Ауыл шаруашылық малын өсіру және селекция емтихан сұрақтары
Қолдан сұрыпталудың ерекшелігі
жүктеу/скачать 252,79 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Малдың кажетті жағымды типінің кұруы мен калыптасуы сұрыптаудың мына түріме н жүргізіледі
- 96. Аталық iз бойынша өсіруге инбридингтің кайдәpeжeci тағайындалады
| Қолдан сұрыпталудың ерекшелігі:
а) сұрыптаушы (селекционер): малдың еттілігін, сүттілігін арттыру; тауықтың етті, жұмыртқалағыш қолтұқымдарын шығару; өсімдіктердің дәмді, ірі, суыққа, зиянкестерге төзімді іріктемелерін шығару; Өзіне қажетті деп тапқан белгілерін өзгерту үшін жоспар бойынша сұрыптау жұмыстарын жүргізеді; ә) қолдан сұрыптау егіншілік пен мал шаруашылығы дамыған соң қолға алынады. Оған дейін қолдан сұрыптау болмаған; б) қолдан сұрыптауда жаңа іріктемелер, қолтұқымдар, штамдар алынады; в) жаңадан пайда болған белгілер организмге зиянды, себебі жаңа қолтұқым табиғи жағдайда дәрменсіз. 95. Малдың кажетті жағымды типінің кұруы мен калыптасуы сұрыптаудың мына түрімен жүргізіледі: Жануарлармен селекциялық жұмыста негізінен айқастырудың екі әдісі қолданылады: аутбридинг және инбридинг. Бір тұқымды немесе әртүрлі тұқымды жануарларды одан әрі қатаң іріктеу арқылы тұқым қуалау немесе туыстықсыз айқастыру пайдалы қасиеттердің сақталуына және олардың кейінгі ұрпақтарда нығаюына әкеледі. Бүгінгі таңда сұрыптаудың көптеген тәсілдері белгілі. Олар: Таңдау арқылы сұрыптау Алмастыру арқылы сұрыптау Индекстері арқылы сұрыптау Енгізу арқылы сұрыптау Біріктіру арқылы сұрыптау Шакир Альфия 96-100 96. Аталық iз бойынша өсіруге инбридингтің кайдәpeжeci тағайындалады? Ауыл шаруашылығы жануарлары үшін тек қана жыныстық көбею және саны аз ұрпақ тән, сондықтан тұқымдық жануарларды іріктеумен қатар өсірудің арнайы әдістері қолданылады, мысалы жасанды ұрықтандыру. Бұл әдіс жақсы өндірушілердің генетикалық әлеуетін тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Экономикалық тиімділік өндірушілердің үлкен басын ұстауға жұмсалатын шығындардың төмендеуімен, сондай-ақ шаруашылық жағынан пайдалы белгілері бар көптеген ұрпақтарды жылдам алу мүмкіндігімен байланысты. Мысалы, жасанды ұрықтандыруды пайдалана отырып, бір бұқадан селекционер 35-ке дейін бұзауды ала алады. Сперматозоидтарды ұзақ сақтау үшін терең мұздату әдісі қолданылады. Бүгінгі таңда әлемнің көптеген елдерінде құнды генотиптері бар жануарлар ұрығының банктері бар. Селекциялық іріктеу белгілі бір будандастыру үлгілерімен (гибридизациялау әдістерімен) үйлесімде неғұрлым тиімді. Түрішілік Гибридизация әдістерінің барлық алуан түрлілігі инбридинг пен аутбридге әкеледі. Инбридинг-бұл бір ата-анасының ұрпақтары немесе ұрпақтары ата-ана формаларымен айқасқан бастапқы формалар ретінде қолданылатын жақын туыстық шағылысу (ішке-трипорттық немесе тортішілік). Будандастырудың бұл түрі тұқымның немесе сорттың гендерінің көпшілігін гомозигот жай-күйіне ауыстыру және ұрпақтардың қатарында шаруашылық құнды белгілері бойынша ыдырауды болдырмау үшін қолданылады. Сонымен қатар, инбридинг кезінде жиі инбредті депрессия байқалады — ұрпақтардың өміршеңдігі мен өнімділігінің төмендеуі, өйткені гомозигот жағдайы зиянды рецессивті мутациялар да өтеді. Жұп таңдау нәтижесінде шағылыстырылатын екі малдың туыстастық байланыстығы мен оның дәрежесі үлкен әсер етеді.Шындығында тек селекционерлер ғана емес,жалпы адам әр уақытта айрақша мән берген, оның негізі туралы көп толғанып,пікір айтысқан,оған деген көзқарасты талай өзгерген мәселенің бірі туыстас малды өзара шағылытыру.Кейін бұл әдіс ағылшынша инбридинг деп аталып кетті. Қазіргі уақытта инбридинг деп туыстығы жағынан жақын малды шағылыстыру (әкесін ұрғашы ұрпағымен,еркек ұрпақтарын енелерімен, т.б.) жүйесін айтады.Қазіргі генетика ғылымы инбридингтің екі жақтылығының бірсыпыра сырын ашып, оны селекция тәжірибесінде ретті пайдалануға мүмкіншілік береді. Генетикалық көзқарас бойынша инбридингті қолданған уақытта келесі ұрпақта барлық гендердің гомозиготтығы артады,нәсілдік қасиеті біртектене түседі.Инбридинг нәтижесінің екі жақтылығының негізі осында.Туыстас малдарды өзара шағылыстырғанда олардың ұпағында жақсы қасиеттерінің де гендер гомозиготтығы артады және алынған ұрпақтың жаңағы туыстас малдың ортақ тегіне генетикалық ұқсастығы көбейеді. жүктеу/скачать 252,79 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|