Қаралық ғылымипрактикалық конференция I том
жүктеу/скачать 9,92 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Молдахметова З.Н.
Пайдаланған әдебиет:
1 Оразахынова Н. Сатылай комплексті талдау – қазақ тілінің төл технологиясы // Қазақ тілі мен əдебиеті. – №5. – 2005. – 22 б.
ӘОЖ 378.02:37.016 Мәтбек Н. Қ. 1 , Өмірбекова Р. Қ. 2 1 ф.ғ.к., аға оқытушы 2 ф.ғ.к., доцент м.а. Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті Алматы, Қазақстан е-mail: nursulu.m@mail.ru ҚАЗАҚ ТІЛІН ШЕТЕЛДІКТЕРГЕ ОҚЫТУДЫҢ ЖАҢАША ӘДІСТЕМЕСІ Abstract.The article is reported a new method of teaching Kazakh language for foreigners. It is analyzed teaching of Kazakh language without grammar for foreigners. Here is selected rational approaches of teaching Kazakh language with the innovative methods.
ӘлФараби атындағы ҚазҰУде 2010 жылдан бастап ҚР Үкіметі мен АИР Үкіметі арасындағы Білім беру саласындағы ынтымақтастық туралы 2009 жылғы 22 қарашадағы №1829 келісімі негізінде жыл сайын ауғанстандық тыңдаушылар білім алып келеді. Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Ауғанстан Ислам Республикасының Үкіметі арасындағы Білім беру саласындағы ынтымақтастық туралы келісімді ратификациялау туралы» 2010 жылғы 15 шілдедегі №332ІV Заңының 4 бабында: «Қазақстан тарапы 20102014 жылдар аралығында жыл сайын Ауғанстан Ислам Республикасы азаматтарының қатарынан 200 адамды: оның ішінде 140 адамды жоғары оқу орындарына жəне 60 адамды техникалық жəне кəсіптік білім беру ұйымдарына оқуға қабылдайды. Медициналық мамандықтарға жоғары оқу орындарына қабылдау 20102012 жылдар аралығында жүзеге асырылады. Білім алушылардың жалпы саны 1000 адамды құрайды, оның ішінде 700 адам – жоғары оқу орындарында, 300 адам – техникалық жəне кəсіптік білім беру ұйымдарында. Оқыту 2019 жылға дейін (медициналық мамандықтар – 2020 жылға дейін) Қазақстан Республикасының қаражаты есебінен жүзеге асырылатын болады», – [1] деп атап көрсетілген. Үкіметаралық келісімге сəйкес дайындық бөлімінде білім алған тыңдаушылар АИР ұсынысымен бөлінген мамандықтарды меңгеру үшін Қазақстанның колледждерінде, жоғары оқу орындарында білім алады. Ал студентке 1курста қойылар талап бірдей. Шетелдік азаматтардың кейбіреулері дайындық бөлімінде тіл үйрену үшін оқуы мүмкін, ал ЖООда оқуын жалғастыру үшін білім алудың өз ерекшелігі бар. Тыңдаушы студент атану үшін тілді оқып, оқығанын түсініп мазмұндап, конспект жазып үйреніп əрі еркін
451 сөйлей білуге тырысуы қажет. Бұл мақсатқа қол жеткізу үшін, біріншіден, оқытушының істəжірибесі, екіншіден, жоғарыда аталған міндеттерді қамтитын толыққанды оқулық керек.
