Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы ақФ

291 
 
жаңартулардың  беріп  жатқан  нәтижелері  білім  саласын  дамытудағы 
мемлекеттің стратегиялық бағыттарын айқындай түсуде. 
Бүгінгі  тіршілік  өркениетінің  сақталуы,  қоғамның  даму  сатысы 
халқымыздың әлеуметтік-экономикалық  қуат-күшінің, ұлттық  тұтастық болып 
өсуіміздің  шарты  –  білім  беру  жүйесі,  мәдени-рухани  қуаттылық  рөлі  мен 
маңызы  артуда.  Әлеуметтік-қоғамдық  қарым-қатынастар  жүйесіндегі  тың 
өзгерістер де еліміздің білім саласына ықпал етеді. Заманауы нарық сұранысы 
мен  еліміздің  экономикасы  ілгері  дамуының  қажетсінуіне  қарай  білім  деңгейі 
жан-жақты, тұғыры биік болуы қажет. 
Н.  Ә.  Назарбаев  Қазақстан  халқына  жолдауында  ХХІ  ғасырдағы  білімді 
дамыған ел болу үшін біз келешекте жоғары технологиялық, ғылыми ауқымды 
өндірістер  үшін  кең  көлемде,  жаңаша  ойлайтын  мамандарды  қалыптастыруға 
тиіс  екенімізді,  сондықтан,  инновациялық  экономиканы  құру  үшін  заманауи 
білім беру жүйесі мен менеджерді даярлаудың қажеттілігін айтты. 
Қазақстан Республикасы «Білім туралы» Заңының 8-бабында: «Білім беру 
жүйесінің басты міндеті – ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым 
мен  практика  жетістіктері негізінде  жеке  адамды  қалыптастыруға  және  кәсіби 
шыңдауға  бағытталған  білім  алу  үшін  қажетті  жағдайлар:  оқытудың  жаңа 
технологияларын  енгізу,  білім  беруді  ақпараттандыру,  халықаралық  ғаламдық 
коммуникациялық желілерге шығу», - деп қарастырады [1]. 
Қоғамның қарқынды дамуы ғылым мен білім деңгейінің дамуына тәуелді. 
Президент Н.Ә.Назарбаев «Біз білім беруді жаңғыртуды одан әрі жалғастыруға 
тиіспіз. Өмір бойы білім алу, әрбір қазақстандықтың  кредосына айналуы тиіс. 
Біз... білім берудің мазмұнын толық жаңартпақ ниеттеміз»  - деп білім берудің 
сапасын арттыруда білім беретін мекемелердің инновациялық қызметке көшуін 
қалыптастыруға баса назар аударды [2]. 
Елімізде  сапалы  білім  берудің  стратегиялы  міндеттерін  іске  асыруда 
педагог-мұғалімдердің кәсіби құзіреттілігін дамыту маңызды орын алады. Білім 
беру жүйесінде сапалы білім берудің халықтық үлгісіне ауысу жолымен білім 
беру  дәрежесін  ұлтаралық  деңгейге  көтеретін,  әлемдік  озық  педагогикалық 
үлгілерін жаңаша түрде дамытатын құзіретті педагог.  
Бүгінгі  күннің  мұғалімі  білім  жүйесіндегі  білім  алушы  балалардың  өз 
бетімен білім қабылдауының, жаңаруының қажеттілігіне, өз-өзін ілгері дамыту 
мен  өз-өзін  жетілдіру  жолында  батылдықпен  еңбектенуді  түсінетіндей  етіп 
бағдарлауы керек. 
Педагог  жоғары  дәрежедегі  құзіретті  маман  болуымен  бірге  келесі 
талаптарға сай іс-әрекеттер жасауы міндетті:  

 
білім берудің мазмұндық нұсқалығын сақтау;  

 
білім алушылардың жеке білім беру аймағын жоспарлай алу;  

 
болашақ  кәсібилік  іс-әрекетіне  сай  ортада  білім  алуын  әрі  қарай 
жалғастыру үшін керекті құзіреттіліктерді қалыптастыру;  

 
білім  беру  аясына  интербелсенді,  әрекеттілікті  енгізуге  дайын  болуы, 
зерттеушілік және қарым-қатынастық тәсілдермен әрекеттесуі. 

