“Электрондық кесте” термині мәтін түрінде берілген мәліметтерді компьютерде өңдеуге арналған программаларды белгілеу
үшін пайдаланады.
Кестелерді өңдеуге жататын іс-әрекеттер:
1.
Функциялар мен формулаларды пайдалана отырып, әр түрлі есептеулер жүргізу.
2. Түрлі-түрлі факторлардың құжаттарға тигізетін әсерін зерттеу.
3. Тиімді ету мәселелерін шешу.
4. Белгілі бір критерийлерді қанағаттандыратын мәліметтер жиынын таңдап алу.
5. Графиктер мен диаграммалар тұрғызу.
6. Мәліметтерді статистикалық талдау.
Электрондық кестелердің құндылығы олардағы мәліметтерді өңдеу тәсілдерін пайдаланудың қарапайымдылығы болып
табылады. Microsoft фирмасының Excel программасы - кестелік процессорлар немесе электрондық кестелер тобына жататын
ең кең тараған программалық кестелердің бірі. Бірақ Microsoft Excel жай программа ғана емес, оны көптеген математикалық
амалдарды, күрделі есептеулерді
жеңілдету үшін пайдалануға болады. Ол кестедегі мәліметтердің негізінде, түрлі-түрлі диаграммалар тұрғызып, мәліметтер
базасын дайындап, олармен жұмыс істеуді, сандық эксперимент жүргізуді т.б қамтамасыз ете алады. Microsoft Excel
мүмкіндіктерінің көпжақтылы оны тек экономика саласында ғана емес, сондай-ақ, оқып үйренуде, ғылыми зерттеу істерінде
әкімшілік және жай шаруашылық жұмыстарында да кеңінен пайдалануға мұрсат береді.
Microsoft Excel программасын іске қосу:
Пуск –Программы- Microsoft Excel.
Microsoft Excel программасын іске қосу үшін осы программамен байланысқан шартбелгіні тауып, оны тышқанмен екі рет
шерту керек. Ол Microsoft Excel программасын іске қосқаннан кейін компьютер экранында терезе шығады.
Бірінші жол- 0, 2, r басқару батырмалары бар терезе тақырыбы қатары.
Екінші жол- Microsoft Excel менюі қатары.
Үшінші жол- стандартты қатар. Бұл тақтада орналасқан батырмалар жиі орындалатын командалардың әрекеттерін
қайталайды. Олар файлды сақтау, оқу, қағазға басу, көшіру, енгізу, сандар қосындысын табу, мәліметтерді реттеу т.б.
әрекеттерді жылдаморындау мүмкіндігін береді.
Төртінші жол- форматтау қатары. Бұл саймандар тақтасындағы батырмалар қаріп (шрифт) форматын таңдау мүмкіндігін
береді: мәтінді жартылай қарайтылған, курсивті, асты сызылған етіп жазу, мәтінді туралау, сандарды форматтау, жақтау мен
түстерді қолдана отырып, кестені безендіру әрекеттерін жылдам орындау істерін атқарады.
Бесінші жол – атау өрісі (белсенді ұяшық адресі немесе блок адресі көрсетіледі) және формула қатары немесе енгізу-түзету
қатары. Мұнда ұяшықтың мазмұнын көріп, формулаларды өңдеуге болады. Егер мұндай қатар болмаса Вид – Строка формул
командасы арқылы қосуға болады.
Бесінші және соңғы жолдың арасында электрондық кестенің жұмыс парағы орналасқан. Электрондық кестенің жұмыс
аймағы жол, баған, ұяшық, диапазон, парақтан тұрады. Жұмыс парағындағы жолдар мен бағаналар белгілі бір тәртіппен
белгіленеді.
Терезенің ең төменгі жолы- қалып күй жолы. Төменгі жолдың сол жақ шетінде Microsoft Excel жұмыс режимдерінің
индикаторы орналасқан. Мысалы, Microsoft Excel мәлімет енгізуді күтпеген сәтте, ол дайын режимінде болып, режим
индикаторы “дайын” деген сөзді көрсетеді.
Excel электрондық кестесі іске қосылғаннан кейін автоматты түрде 1 – кітап (Книга 1) деген ат пен жаңа құжат ашылады.
Бұл кітаптың атын файлды сақтау кезінде өзгертуге болады. Б±дан басқа жаңа кітап жасау үшін Құру (Создать) батырмасын
шертеміз немесе [Ctrl + N] қоспернесін басамыз. Жаңадан құрылған кітаптың аты 2 – кітап, 3 – кітап (Книга 2, Книга 3) т.с.с.
болады.
Microsoft
Excel
менюімен жұмыс атқару.
Пернелер тақтасының көмегімен меню қатарына шығу үшін Alt немесе F10
пернесін басу қажет. Бұл пернелер басылғаннан кейін меню командаларының бірі басқа түспен ерекшеленеді. Курсорды
басқару пернелерінің (← →) көмегімен қажетті меню командасының біріне жеткіземіз. Enter пернесін басқаннан кейін
суырылып ішкі меню ашылады. Ішкі меню командасын ↑немесе ↓ пернелерінің бірі арқылы таңдауға болады. Команданы
орындау үшін Enter пернесін басамыз. Меню қатарынан жұмыс алабына Esc пернесіе басу арқылы оралуға болады. Excel
кестенің меню командаларын тышқанмен орындаған өте жеңіл, әрі қолайлы. Қажетті меню командасына тышқан курсорын
орналастырамыз да, төменгі сатылы меню командаларында тышқанды жылжыта отырып, тиісті команда да тышқанның сол
жақ батырмасын шертеміз. Тышқанның сол жақ батырмасын шерту арқылы қанат белгілерді көрсету немесе алып тастау
сұхбат терезелерін және ішкі беттерді ашу әрекеттері орындалады. Егер тышқанды меню сыртында шертсек, меню
қатарынан шығып, ішкі меню жабылады. Егер осы қатарлардың қанат белгілері көрінбей тұрса, олалдың әрқайсысында
тышқанның сол жақ батырмасын шертіңіз.
Электрондық кестенің негізгі түсініктері Excel электрондық кестесі жазылған әрбір файл, бірнеше беттерден тұратын
байланысқан кестелерді бір орынға сақтап қойып, қажетті ақпаратты жылдам іздеп табу мүмкіндігін беретін кітап болып
саналады. Әдетте электрондық кесте іске қосылған мезетте 1- бет екпінді болады, келесі немесе басқа бетке өту қажет болса,
сәйкес парақтың жарлығында тышқанды шертеміз. Ал қажетті беттің жарлығы экранда көрінбей тұрса, жарлықтың сол
жағындағы бағыттауышта (◄►) тышқанды шерте отырып, жылжытамыз.
Негізгі ұғымдары:
Жол нөмірі
- электрондық кестедегі жолды анықтайды. Ол көлденең орналасқан жұмыс аймағының сол
жақ шекарасында нөмірмен белгіленеді. Қатарлар 1-65536-ға дейін сандармен нөмерленеді.
Бағана әрпі - электрондық кестенің бағаналарын анықтайды. әріптер жұмыс аймағының жоғарғы шекарасында орналасқан.
Бағаналар А-Z, одан кейін реті бойынша АА-АZ, ВА-ВZ,..., IV латын әріптерімен белгіленеді.
Ұяшық – электрондық кестенің мәлімет енгізілетін ең кіші элементі. Әрбір ұяшықтың бағана әрпімен қатар нөмерінің
қиылысуына сәйкес адресі бар. Мысалы, В3 адресі В бағанасы мен нөмірі 3 жолдың қиылысындағы ұяшықты анықтайды.
А1 бірінші ұяшықтың, ал IV65536 соңғы яшықтың адресі болады. Ұяшықтың адресін ұяшыққа сілтеме деп те айтуға
болады. Ағымдағы ұяшық – курсор орналасқан ұяшық. Барлық орындалған операция осы ұяшыққа байлнысты орындалады.
Ұяшықтар блогы немесе аралығы
–
тіркесе орналасқан ұяшықтардың тіктөртбұрышты аймағы. Бір мезгілде бір ұяшықпен
немесе қатар орналасқан бірнеше ұяшықтар тізбегімен жұмыс жасауға болады. Белгіленген ұяшықтар тізбегін блок немесе
115
БҚО Казталов ауданы Қошанкөл ауылы Ғ.Бегалиев атындағы
ОЖББМ-нің бастауыш сынып мұғалімі Хамитова Гүлстан
Сабақтың тақырыбы: Әріпті өрнектер
Сабақтың мақсаты:
а/ Оқушыларға әріпті өрнектер туралы түсінік беру, әріпті өрнекті жазу, оқу, құрастырумен таныстыру.
ә/Логикалық ойлау қабілетін, математикалық термин сөздерін айта білуін дамыту.
б/Тиянақтылыққа, тазалыққа тәрбиелеу.
Әдісі: сұрақ-жауп, түсіндіру, өзіндік
Түрі: жаңа сабақ
Көрнекілігі: дидактикалық материал, кеспе сандар, жеке суреттер, үлестірмелі топшамалар.
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру бөлімі
- Амандасу, сыныпты түгендеу, оқушылардың назарын сабаққа аудару.
Балалар , бір-біріне қандай жақсы тілектер айтар едіңдер?(балалар кезектесіп,жақсы тілектер айтады.)
-Мен саған ашық аспан тілеймін!
-Мықты денсаулық тілеймін!
-Мен бақыт тілеймін!
-Нұрлы күн тілеймін!т.б
Нұрлы күн,сендер секілді әдепті,ұқыпты,тапқыр балаларға аямай нұрын төгіп тұр.(күннің суреті)
Нұрлы күннің әкелген сандықшасы бар екен.Сандықшаны ашып,ішінде не бар екенін білу үшін мына жұмбақты
шешейік.
Айқасқан екі таяқ,
Тұрады жоқты сұрап.(Ж:х-икс)
II. Үй тапсырмасын тексеру
1)
№3 (140-бет)
2) Тірек білімдерін жетілдіру.
Сұрақтар:
1.Бірінші қосылғыш 7, екінші қосылғыш1, қосынды қанша?
2. 5 шығу үшін 1-ді қандай санға арттыру керек?
3. 4 шығу үшін қандай саннан 1-ді азайту керек?
4.7 шығу үшін 6-ға нешені қосу керек?
5. 6-ның 5-тен нешеуі артық?
6. 4 шығу үшін 4-ке нешені қосу керек?
7.8 саны шығу үшін 4-ке қандай сан қосамыз?
8.1 саны шығу үшін 6-дан қандай санды кеміттік?
Достарыңызбен бөлісу: