«Эсселер жәрмеңкесі»
Дайындап келген академиялық эссе ретінде жазылған шығармаларын оқып, талдау жасайды.
Шығарма-шылық жұмыстар
Сабақтың ортасы
Лекция. Әдеби эссе. Әдеби эссенің түрлері Әдеби эссе басқа эссе түрлеріне ұқсамайды. Біріншіден, ол әдеби шығармаларға негізделген. Екіншіден, автордың айтқысы келген идеяларын болжап түсінуге негізделген, яғни түсіндірмені қажет ететін пікірталас немесе жұмбақ-ты табуды қажет етеді. Ол үшін тәжірибе керек. Таңдаған шығармаңызға басқа көзбен қарасаңыз, ерекше қолданыл-ған әдеби жанрлар, күтпеген сюжеттер мен оқиғаларға, тіл ерекшеліктеріне толы болады. Әдеби эссежазуға дайындық Негізі, “эссе” термині “талпыныс”, “алу” және жазушыға түсіндіруге мүмкіндік бермеуді білдіреді.Әдеби эсседе сіздің көзқарасыңыз көптеген көзқарас-тардың біреуі болып табылады. Сапалы әдеби эссе жазу үшін жалпы білім (базовые знания) болуы керек. Бұл білімнің екі түрі бар: • Әдеби тория білімі (тәсілдер, мәтін мағынасының аспектілері, әдебиеттің мәдениетте алатын орны және т.б.) • Стиль сезімі (чувство стиля). Көп жағдайда әдеби эссеге құрғақ тіл сәйкес келмейді. Көбіне олар субъектив-ті жазылады, яғни метафора және ауызекі сөйлеу көп қолданыста болады. Сіздің нақты түйінге қалай келгеніңізді немесе бұл туралы қалай сезінетіңізді жазуыңыз мүмкін. Әдеби эссенің басқа жұмыстардан айырмашылығы • Жалпы шолумен салыстырғанда, әдеби шығарманың сапасын немесе ахуалын (качество и атмосфера) бағаламайды және мәтінді мазмұндамайды. • Өзге классикалық шығармаларға қарағанда, әдеби эссе ұзақ және бірнеше ой мен тақырыпты ұштастыра алады (бірақ оларды біріктіріп бір қорытындыға келу керек). • Сонымен қатар, әдеби эссе ғылыми мақалаға жатпайды, себебі сіз әдеби шығармаға қатысты өз ойыңызды білдіре аласыз. Әдеби эссе түрлері Бұл айырмашылықтарға қарамастан, әдеби эссенің құрылымы басқа эсселерге сәйкес келеді.
• Қарама-қарсылық және салыстыру – салыстырмалы эссеге ұқсас, тек әдеби жұмыс элементтері туралы. • Трассировка (түсіндірмелі эссе үлгісіне ұқсас) – дамуды қадағалайтын эссе. • Дебат (аргументті эссе үлгісіне ұқсас) – бұл эссе түрінде даулы мәселенің кейбір жақтарын әдеби шығарманы негізге ала отырып қорғау керек.
Әдеби эссе – эссе түрлерінің ішіндегі ең күрделісі. Ол жазылу мақсатына қарай :
әдеби-талдау эссе
әдеби-сыни эссе
әдеби-синтез эссе
әдеби-дәлелдеме эссе
әдеби-салыстырмалы эссе
әдеби-шығармашылық эссе болып бөлінеді.