Қазақстанда мемлекеттік тілді оқытыпүйретуге арналған əдістемелердің ғылыми негізі қалыптасып, оқулықтардың бай тəжірибесі жасақталуда. Әйтсе де орта мектепте қазақ тілін – 11 жыл, жоғары оқу орнында 2 жыл оқыған білім алушы мемлекеттік тілде өз деңгейінде сөйлеп кете алған жоқ. Филология ғылымдарының докторы, профессор Байынқол Қалиұлы «Қазақ тілін шетелдіктерге оқулықсыз, терміндерсіз, грамматикасыз үйрету» атты мақаласында тілді шетел азаматтарына дыбыс, сөз, сөз тіркесі түрінде емес, бірден сөйлем түрінде, тікелей жаттатқызу əдісі арқылы үйретудің жолдарын көрсете келе, нəтижеге жету үшін мынадай бес түрлі шарттың сақталуы міндетті екеніне тоқталады: «1) Оқытушы тілді ешбір термінді қолданбай, ешбір грамматикалық ережелерді жаттатқызбай үйрету; 2) Тілді дыбыстар, сөздер арқылы емес, тек үшақ сөзден құралған, атап айтқанда, бастауыш, толықтауыш, баяндауыштан тұратын «Мен кітап(ты) оқыдым» деген сияқты бір ғана жай (жеңіл) сөйлемді құбылту, түрлендіру, өзгерту арқылы үйрету; 3) Жаттауға тиісті ол жай сөйлемдер тіл үйренушінің күнделікті тұрмыстіршілігі мен
қызметінде ең
жиі қолданылатын, ең қажетті
сөздерден құралсын; 4) Тіл үйренуші нені үйренсе де тек жаттап алатын болсын. 5) Оқытушының да, тіл үйренушінің де уақытын үнемді əрі тиімді пайдалану үшін тіл үйренушілер жаттауды жекежеке емес, тек хормен іске асыратын болсын» [2]. Ғалым Б.Қалиұлы өз мақаласында 22 сабақтың үлгісін береді. Тоқтала кетер болсақ, 12сабақта жай сөйлем баяндауышын (Мен университетке бардым) жедел өткен шақта, жекеше, көпше түрде беріп, 810 рет хормен жаттатқызады. 3сабақ қайталау сабағы. Бұл сабақта барыс септік жалғауының үндестік заңы бойынша түбірдің соңғы дыбысымен үйлесімді түрде жалғанатыны түсіндіріледі, бірақ жаттау талап етілмейді. 4сабақ – шығыс септігінде, 5сабақ – табыс септігіне, 6сабақ – жатыс септігіне, 7сабақ көмектес септігіне арналады. 8сабақ – қайталау сабағы. 911сабақтарда, өткен шақтың -ған/-ген, -қан/-кен; - ып/-іп/-п; -атын/-етін, -йтын/-йтін тұлғалары мен оларға тəн жіктік жалғаулары меңгертіледі. 12сабақта – осы шақтағы, 13сабақта келер шақ тұлғасындағы сөйлемдер жаттатылады. 14сабақта үш шақтағы сөйлемдер қайталанады. 15сабақта рай категориясы туралы түсінік беріледі де, сөйлемді бұйрық рай тұлғасына қойып қайталатқызады. 16 сабақта – шартты рай, 17сабақта – қалау рай тұлғасындағы сөйлемдер меңгертіледі. 18 сабақ – райларды қайталау сабағы. 19сабақта тəуелдік жалғау мен көптік жалғаулардың мəні түсіндіріліп үйретіледі. 20сабақта етіс тұлғасындағы сөйлемдер жатқа айқызылады. 21сабақта үш сөзден тұратын сөйлем кеңейтіліп, зат есімнің алдына – анықтауыш, етістіктердің алдына пысықтауыш сөздер қойылып, жатқа айтқызылады. 22қорытынды сабақта бар, жоқ, керек (қажет), емес сөздері мен ма/ме, ба/бе, па/пе – болымсыз тұлғалары, көмекші есімдер, сұрау есімдіктері мен септеулік жəне жалғаулық шылаулар т.б. сөйленістер меңгертіледі. Б.