен  келдіңіз  бе?  –  деді  бірде 
ұяң жымиып.
– Жоқ, кең балақ, тар балақтың сорынан жеттім.
Сыңғыр  етіп  күліп  жіберген.  Жай  күлкі  емес, 
шыны ыдыс сынып, ауаға тарап кеткендей. 
Содан бастап су емес, сынған ыдыстың құлағың-
ды қуантар дыбысын іздейтін. Сыңғыр! Әне, көз-
ге көрінбей шашырап барады. 
Аға-жеңгенің  қолына  қарап  қалған  жетім  нарша 
екен. Жүзінде сәбилік пәктік ұйып, үркектеу жа-
кривоногие коротышки, суетливые скороходы, та-
лию с тазом сравнявшие толстяки... Щедрые, не 
считающиеся с ценами, скупые, слёзно просящие 
скидку... Ну и ну, можно сказать. 
Тем  не  менее,  монет,  со  звоном  накопленных  в 
кармане, хватало кудрявому, светлолицему, худо-
щавому, красивому парню и на аренду квартиры, 
и на сытные застолья, и на содержание одинокой 
матери, проживающей в ауле Жарбай. 
 
Раз в месяц, наведывая свою мать, решившую лю-
бой  ценой  сохранить  кров  своего  покойного  су-
пруга, радовал ее этим посещением, обеспечивал 
всем необходимым. 
Бедная, провожая его в обратный путь до самой 
дороги в колыхающемся, широком платье, в подо-
ле которого кружились золотые солнечные лучи, 
со  словами  «жеребёночек  мой»,  расставалась, 
оставляя  вместе  с  собой  душевное  спокойствие, 
удовлетворение и благость вместе взятые
Вернувшись в город, он тут же втирался в чрез-
мерно  стремительный,  суетливый,  рваный  ритм 
жизни. Он бы не ступил в эту торгующую даже 
душами трясину... Если бы не Алима. 
Та  самая  девушка,  продающая  воду  у  входа  на 
базар,  между  бровями  которой  ровно  посереди-
не  их  красуется  родинка,  величиной  с  просяное 
зёрнышко. Да, да, она. Всякий раз, продав брюки, 
пил по неколько стаканов за раз.   
 
 
-  Прибыл  из  солончаков  Доссора  или  из  песков 
Жассора?  –  как-то  спросила,  застенчиво  улыба-
ясь. 
 
 
- Нет, из болота обтягивающих брюк, из сора ши-
роких штанин.
  
Раздался  звонкий  смех.  Не  просто  смех,  а  звон 
разбитой  стеклянной  посуды,  наполнивший  со-
бою воздух. 
С тех пор стал искать не воду, а звон, радующий 
слух.  Звон!  Вот  и  сейчас,  невидимый  глазу  раз-
брызгался он. 
 
 
Оказалась  сиротой,  была  на  попечении  брата  и 
его жены. Из-под ее по-детски невинного облика 
Рахимжан Отарбаев • 
АНГЕЛЫ НЕ СПЯТ 
БЕЛЫЕ НЕБЕСНЫЕ БАБОЧКИ
           
Рахымжан Отарбаев • 
ПЕРІШТЕЛЕР   ҰЙЫҚТАМАЙДЫ 
АСПАНДАҒЫ АҚ КӨБЕЛЕКТЕР
         
368
369

нарының түбінен ылғи да бір үміт сығалайтын. 
Құмары қанбай ішкен мұның кәусар күлкісін сол 
шығар үзбей-жұлмай аман алып қалған.
– Күзге салым той жасаймыз, – дескен. Жарбай-
дағы жалғыз шешені қолға көшіріп аламыз, – де-
скен. Тек, әттең…
–  Көне  зиратты  тегістеп  жіберіп,  үстіне  мына 
«Неке сарайын» салды. Алда көктемегірлер-ай! – 
деген таныс дауысқа қараған. 
Сарысу  жиналған  оң  аяғын  еркелетіп  басатын 
кейуана екен. Бусанып алыпты, жауырыны бүлкіл 
қағады.
– Бүгін неке қидырғандар сұмдық көп.
Елге жалғыз көз кіндігін көрсетіп келе жатқан қыз 
«сұмдық» деген сөзді айызы қанып, сағызша со-
зып айтты.
–  Е,  мал  семірді.  Жеміс-жидек  пісті.  Жұрттың 
күйегі түспегенде қайтеді?
Жетектегі  қызды  қаралай  желік  кеулеп  кө-
теріліп-басылды.
– Өй, осы күнгі жастарда бәтуа жоқ. Түнде берген 
уәдеден таң алды тайып шығады… Тас лақтырым 
жердегі базары түскір жеткізбеді ғой.
Жолай дүкен біткенді сығалап, алды-артын орап 
жүргізбеуін көрдің бе қақбастың!.. …Тек, әттең!
Күнделікті шалбар саудасы қызған тұста:
– Базар қожасы шақырып жатыр. Тез жет! – деген 
хабар алған. Аң-таң боп тұрып қалыпты. Бетінің 
ұшынан қаны тамған, көк көз жігіт ағасын ілеуде 
бір көріп қалатын. Аста-төк байлығын базардың 
бүкіл қатын-қалашы аузының суын тамызып ай-
тып тауыса алмаған.
– Несін айтасың, костюмін күніне екі мәрте ауы-
стырады.
–  Қасқа-ау,  айтып  тұрған  көйлек-дамбалың  не, 
сквозь  пугливую  натуру  все  время  выглядывала 
какая-то надежда. 
Наверное,  именно  она,  не  прервав,  не  ощипав, 
сберегла ее исцеляющий жаждущих смех. 
Договорились справить свадьбу осенью. Перевез-
ти  мать  из  Жарбая,  взять  на  попечение.  Только, 
вот, жаль...  
- Сровняв с землей древнее кладбище, построили 
на нем этот «Дворец бракосочетания». О, Алла, да 
прервутся их дни, – услышав, обернулся на знако-
мый голос. 
Оказалась та самая старушка, осторожно ступаю-
щая на правую ногу, одоленную ревматизмом, но 
уже вспотевшая, с двигающимися рысью лопатка-
ми.  
-  Сегодня  свадеб  ужасно  много,  –  растягивая, 
словно  жвачку,  слово  «у-жас-но»  и  получая  от 
этого явное удовольствие, проговорила девушка, 
демонстрирующая всем свой одноглазый пупок. 
 
- Э, скот отучнел, овощи-фрукты поспели. Как же 
не быть людскому достатку, – обронила фразу ста-
руха. Шедшую с ней девушку приподняло, а за-
тем покинуло возбуждение, охватившее было ее.
- Уа, нет лада у нынешней молодежи. Уговор, дан-
ный ночью, утром уже забывается... Базар, пропа-
ди он, вроде бы на расстоянии броска камня, да не 
дает дойти. 
Заглядывая в любой попавшийся на пути магазин, 
появляясь, то спереди, то сзади, не дает прохода, 
старая кляча. ...Только, вот, жаль... 
 
 
В разгар каждодневной торговли брюками: 
- Вызывает хозяин базара. Живо, иди! – сообщили 
ему  известие.  Удивленно  замер.  Краснолицего  с 
зелеными глазами хозяина видел только раз. Ба-
зарные женщины, пуская слюни, не могли исчер-
пать разговоры о его баснословных богатствах.    
 
 
 
 
 
 
 
- Что там говорить, в день по два раза меняет ко-
стюмы. 
 
 
 
- Глупая, что ты все о тряпках, да он в неделю раз 
Рахимжан Отарбаев • 
АНГЕЛЫ НЕ СПЯТ 
БЕЛЫЕ НЕБЕСНЫЕ БАБОЧКИ
           
