Ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу кәсіпорындары
Қорғаныс орман белдеулерін жобалау және орналастыру
жүктеу/скачать 0,7 Mb. Pdf көрінісі
|
| 4.2. Қорғаныс орман белдеулерін жобалау және орналастыру
Орман белдеулері егістіктерді зиянды желден қорғау, жер үсті ағынын ұстау және реттеу және егістіктердегі микроклиматты жақсарту үшін жобаланған. Жазық жерлерде орман алқаптары өрістердің шекаралары бойынша немесе олардың ішінде, егер егістік алқаптары үлкен болса-әдетте өзара перпендикуляр екі бағытта жобаланады. Өрістің ұзын жақтары бойымен орналастырылған негізгі орман белдеулері ең зиянды желдің бағытына қарай жобаланады, ал көмекші жолақтар, әдетте, негізгіге перпендикуляр болады. Зиянды желге перпендикуляр бағытталған негізгі орман белдеулерінің ауытқуына 300-ге дейін жол беріледі. Көмекші жолақтар арасындағы қашықтық 2000 м - ден, ал құмды топырақтарда-1000 м-ден аспауы керек. Орманды қорғау жолақтарының ені олардың мақсатына және ағаш түрлерін араластыру мен орналастырудың қабылданған схемасына байланысты 7,5-тен 12,5 м-ге дейін ауытқиды. Беткейлерде 2° - тан асады, ал су эрозиясының айтарлықтай көрінетін аймақтарында - 1° - тан асатын орман белдеулері жобаланады. Тіктігі 2 - ден 40-қа дейінгі беткейлердегі ағынды реттейтін орман белдеулері арасындағы қашықтық 350-400 м-ден, ал 40-тан астамы-200-ден 350 м-ге дейін аспауға тиіс. Ағынды реттейтін орман белдеулерінің ені 12,5 м аспайды. Эрозияға ұшыраған арқалықтардың қастарына Арқалық орман жолақтары орналастырылған. Ірі жыралардың бойында (жыраның шетінен 3-5 м жақын емес) орманға жақын жолақтар орналастырылған. Арқалық және орман маңындағы жолақтар ені 12,5-20 м жобаланады. Орман белдеулерін орналастыру олардың түрлері бойынша беріледі. Бұл ретте екпелер қатарының ұзындығы, ені, саны, ауданы, зиянды жел 47 бағытымен және көлденең бағытпен бұрыштары, орман белдеулерінің құны, сондай-ақ егістік жерлердің ормандылығы мен қорғалу дәрежесі көрсетіледі. Жазық аумақта ауыл шаруашылығы техникасын жоғары өнімді пайдалану және зиянды желдерден (боран, құрғақ жел) қорғау үшін жағдай жасауға басымдық беріледі. Топырақтың айқын рельефі және дамыған су эрозиясы кезінде ауыспалы егіс аумағының барлық элементтерін орналастыру рельефті ескере отырып жүргізілуі керек. Жерді мелиорациялау жағдайында барлық мәселелерді шешу мелиорациялық желімен, Топырақтың су-ауа және жылу режимімен байланысты болуы керек. Ауыспалы егіс аумағын орналастыру жобасы негізгі мәселелерді шешудің жалпы схемасынан барлық элементтерді нақты түпкілікті өзара орналастыруға дәйекті жақындату арқылы жалпыдан жекеге әзірленеді. Жобалау жалпы эскиздік шешімдерден басталады: негізгі орман белдеулері мен жолдардың бағытын анықтаңыз, содан кейін жекелеген массивтерде немесе егістік алқаптардың оқшауланған учаскелерінде орналасқан өрістердің санын белгілеңіз (алаңның бір бөлігін жобаланған жолдар мен қорғаныс орман белдеулері алатындығын ескере отырып), өрістер, орман белдеулері, жолдар, дала шекараларының келісілген орналасуын белгілеңіз стан. Бұл жағдайда егістік жерлердің ең аз ұсақталуына қол жеткізу керек және егістіктердің бөлінуіне жол бермеу керек. Осы мақсатта егістік жерлер мен ауыспалы егістерді ұйымдастыру кезінде белгіленген жекелеген ауыспалы егістер аумағының шекаралары, ауыспалы егістегі егістіктердің мөлшері мен саны өзгертілуі мүмкін. Содан кейін әр егістік алқапта рельефті, топырақты, зиянды желді, магистральдық жолдарды және басқа да анықтайтын факторларды ескере отырып, егістіктерді орналастырудың жалпы схемасы, олардың жақтарының ең тиімді бағыты, пайдалы орман белдеулері, дала жолдары белгіленеді. Барлық талаптарды ескере отырып, ауыспалы егіс аумағының жеке элементтерін орналастыру жобаланады, оларды дәйекті нақтылау және өзара байланыстыру, ауыспалы егіс аумағының жалпы құрылымының дұрыстығы мен дәйектілігіне қол жеткізіледі. Өрістердің шекаралары мүмкіндігінше магистральдық жолдармен, орман жолақтарымен, құрғату және суару каналдарымен және т. б. біріктірілуі керек. Привет Пайдалы орман белдеулерін орналастыру ауыспалы егіс алқаптарын, жұмыс учаскелерін орналастырумен өзара келісіледі. Орман белдеулері егістіктерді зиянды желден (құрғақ желден, бораннан) қорғау, жер үсті ағынын ұстау және реттеу, топырақтың шайылып кетуіне және шайылып 48 кетуіне жол бермеу үшін жобаланады. Жазық жерлерде пайдалы орман жолақтары өрістердің шекаралары бойынша және олардың ішінде, егер өрістердің ені бойлық орман жолақтарымен қорғалған рұқсат етілген кеңістіктен асып кетсе, жобаланады. Өрістің ұзын жақтары бойымен орналастырылған бойлық (негізгі) орман белдеулері ең зиянды желдің бағыты бойынша, ал көлденең (көмекші), әдетте, бойлық, өрістердің қысқа жақтары бойынша перпендикуляр болады. Жазық жерлерде бойлық орман белдеулері арасындағы қашықтық өрістерді желден қорғауды қамтамасыз етуі керек. Орман белдеуінің қорғаныс әсер ету диапазоны жолақтардағы ағаштардың биіктігінен шамамен 25-30 есе жоғары. Ағаштардың биіктігіне, демек, пайдалы орман жолақтары арасындағы қашықтыққа топырақ әсер етеді. Осыған байланысты бойлық (негізгі) орман белдеулері арасындағы қашықтық олардың мүмкін болатын шекті биіктігінен аспауы тиіс: a) сұр орман топырақтарында, подзолизденген және сілтіленген қара топырақтарда -600 м; б) типтік және қарапайым қара топырақтарда-500 м; b) Оңтүстік қара топырақтарда-400 м; г) қара каштан және каштан топырақтарында-350 м; д) орманды даланың құмды топырақтарында-400 м; e) даланың құмды топырақтарында - 300 м; ж) жартылай шөлдің құмды топырақтарында - 200 м. Қолданыстағы және жобалық орман белдеулерімен қорғалған алқаптардың ауданын есептеу бұрын көрсетілген әдістеме бойынша жүргізіледі. Бағалау нәтижесінде тиісті қорытындылар жасалады және орман белдеулерін құру үшін қажетті күрделі шығындардың өтелу мерзімі анықталады. Жобалық орман алқаптарының тізімі кестеде келтірілген. 3p30 жұмыс кітабы. жүктеу/скачать 0,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|