Қалиұлы шетелдіктерге осылай қазақ тілін тиімді меңгертудің жолдарын нұсқайды. Шетелдіктерге қазақ тілін оқытудың заманауи əдістəсілдері қамтылған оқулықтар кемшіндігі мəселесі сөз етуді қажет етеді. Оқыту үдерісінде басшылыққа алынып жүрген бірегей оқулық – «Қазақша сөйлегіңіз келе ме?» оқу кешенінің 1кітабы – «Алғашқы қадам». Бұл еңбек – 1998 жылы СоросҚазақстан қоры мен ҚР Білім министрлігінің конкурсында жеңімпаз атанған оқу құралдарының бірі. Оқулық бастауыш фонетикалық курс пен бастауыш грамматикалық курстан тұрады. «Бастауыш фонетикалық курс
452 үндестік заңын сақтай отырып, дыбыстарды, буындарды, сөздерді, сөйлемдерді дұрыс айтуға, айту дағдысын қалыптастыруға бағытталған» [3, 4б.]. Оқулықтың бастауыш грамматикалық курсында берілген грамматикалық құрылымдар, ғалым Байынқол Қалиевтың жоғарыда аталған мақаласында көрсетілгендей, грамматикасыз үйрету əдісімен жазылған. Бұл оқу құралының əттегенай дегізерлік тұсы – оның осыдан 15ға жуық уақыт бұрын жарық көргендіктен, кейбір лексикалық материалдарының ғылым мен техниканың дамуына байланысты замана көшіне ілесе алмай ескіргендігі. Осы оқулық авторларының бірі Г.Мұсаеваның (Нұршайықовамен бірге) 2011 жылы жарық көрген «Қазақ тілі»: алғаш бастаушыларға арналған оқу құралына тоқтала кетер болсақ, оқулық 10 сабақтан тұрады. «Алғашқы қадамда» дыбыстар жүйесі: І – жуан, қосарлы дауыстылар: а, о, ұ, ы, э, и, у, я, ë, ю; ІІ – жіңішке дауыстылар: ə, ө, ү, і, е, и, у; ІІІ – үнді дауыссыздар: м, н, ң, л, р, (й), (у); ІV – ұяң дауыссыздар: б, в, г, д, ж, з, ғ; V – қатаң дауыссыздар: п, ф, к, т, ш, с, қ, х, һ, ц, ч, щ – түрінде [3, 9б.]. берілгенімен, «Қазақ тілі» оқулығында (2011) кесте түрінде [4, 13б.]. ұсынылған:
Қазақ тіліндегі қосымшалардың сыңарларының (варианттарының) жалғану ретін меңгерту үшін осы кестені пайдалану маңызды. Тілді үйренуші əуелі дыбыстардың дауысты, дауыссыз түрлерін, дауыстылардың – жуан, жіңішке, дауыссыздардың үнді, ұяң, қатаң болып бөлінетінін білмесе де, мысалы, көптік мағына беретін -лар тұлғасының І топтағы жəне й, у, р дыбыстарына аяқталған сөздерге (алмалар, таулар, қарлар т.б.), ал - лер тұлғасының ІІ топтағы жəне й, у, р дыбыстарына аяқталған сөздерге (инелер, үйлер, белбеулер т.б.) жалғанатынын білуі тиіс т.с.с. Осы тұрғыдан алғанда, қосымшалардың түрліше жалғанатындығын меңгерту үшін екінші оқулықтағы кесте ұтымдырақ, өйткені орыс тілінен енген сөздердің соңында ғана кездесетін б, в, г, д дыбыстарынан кейін тек қатаң дыбыстан басталған қосымша жалғанатыны белгілі. «Қазақ тілі» оқу құралы орыс тілін меңгерген үйренушілерге, шетелдіктерге арналып жазылғанымен, бүгінгі таңдағы
қажеттіліктерді өтей
алатындығымен құнды. Оқулық авторларына алғыстан басқа айтарымыз жоқ. Пайдаланылған әдебиеттер: 1 Әділет. ҚР нормативтік құқықтық актілерінің ақпараттыққұқықтық жүйесі / adilet.zan.kz/kaz. 2 Қалиұлы Б. Қазақ тілін шетелдіктерге оқулықсыз, терміндерсіз, грамматикасыз үйрету / www.mtdi.kz/okuadisteme. 15.12.2011.
І А О Ұ Ы И У
ІІ
Ә Ө Ү І Е И У І ІІ
М Н Ң Л Й У Р
ІV
З Ж
V
Б В Г Д П Ф К Қ Т Ш С Ч Щ Ц Х Һ
453 3 Алғашқы қадам («Қазақша сөйлегіңіз келе ме?» оқу кешенінің 1кітабы) / Г.Ә.Мұсаева, Ә.Ә.Құрышжанова, Ж.Ш.Ахмедова, Л.В.Екшембаева. – Алматы: Балауса, 208б.
4 Нұршайықова Ж., Мұсаева Г. Қазақ тілі: алғаш бастаушыларға арналған оқу құралы. – Алматы: Қазақ университеті, 2011. – 144 с.
УДК 82.512.12.2 Молдахметова З.Н. к.п.н., доцент, Казахский национальный университет искусств, Астана, Казахстан e-mail: zulkiya@bk.ru НАРОДНАЯ ПЕДАГОГИКА КАК ОСНОВНОЙ ИСТОЧНИК ВОСПИТАНИЯ ПОДРАСТАЮЩЕГО ПОКОЛЕНИЯ Abstract. Question of education of rising generation through works of folk pedagogics are considered in this article. Key words: pedagogics, training, education, national pedagogics, Kazakh folklore, ethnopedagogics.
Об учени е и воспи тание детей ист орически возникли с развитием человечест ва. Уже первобытные люди были заинт ересованы в том, чтобы передать молодом у п околению накопленный оп ыт добычи пищи, защиты от неп огоды, оп ыт охоты, соор ужени е жилища и т.д. Эт о были первоначальные ви ды об учения и воспитания, когда ребенок овладевал знаниями, умениями и навык ами в п роцессе совместн ой деят ельн ости со взрослыми, подражая им. Новое п околение, восп риняв опыт предков, использовало его, добавляя к нем у чтото новое, более совершенное. Так пост епенно, от поколения к поколению форми ровалась н ародная к ульт ура. Особенностью фоль клора являет ся его ярко выраженная регион альн ая принадлежность и ист орическ ая к онкретность. Фоль клор не ост ается неизменным, а развивает ся вмест е с н ародом, вбирая в себя все ценное, что с уществовало ранее, и отображая новые социальн ые из мен ения. Поэт ом у фольклор всегда самобытен и современен. Именно по этой причин е он выполняет воспитательн ую ф ункцию, что определяет его место и значение образоват ельном процессе. Каменоградский И.С., говоря о связи обучения и воспитания, писал: «Нет и не может быть обучения без воспитания, это объективная закономерность, действие которой обусловлено не желаниями педагогов, а самой сущностью процесса. Обучая, учитель обязательно воспитывает, точно также как воспитывая, он обязательно обучает. Суть закона воспитывающего обучения в том, что учебный процесс всем своим содержанием, организацией и методикой проведения неизбежно влияет в том или ином плане не только на развитие знаний учащихся, но и на формирование их личности в целом» /1, 134/. Педагогик а к ак
область г уман итарного, ант роп ологи ческого, философск ого знан ия об об учении и воспитании человека в н аиболь шей степ ени интегрир уе т в себе достижени я мировой и национ альной к ульт уры. Она
сегодня призван а и сследовать воспит ание как взаи мосвязь общечеловеческих, национальн ых и ин дивид уальноличн остных ц енност ей. Её неотъ емлемой сост авн ой частью являет ся н ародная п едагогика, к оторая
454 из учает и вн едряет национ альные т радиции воспитан ия, нравст венн ые идеалы и ценности народа. Произведения к аз ахского фольклора, как и устное т ворчество любого народа, от ражают его мировоззрен ие, к ульт урноисторически е условия жизни.