Рахымжан Отарбаев • 
ПЕРІШТЕЛЕР   ҰЙЫҚТАМАЙДЫ 
АСПАНДАҒЫ АҚ КӨБЕЛЕКТЕР
          
370
371

құрығанда  аптасына  бір  жаңа  машина  мініп 
шығады.
– Әйеліне Парижден вилла сатып әперіпті. Оны-
сы басқа иіссуды менсінбей, тек «Шанельге» шо-
мылатын көрінеді.
–  Жалғыз  қызы  бар.  «Джиптен»  түспейді.  Оты-
рып қалған, отырып.
–  Ойбай,  отырып  бай  таңдайды  да.  Жүзіқара-ау, 
сені мен мен дейсің бе?
– Пішту, негрге күйеуге шығып, тайпа көсемімен 
таласып, шетелден қуылып келсе көрер ем отыр-
мағанын. Отырады! – десіп шулағанда араның ұя-
сындай жерді азан-қазан ғып жіберетін. Тіпті бір-
бірін сөзден жыға алмай, жағаласып кетуге бар.
Сол пышағы майдан кеппеген базар қожасы мұ-
ның қай қызметіне зәру боп қапты? Келімсек көп, 
оймақтай  орнымнан  айырылып  қалмасам  деп 
зәре-құты ұшқан.
Шешесі  де  әр  барған  сайын:  «Құлыным,  тым 
биікке  шыққанға  сенбе!»  –  деп  зарлап  қалатын. 
Шалбар саудалаған бақалшы ұлы тап бір төре үй-
лердің төрін бермей жүргендей. 
Тілерсегі дірілдеп кең де жайлы кабинетке енген-
де бетінің ұшынан қан тамған көк көз жігіт ағасы 
орнынан күлімсірей көтерілген.
– Кел, бауырым, кел! Өзіңді іні қылсам деп көптен 
көзім шауып жүр.
Аңырып бетіне қараған. Қожасының жанары мұ-
ның жүдеу иінін, қойны-қонышын тінткілеп жа-
тыпты.
– Ассалау-мағалей-күм, – деді бұл одан әрмен са-
сып.
– Әлік алдым. Отыр. Деміңді бас. Шалбары құры-
сын! Құтыл! Бүгіннен бастап маған кеңесші бол. 
Қызым екеуің... Қызмет көлігің... ақшаң...
– Сатылмаған тауарым көп еді...
Қожасы саңқ етіп күліп жіберді.
садится за руль новой машины. 
- Купил своей жене виллу в Париже. А та, говорят, 
пренебрегая  другими  духами,  купается  только  в 
«Шанели». 
 
 
 
- У него единственная дочь. Не сходит с джипа. 
Засидевшаяся девица.  
 
-  Ой-бай,  да  она  выбирает  себе  мужа,  сидя.  Бе-
столковая, разве она, как ты или я?  
 
 
 
 
 
 
- Тоже мне, посмотрела бы я, как она не засидит-
ся,  если,  выйдя  замуж  за  негра,  разругавшись  с 
вождем племени, будет выставлена из заграницы. 
Засидится! – говоря и споря наперебой, жужжали, 
как пчелиный улей. 
Что  за  нужда,  какие  услуги  от  него  хочет  полу-
чить хозяин базара, сыром купающийся в масле? 
Не на шутку встревожился. Приезжих много, как 
бы не потерять свой пятачок. 
И мать в каждый его приезд оставалась, причитая: 
«Жеребенок мой, не верь слишком высокому воз-
вышению». Будто бы ее сын, торговец брюками, 
сидит на каком-то почетном месте, никому его не 
уступая. 
 
Когда, дрожа коленями, вошел в просторный ка-
бинет, краснолиций, зеленоглазый джигит, улыба-
ясь, встал со своего места.  
 
 
 
-  Входи,  родной,  входи.  Давно,  обратив  на  тебя 
внимание, хотел приблизить к себе. 
Уставился на него растерянно. Хозяин пробежал-
ся взглядом по его худым плечам, по всем частям 
тела.  
 
 
-  Ассаламалейкум,  -  приветствовал  он,  теряясь 
еще больше в догадках.  
- Салем. Садись. Успокойся. К черту штаны. Из-
бавься! С сегодняшнего дня будь моим советни-
ком.  Вдвоем  с  дочерью...  Служебная  машина... 
Зарплата...
- Но еще много непроданных товаров... 
Хозяин громко рассмеялся. 
 

жүктеу/скачать 16,06 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: