Қазақ тілінің шығу тарихы туралы түркі тілдері тіл туыстығына



бет26/80
Дата27.11.2023
өлшемі0,62 Mb.
#128961
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   80
Байланысты:
Қазақ тілінің шығу тарихы туралы түркі тілдері тіл туыстығына-emirsaba.org

Жалғаулар арқылы (сөздер жіктік, септік және тәуелдік жалғауларымен байланысады. Мысалы: Балаға берді. Үйдің есігі)


  • Шылаулар арқылы (сөздер шылаулар арқылы байланысады. Мысалы: сабақ туралы сөйлестік, отан үшін отқа түс.)


  • Орын тәртібі арқылы (Сөйлемдегі сөздер ешбір жалғаусыз байланысады. Мысалы: алыс жер, атақты адам)


  • Дауыс ырғағы арқылы (Сөйлемдегі сөздер дауыс ырғағы (интонация) арқылы байланысады. Мысалы: Бұл – біздің мұғалім. Асан – белгілі ақын.)


    СӨЗДЕРДІҢ БАЙЛАНЫСУ ТҮРЛЕРІ


    • Қиысу –бастауыш пен баяндауыштың байланысуы. Олар сөйлем болады. Мысалы: Мен жазушымын. Біз барғанбыз.


    • Матасу – ілік септігіндегі сөз бен тәуелдік жалғаулы сөздің байланысуы. Мысалы: баланың үйі, біздің гүліміз.


    • Меңгеру – атау, ілік септігінен басқа септіктердің жалғаулары арқылы байланысуы. Мысалы: Суды төкті. Ағасына берді.


    • Қабысу – ешбір жалғаусыз орын тәртібі арқылы байланысуы. Мысалы: қара қалам, алтын сағат, әдемі қыз.


    • Жанасу – Үстеу мен етістіктің байланысуы. Мысалы: кеше болды, сол арқылы білдім. СӨЗ ТІРКЕСІ

    Сөз тіркесі – кемінде екі сөздің мағыналық әрі тұлғалық жақтан байланысуы.


    • Сөз тіркесінің айрықша белгілері:


    • Ең кемі толық мағыналы екі сөзден тұрады


    • Өзара грамматикалық тәсілдер арқылы бірі екіншісіне бағына (сабақтаса) байланысады.


    • Зат, құбылыс жайында кеңірек, нақтылы түсінік береді.


    • Сөз тіркесінің бірінші сыңары бағыныңқы сөз, ал екінші сыңары басыңқы сөз деп аталады:


    • Бағыныңқы сөз – тірек сөздің мағынасын нақтылап, даралап сипат беретін бірінші сөз. (әдемі киіну)


    • Басыңқы сөз – сөз тіркесін жасауға тірек болатын екінші сөз. (үш бала)


    • Сөз тіркестерін сөйлемн жасалады:






      Достарыңызбен бөлісу:
  • 1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   80




    ©emirsaba.org 2024
    әкімшілігінің қараңыз

        Басты бет