Қазақ халқының негізін құрайтын рулар мен тайпалық одақтар ІІ
Мейрам – Орта жүздегі Арғын тайпасының құрамындағы бес рудан құралған бірлестік. Найман
жүктеу/скачать 0,57 Mb.
|
Қазақ халқының негізін құрайтын рулар мен тайпалық одақтар ІІ
| Мейрам – Орта жүздегі Арғын тайпасының құрамындағы бес рудан құралған бірлестік.
Найман – қазақ халқын құраған ежелгі тайпалардың бірі. Оймауыт – Жаныс руының бір бұтағы. Ошақты – Ұлы жүз құрамындағы тайпа. Ошақты тайпасының ұраны – «Бақтияр». Сиқым, Сыйқым – Ұлы жүз, Дулат тайпасына кіретін рулар бірлестігі. Шежіре бойынша, Дулаттан Сиқым, Жаныс, Ботбай, Шымыр тарайды. Суан – Ұлы жүз құрамындағы тайпа. Шежіре бойынша, Бәйдібектің Жарықшақ (шын аты – Тілеуберді) деген баласынан Албан, Суан, Дулат тараса, Суаннан Бай мен Дай тарайды, оларды Байсуан және Дайсуан деп атаған. Бірақ Дайсуанды ешбір шежіре таратпайды. Ал, Байсуанның шежіресі белгілі. Сіргелі – Ұлы жүз құрамына кіретін тайпа. Қазақтың барлық шежіре деректерінде Үйсілмен бірге туған Ойсылдың ұрпағы. Табын – Жетіруға кіретін бір ру. Тоқтамыс – Кіші жүздегі Байұлы тайпасындағы Шеркештен тарайды, Тыныштық ақынның ауылы. Шапырашты – Ұлы жүз құрамындағы ру. Шежіре бойынша, Абақтан тарайтын Бәйдібектің екінші әйелі Зеріптен Жалмәмбет (Жәлменде), одан Шапырашты, Ысты, Ошақты тарайды. Диқанбай батыр шежіресінде, Шапыраштыдан Асыл, Шыбыл, Екей, Еміл, Есқожа, Айқым өрбітіледі. Шымыр – Ұлы жүз, Дулаттан шыққан бір ру. Уақ – шежіре бойынша, Шоға, Сарман, Байназар, Сарыбағыш, Сіргелі, Еренші, Әлімбет, Бидалы, Жансары, Баржақсы, Шәйкөз руларына бөлінеді. Үйсін – қазақ халқының қалыптасуына негіз болған ежелгі түркі тайпаларының бірі. Қазақтың дәстүрлі шежіресінде, Үйсінді Шыңғыс хан заманындағы Майқы биден таратады. Ботбай руынан шыққан Диқанбай батырдың шежіресінде, Н.Аристовтың жазбасында Майқы биден: Қаңлы, Бақтияр, Қырықжүз, Мыңжүз. Бақтиярдан: Үйсін, Ойсыл. Үйсіннен: Ақсақал Абақ, Жансақал Тарақ. Абақтан – Қараша, одан Бәйдібек, Байтулы. Ұлы жүздің негізін құраған тайпалар Бәйдібектің балалары болып саналады. Олар: Албан, Дулат, Суан, Шапырашты, Сарыүйсін, Ошақты, Ысты. Ысты – Ұлы жүз, Жалмамбеттен тараған. РУ АТТАРЫ Арғын – шежіре бойынша, Орта жүз құрамына енеді. Қазақ шежіресінде Арғындар Бәйбіше Арғын, Тоқал Арғын деп, екіге бөлінеді. Ергүл бәйбішеден өсіп, өнген арғындар бірлестігі «Бес Мейрам» деп аталады. Олар: Қуандық, Сүйіндік, Бегендік (Қозған), Шегендік (Қақсал), Қаракесек (Болатқожа). Тоқал Арғынға жататындар: Момын ананың атына байланысты «Жеті Момын» аталады. Олар: Қанжығалы, Тобықты, Бәсентиін, Қарауыл, Атығай, Сарыжетім, Шақшақ. Аталық – Ұлы жүз, Ошақтының бір атасы. Әлім – Кіші жүзге жататын рулардың бір құрамы. Баба – Күшік елінің бір атасы. Бағаналы – қазақ халқының құрамындағы ру. Шежіре бойынша, Орта жүздегі Найман тайпасынан таратылады. Бошан – Қаракесек руына кіретін аталық. Бөлек, Тілеу – Ұлы жүз, Дулат, Ошақты руынан тарайтын аталар. Дүйсе-Құдас – Қаратоқай-Беріштен тарайтын бір аталық. Екей – Шежіре бойынша, Ұлы жүз құрамындағы Шапырашты тайпасынан таратылады. Екей өз ішінде Бәйімбет, Жәрімбет болып, екіге бөлінеді. Сүйінбай, Жамбыл ақындар Екей руынан шыққан. Есқожа – шежіре бойынша, Ұлы жүз құрамындағы Шапырашты тайпасынан таратылады. Шапыраштыдан Малды, Екей, Еміл рулары тарайды. Емілден таралатын Жайық пен Есқожа жасынан батырлығымен аты шыққан қолбасшы, көріпкел абыз болған. Есқожадан Алысай, Алтынай, Шуаш аталары тарайды. Есқожа руынан Қарасай, Әуез, Өтеп, Түрікпен, Көшек, Кәпике, Қараш, Саурық, Сұраншы, т.