292 
 
Қазіргі  педагог  қызметкерлердің  біліктілігін  арттыратын  курстардың 
бағыттары анықталып отыр, олар: 

 
Үштұғырлы тіл; 

 
Инклюзивті білім беру; 

 
Дарынды балаларды оқыту мен тәрбиелеу; 

 
Оқушылардың функционалдық сауаттылығын дамыту; 

 
Жаратылыстану-математикалық  пәндерінің  мазмұны  мен  оқыту 
әдістемесі; 

 
Қоғамдық-гуманитарлық пәндерінің мазмұны мен оқыту әдістемесі; 

 
АКТ; 

 
Оқушылардың  жан-жақты  қызығушылығы  мен  қабілеттіліктерін 
арттыруда қосымша білім беру. 
Бүгінгі  білім  беру  саласында  мұғалім  біліктілігіне  қойылған  шарттарды 
негізге  алып,  білім  беруші  педагог  меңгеруі  қажет  маңызды  құзіреттер 
анықталған, олар:  
1) өзіндік мәселелерді шеше алу құзіреттілгі; 
2) ақпараттық құзіреттілік; 
3) коммуникативтік құзіреттілік. 
Бұл  құзіреттерді  білім  алушы  баланың  бойында  да  қалыптастыру  қажет. 
Осы  құзіреттерді  істеуге  қабілетті  мұғалімдерге  басқа  да  көптеген  сапалар 
қажет.  Бірақ,  алдымен  мұғалім  өзінің  күнделікті  тәжірибесіне  қажетті  назар 
аударуы  тиіс.  Құзыреттілік  –  оқу  нәтижесінде  меңгерген  білім,  дағдыны 
тәжірибеде  қолдана  алу,  проблеманы  шеше  білу,  оқушылар  дайындығы 
сапасының құрылымдық сипатын анықтайтын жаңа сапа [3]. 
Педагог  үздіксіз  ізденіс  үстінде  бола  жүріп,  инновациялық  жаңа  білім 
беруді жүзеге асыру барысында әрқилы жаңашыл технологиялардың әдістерін 
өзіндік  ізденістері  жолымен  білім  алушы  баланың  қабілеттілігіне  қарай, 
қабылдай  алу  дәрежесіне  сай  іріктеп  пайдаланады.  Сонымен  бірге 
педагогикалық  білімін  жетілдірумен  қатар,  алған  білімін  өз  тәжірибесінде  кез 
келген проблемалық ситуацияларға төтеп бере алуға даяр болуы тиіс.  
Әлеуметтік  құзыреттілік  –  ұжымдасқан  кәсіптік  іспен  айналысуға 
қабілетті,  бірлескен  топта  жұмыс  жасай  алу,  кәсіби  коммуникативтік  әдіс-
тәсілдерін  пайдалана  білу.  Демек,  мұғалім  оқушылармен  қарым–қатынас 
тәсілін  баланың  жасы,  рухани  өсуіне  байланысты  өзгертіп  отыруы  керек. 
Оқушыларды  жекелік,  жұптық,  топтық  жұмыстар  өткізе  алуға,  оның  ішінде 
жеке тұлғаның дамуына назар аудара алуы керек. 
Пәндік  құзыреттілік  –  білім  беру  ісінде  өзіндік  пәндері  асына  қатысты 
білімі,  біліктілігі  мен  іс-әрекеті  қасиеттерінің  жиынтығы.  Педагогикалық  пен 
психологияның негіздерін пайдалана білу шеберлігі болуы шарт.  
Ақпараттық  құзыреттілік  –  ерекше  назар  аударушылықты  керек  етеді. 
Өйткеніі,  ақпараттық  коммуникациялық  технологияларын  меңгере  алу  әрбір 
мамандықтан  талап  етілетін  нәрсе.  Ақпараттық  маңыз  –  ақпарат  көздерін 
мультимедия,  электрондық,  жалпы  инновациялық  технологияларды  меңгеруі 
қажет [4]. 