Фольклор разн ых
народов обладает к ак национальными особенностями, так и общечеловеческими ц енностями, среди которых моральнонравст венные к ат егории (добро, пат риот изм, долг, честь, любовь к Родин е и др.). Проблемы и спользования прогресси вных т радиций народн ой педагогик и, а так же проблемы воспитания учащихся на мат ери але устного н ародн ого т ворчест ва неоднок ратн о освещались в педагогических и сследованиях. Огромн ая засл уга в раз работк е н а учнотеоретических и мет о дологи ческих осн ов этнопедагогики принадлежит Г.Н.Волков у, кот орый , наряд у с определением поняти я "народная п едагогик а", впервые ввёл в на учн ый оборот т ермин "этноп едагогик а" "н а уки об опыт е н ародных масс по воспит анию подраст ающего п околения, об их
педагоги ческих воззрениях. На ук а о педагогике быт а, о педагогике семь и, рода, племени, народн ости и нации " /2, 31/ . Определенн ый вклад в решение вопросов из учения этнопедагогики, выявления ее содержани я, средст в, форм и мет одов, разработки п ут ей и спользования их в учебновоспит ат ель ной работе внесли казахст ан ские уч еные (К .Б.Ж арик баев, С.К.К али ев, С.А.Уз акбаева, Ж.Ж.На урызбай, К .Ж.Кожахметова, Р.К.Дю сембинова и др. В тр удах
учен ыхфилософов Н.Сарсенбаева, О.А.Сегизбаева, Ж.Алт аева, К.Ш. Н урлановой и др. раскрывает ся своеобразн ая п рирода традиций и обычаев к азахов, их роль и место в к ульт уре н арода и воспитании молодежи. Значени е традиц ионных народных к ульт ур в образовании и воспитании п одраст ающих поколений гл уб око осозн авали прогресси вные п едагоги и обществен ные деят ели. «Воспитание к аждого народа должно быт ь созидаемо на коренных основах его бытия. Уни чтожить особенность умст венной жизни народа также н евозможно, как н евозможно ун и чтожить его ист орию... Забыть это прави ло — все равн о, чт о уничт ожить народ. Ибо что т ак ое н арод, если не совок упность убеждений, более или мен ее раз витых в его нравах, в его обычаях, в его яз ыке, в его пон ятиях, сердечн ых и умст венн ых, в его религиозных, общест венн ых и ли чных отношениях, одним словом, во всей п олнот е его жизни. Отсю да ясно, что и воспитани е должн о быть ут вержден о на них, дабы принять характ ер народн ый » / 3, 218/. В раз витии т еории и практики воспи тания сыграли огромн ую роль тр уды к азахских п росветителей X IX век а — Шок ана Уалиханова, Ибрая Алтын сарина, Абая К ун анбаева, Шак арима К удайберди ева. Шокан Уалиханов одним из первых высоко оценил данные этнографии и фольклора, каз ахские предания, легенды, поговорки, пословицы как незамени мые ист очники при из учении ст ановления к азах ской н ародности. На основе тщатель ного из учени я ст ановления к азахск ой народности, его истори ческого прошлого ученый дал определени е пон ят ию "народ". Тр уды Ш.Уалиханова имеют огромное значение в т еорети ческом и практи ческ ом
455 плане из учения к ульт уры, быта, нравов, обычаев и т радиций казахского народа. Наследи е великого Абая свидетель ст вует о том, чт о его идеи т есно переплет ают ся с и деями и мыслями, кот орые выск аз аны в памятник ах народн ой п едагоги ки. И это не сл учайно. Как от мечают исследоват ели творчест ва писат еля, именно древнек азахск ая к ульт ура, запечатленн ая в устных и пись менн ых памятниках прошлого, созданного самим н ародом, стала одним из и сточников мн огогран ного т ворчества Абая. Абай много внимания уделяет проблеме отцов и дет ей , привитию молодёжи ч увст ва уважения к ст аршим, бережного отношения к Земле предков, хран ение их традиций и обычаев. Особенно ярк о в его наследии высказ ано новое отношени е к семь е, к родит ель ском у долг у, к женщин е. Главными средст вами воспитания мыслитель счит ает т р уд и просвещени е народа. Поэт ук азывает, что т олько т руд может принести человек у честь и почет. Идеи и взгляды Абая К ун анбаева полностью совпадают с н ародными предст авлениями воспитания подраст ающего пок оления. Значительн ое мест о в н аследии Шак ари ма К удайбердиева з анимают прогресси вные идеи н ародн ой п едагогики. Мировоззрение и на учн о литерат урн ое т ворчест во Ш.К удай берди ева вобрало в себя опыт воспитания и об учения подраст ающих поколений, содержащийся в казахск ом фольклоре, в п ословицах и поговорк ах, в песнях и преданиях, в неписанных правилах адат а. Основные философские, п сихологи ческие, п едагогические взгляды Шак арима н ашли своё отражени е в его работ е "Три и стины", в к оторой поэт, разносторон не и обст оят ельн о из учи в мат ери алистические и идеалисти чески е произведения з ападных и восточн ых мыслителей, разработал собст венн ую концепци ю благочестия, где осн овное место отводит ся проблеме Человек а, его мест а во Вселенной. Исклю чит ельное внимание воспит анию личн ости уделял И.
Алтын сарин, счит ая
необходимым обращать боль шое внимание н а воспитат ельн ую ст орон у п ри об учен ии, чтобы впоследст вии ученики, пол учи в основат ельные зн ания и определенное н аправлени е, могли повлиять н а окр ужающих их людей /4, 76/. В его педагогическом наследии, созданных им учебниках и методических пособиях для казахских школ ("Киргизская хрестоматия", "Начальное руководство и обучение киргизов русскому языку" и других), нашли отражение произведения устного народного творчества казахов, народные традиции и обычаи, детские игры и игрушки, традиции детской среды и т.д. Итогом исследовательской работы учёного по изучению традиций, быта и нравов казахов явились его работы "Очерк обычаев при сватовстве и свадьбе у киргизов Оренбургского ведомства" и "Очерк обычаев при похоронах и поминках у киргизов Оренбургского ведомства", которые представляют собой огромный научнопрактический интерес не только как этнографические труды, но и являются ценным вкладом в исследовании прогрессивных и консервативных сторон народных обычаев, выяснению их воспитательного значения. Неоцени мый вклад в развити е к онцепции каз ахской народной педагогики внесли
репрессированные педагоги 2030х годов
А.Байт урсынов, Ж.Айма утов, М. Ж умабаев и др уги е.
456 У исток ов ст ановления п едагогической и психологи ческ ой мысли в Казахст ан е н аходи лся Ахмет Байт ур сынов, вн есший огромный вклад в развити е от ечест венной тюркологии, её т еории и и стории, напи савший ряд работ по
проблемам грамматики, морфологии, фонетики, методики об учения. Одним из выдаю щихся деят елей казахск ой к ульт ур ы являет ся Ж ус уп бек Айма ут ов, внесший значительный вк лад в стан овление и развити е казахск ой психологопедагоги ческ ой мысли. Вся педагоги ческ ая, переводческая, издательск ая и общественн ая деятельность Ж.Айма ут ова были посвящены дел у п росвещения родного народа, из учен ию его к ульт уры, традиций, обычаев, приобщения его к мировой к ульт уре. Идеи н ародной п едагогики особенно ярко от разили сь в творческом наследии выдаю щегося учен ого, педагога, поэта Магжан а Ж умабаева, при непосредственном участии к оторого были сост авлен ы и переведены на р усский язык образцы каз ахской , узбекск ой, т урк мен ской литерат ур, им были оп убликован ы учебники по п едагогике н а к азахском и киргиз ском языках, заметки, ст атьи о н ародном образовании. В тр уда х педагога н ашли отражение мысли о том, что об учение и воспит ание дет ей должны строиться на знании особен ност ей национ альн ого характ ера, из учении прошлого народа, его обычаев, традиций. Таки м образом, и з учени е н аследи я выдающихся предст авит елей казахск ой к ульт уры – Ш.Уалиханова, А.К ун анбаева, Ш.К удайберди ева, И.Алтын сарина, А.Байт урсынова, Ж.Айма ут ова, М.Ж умабаева и др угих свидет ель ств ует о т ом, чт о их работ ы являются одним из источников для в обоснования необходимости из учен ия фольклора к азахского н арода, из учения проц есса з арождения и ст ановления к азахской н ародной педагогики как к омпонента национ альн ой к ульт уры каз ахов. Выдвинуты учеными идеи о развитии национальной системы образования с учётом особенностей культурноисторического развития казахского народа, его традиций, обычаев, языка остаются актуальными и могут внести неоценимый вклад в решение современных проблем обновления процесса обучения и воспитания подрастающего поколения на основе возрождения прогрессивных народных традиций. В диссерт ационной работ е И.Орши бекова /5/ п одчеркивается значи мость идеи н ародной педагогик и, определяется их место в сист еме нравст венного восп итания молодежи. В и сследовании А.Н.Кошербаевой / 6/ уст анавли вают ся фольклорн ые связ и
р усских и казахских народов, подчеркивают ся мифологические
моти вы,
рассмат ривается взаи мосвязанное и з учени е р усск ого и каз ахского устного н ародн ого творчест ва к ак эффективного средст ва приобщения учащи хся к к ульт урном у наследию р усск ого и
каз ахского народов. В своем
и сследовании С.К.Абильдина, ук азывает н а необходимость и спользования к азах ского устного н ародного творчества в н равст венном воспит ании школьников, показывает воспит ательные воз можности и особенност и использ ования казахск ого уст ного н ародного творчест ва в к азахских школах респ ублики. Передаваясь от поколения к п околен ию в устной, а п озднее и в письменной форме, народн ая к ульт ура сохранила тр удовые, семейные, праздничнот р удовые и п едагогически е т радиции. «Из памятников н ародного
457 творчест ва мы узн аём, что уже в древности у н арода были известные взгляды на воспитание и об учени е п одраст ающего поколения, осозн ание цели и задачи восп итания и об учения их, определение содержания об учени я и образования, а также оригинальн ые п ути и средст ва воз дей ствия н а юное поколени е, чт обы формировать его в т ом н аправлении, в каком более всего были з аинтересованы тр удящи еся массы » / 7, 41/ . Для некоторых региональных и сследований характ ерно рассмот рени е народн ой педагоги ки как компон ента н ациональн ой к ульт уры. Учёные данного нап равлен ия (А.Э. Из майлов, Н. С афаров, С.А. Узакбаева и др.) раскрывают с ущность н ародной п едагогики через приз м у н ацион альных обычаев и т радиций. Однак о при разли чных подходах к раскрытию с ущности народн ой педагогики у разн ых авторов всет ак и имеет ся общий основополагаю щий взгляд на с ущност ь данного явления. Учёные сходят ся во мн ении, чт о особенностью н ародной педагогики являет ся, ее
г уманистический, демократический, эмпирический характ ер,
обеспечивает ос ущест вление тесной вз аимосвязи воспитания с жиз нью, с тр удовой деят ельностью людей. Мы разделяем позиции исследователей, к оторые рассматри вают народн ую педагоги к у к ак компон ент общечеловеческой к ульт уры. Исходя из сист емнок ульт урологического подх ода к выяснению с ущности н ародной педагогики, полагаем, что из учаемое явление н еобходи мо рассмат ривать не прост о к ак совок упность эмпирическ и накопленных знаний, умений и навыков в области воспитания, а к ак накопленный и проверенный мн огими предшест в ующи ми пок олени ями опыт воспит ания, сохрани вшийся в устном н ародном творчестве, традициях, обычаях, обрядах. Представление о н ародном идеале легли в основ у всех произведений народн ого т ворчества. Ск азки, п есни, афоризмы, героический эпос, народн ые изделия ст ановят ся н аиважн ейшим средст вом об учения и воспитания, всех н ародов, н аселяющи х Казахст ан. Сегодня, когда
подросток окр ужен потоком информации, част о разр ушит ельн ого характ ера, г умани стическая и
демократи ческ ая н ародная педагогик а поможет найти п равильные ориентиры. Из учение каз ахск ого фольклора в школе, на учнот еоретический подход к отбор у и интерп ретации содержания базового образован ия, основанные н а современных принц ипах программы, учебники и учебн ые пособия п озволят решить з адачи воспитания учащихся в соот ветст вии с социальным з аказом общест ва.
жүктеу/скачать 9,92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|