б. батырлар, билер, шешендер шыққан. Естек – Кіші жүздегі Әлім аталығынан тарайтын Кете руының бір тарауы. Жалайыр – қазақ халқын құраған тайпалардың бірі. Шежіре бойынша, Ұлы жүз құрамына енеді. Диқанбай батыр шежіресі бойынша (Н.Аристов жазып алған), Үйсіннен – Ақсақал (абақ таңбалы), Жансақал (тарақ таңбалы) таратылады. Жалайыр соңғысынан тарайды. Жамбол – ру аты. Жетіру – Кіші жүзді құрайтын үш ірі тайпаның бірі. Оған: Төлеу, Рамадан, Тама, Табын, Кердері, Керейіт, Жағалбайлы кіреді. Керей – қазақ халқын құраған ежелгі түркі тайпаларының бірі. Шежіре деректері бойынша, Орта жүз құрамындағы Керей тайпасы Абақ Керей, Ашамайлы Керей деген екі бөлімге бөлінеді. Керейіт – шежіре бойынша, Кіші жүз құрамындағы Жетіру бірлестігіне кіреді. Керейіттен Ақсақал, Бозаншар рулары тарайды. Қаптағай − Найман тайпасы Матай руынан тарайтын аталық. Қара қожа – Найманның Көкжарлы руының қара аталығы болуы мүмкін. Қаракесек – шежіре бойынша, Орта жүздегі Арғын тайпасының «Бес Мейрам» аталатын рулар бірлестігіне кіреді. Қаракесектен Қамбар, Майқы, Бошан, Таңас тарайды. Қасқарау – Дулат руының бір атасы. Қуандық – Орта жүздегі ру аты. Майлыбай – Кете руының ұраны. Мейрам – Орта жүздегі Арғын тайпасының құрамындағы бес рудан құралған бірлестік. Найман – қазақ халқын құраған ежелгі тайпалардың бірі. Оймауыт – Жаныс руының бір бұтағы. Ошақты – Ұлы жүз құрамындағы тайпа. Ошақты тайпасының ұраны – «Бақтияр». Сиқым, Сыйқым – Ұлы жүз, Дулат тайпасына кіретін рулар бірлестігі. Шежіре бойынша, Дулаттан Сиқым, Жаныс, Ботбай, Шымыр тарайды. Суан – Ұлы жүз құрамындағы тайпа. Шежіре бойынша, Бәйдібектің Жарықшақ (шын аты – Тілеуберді) деген баласынан Албан, Суан, Дулат тараса, Суаннан Бай мен Дай тарайды, оларды Байсуан және Дайсуан деп атаған. Бірақ Дайсуанды ешбір шежіре таратпайды. Ал, Байсуанның шежіресі белгілі. Сіргелі – Ұлы жүз құрамына кіретін тайпа. Қазақтың барлық шежіре деректерінде Үйсілмен бірге туған Ойсылдың ұрпағы. Табын – Жетіруға кіретін бір ру. Тоқтамыс – Кіші жүздегі Байұлы тайпасындағы Шеркештен тарайды, Тыныштық ақынның ауылы. Шапырашты – Ұлы жүз құрамындағы ру. Шежіре бойынша, Абақтан тарайтын Бәйдібектің екінші әйелі Зеріптен Жалмәмбет (Жәлменде), одан Шапырашты, Ысты, Ошақты тарайды. Диқанбай батыр шежіресінде, Шапыраштыдан Асыл, Шыбыл, Екей, Еміл, Есқожа, Айқым өрбітіледі. Шымыр – Ұлы жүз, Дулаттан шыққан бір ру. Уақ – шежіре бойынша, Шоға, Сарман, Байназар, Сарыбағыш, Сіргелі, Еренші, Әлімбет, Бидалы, Жансары, Баржақсы, Шәйкөз руларына бөлінеді. Үйсін – қазақ халқының қалыптасуына негіз болған ежелгі түркі тайпаларының бірі. Қазақтың дәстүрлі шежіресінде, Үйсінді Шыңғыс хан заманындағы Майқы биден таратады. Ботбай руынан шыққан Диқанбай батырдың шежіресінде, Н.Аристовтың жазбасында Майқы биден: Қаңлы, Бақтияр, Қырықжүз, Мыңжүз. Бақтиярдан: Үйсін, Ойсыл. Үйсіннен: Ақсақал Абақ, Жансақал Тарақ. Абақтан – Қараша, одан Бәйдібек, Байтулы. Ұлы жүздің негізін құраған тайпалар Бәйдібектің балалары болып саналады. Олар: Албан, Дулат, Суан, Шапырашты, Сарыүйсін, Ошақты, Ысты. Ысты – Ұлы жүз, Жалмамбеттен тараған. жүктеу/скачать 0,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|