1942 ж 16 қазан Орал облысы майдан өңіріне енгізілді. Батыс Қазақстанға 20-ға жуық госпитальдар көшірілді.
Сайхын, Шұңғай, Жәнібек станцияларына неміс авиациясы шабуылдады, 7 млн сомнан асатын шығын келтірді.
1942 ж 23 қазанда Қазақ радиосы Сталинградты қорғаушылар үшін арнаулы радиохабар ұйымдастырды.
1943 ж желтоқсанда Қазақстан Сталинград облысымен аралығы 500 км болды (Каспий теңізі арқылы)
Ақтөбе авиация шеберханалары ай сайын 30 ұшақ, 160 авиамотор шығарды.
Атырау - майданды Кавказ және Орта Азиямен жалғастырушы аймақ.
Сталинград шайқасына қатысқан қазақстандықтар: 1942 ж 23 тамыз М.Басқақов (Томск артиллерия училищесі) трактор зауытын қорғап қалды.
1942 ж 19 желтоқсан қарағандылық ұшқыш Нүркен Әбдіров (ұшағын жау танкілеріне құлатып, ерлікпен қаза болды)
Жамбылдың ұлы Алғадай 19 гвардиялық атты әскер полкінде пулемет расчетын басқарды.
Полковник Ғани Сафиуллин басқарған 73 гвардиялық дивизия жаудың 120 танкісі мен 800 автоматшысын жойды.
Оңтүстік Қазақстандық жауынгер Толыбай Мырзаев «Павлов үйін» қорғауда ерлік көрсетті.
Жауынгер Қасым Аманжолов осы шайқаста ерлікпен қаза болды.
Минометші Қарсыбай Сыпатаев пен капитан А.Бельгин минамен жау танкісінің астына түсіп өшпес ерлік жасады.
116 атқыштар дивизиясы, 565 атқыштар полкінің 7 ротасы ерлігі құрметіне Сталинградта «Қазақ» көшесі ашылды.
1943 жылы қыста Сталинград түбінен жау 600-700 км жерге қуылды.
Сталинград шайқасының тарихи маңызы: Германияның жеңілісі айқындалды.
ҰЛЫ ОТАН СОҒЫСЫ ЖЫЛДАРЫНДАҒЫ ҚАЗАҚСТАНДЫҚТАР
Әбу Досмұхаметов жау танкінің астына түсіп ерлікпен қаза болды (1943 ж Батыр атағы берілді)
Сталинград қорғанысының батыры І.Айтықовқа Батыр атағы берілді.
Қойгелді Аухадиев фашистердің 5 танкісін, «Фердинанд» зеңбірегін жойғаны үшін Батыр атағы берілді.
Қазақстар арасында ең жас 18 жасар батыр Жәнібек Елеусізов (Днепр үшін шайқаста)
І Украин майданында сапер Абдолла Үсенов минамен «Жолбарыс» танкінің астына түсіп ерлік көрсетті.
Қазақтың батыр қыздары: Мәншүк Мәметова (пулеметші) және Әлия Молдағұлова (мерген)