293 
 
Мұғалім  өзін  жоғары  дәрежеде  қалыптастыра  алудың  мұндай 
құзыреттіліктерін  меңгеруі  арқылы  білім  беру  үдерісін  ұйымдастыра  алатын 
негізгі міндеттері: 
- білім аясын кеңейту, тілін дамыту жолымен креативтілікке баулу;  
-  білім  берудің  міндеттерін  анықтап,  ұжымдастық  қарым–қатынас 
мәдениеттерін жетілдіру;  
-  баланы  қолдай  алу,  оңтайлы  психологиялық  кеңістік  жасай  алу  және 
баланың ізденушілік белсенділігі мен қызығушылығын арттыру; 
- 
балаға  ақпараттық  бағыт-бағдар  беру,  танымдық-ізденушілік 
коучингтерге қатыстыру арқылы ақыл-ойы мен шұғыл шешім қабылдай алуын 
дамыту.  
Педагогтың  ең  негізгі  міндеттемесі  –  оқушы  тұлғаны  білім  алуға  өз 
бетімен ізденушілік пен шығармашылық әрекеттерге тарту, баулу. Мұғалімнің 
іс-әрекетіндегі  нәтижелеріне  зерттеушілік  жұмысына  сүйене  келе,  бүгінгі 
таңдағы  ұстаз-тұлға  төменде  көрсетілген  сипаттарға  сай  болу  қажеттілігі 
аталып отыр:  
- білім беру теориясын жете меңгерген, үнемі ізденіс үстінде жүретін, жеке 
пәндік, психолого-педагогикалық пен тәсідік біліктілігін, мәдени деңгйін биікке 
көтеруші тұлға болуы;  
- қарым-қатынасқа оңай түсуші, әлеуметтік ортада мәртебелі тұлға болуы;  
-  өз  кәсібін  ұнататын,  білімі  жетілген,  кәсіби  шеберлігі  үнемі  ғылым 
бағытына нұсқай отырып қалыптастыратын тұлға болуы;  
-  педагогикалық  технологиялардың  әдістемелерін  жете  меңгеріп,  ғылым 
салаларынан азды-көпті хабары бар тұлға болуы;  
-  оқушыларының  жеке  ерекшеліктерін  тани  білетін  педагог-психолог 
болуы қажет [4].  
Ұстаз өзіндік жұмысының маманы болумен бірге, өз бойында балаға деген 
сезімталдығы, оның жеке пікірі мен өзіндік көзқарасын құрметтеушілігі болуы 
керек,  өз  пәнінен  басқа  өмірде  өтіп  ағымды  өзгерістер  аясында  хабардар 
болатын,  жан–жақты  пікірлер  айта  алатын,  талдаулар  жасай  білетін  маман 
болуы  тиіс.  Шығармашыл  мұғалім  шығармашыл  тұлғалы  шәкірт  дайындайды 
дей  келе,  ілгеріде  сөз  етілген  құзыреттерді  жете  меңгерген  мұғалім  ғана 
шығармашыл шәкірт
 
дайындай алмақ. 
 
Әдебиеттер: 
1.
 
Н. Ә. Назарбаев. «Қазақстанның әлеуметтік жаңғыртылуы: Жалпыға 
Ортақ Еңбек Қоғамына қарай 20 қадам». //Егеменді Қазақстан. 10.07.2012. 
2.
 
Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Жолдауы 
«Қазақстан жолы – 2050: бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ». 
3.
 
К. Қ. Найманбаева «Кәсіби біліктілікті көтеру жағдайында мұғалімнің 
кәсіби құзіреттерін дамыту» http/orley-kost.kz/index.php/ru/ 
4.
 
Сегізбаева О. А. Қазақ философиясының тарихы. – Алматы, Ғылым, 
1999ж  
 

294 
 
КЕЙБІР АЛГЕБРАЛЫҚ ЕСЕПТЕРДІ ШЫҒАРУДА ГЕОМЕТРИЯЛЫҚ 
ӘДІСТЕРДІ ҚОЛДАНУ
 
 
Қабиден Гүлсая Қабиденқызы , 
Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық  
университетінің магистранты  
Астана қаласы №25 орта мектеп,  
математика пәнінің мұғалімі  
ufaya_92_28@mail.ru 
 
Көптеген  математикалық  тапсырмалардың  бірнеше  шығарылу  жолдары 
бар. Алгебралық тапсырмалардың шешімдерін табудың ең бір қажетті әдісі ол 
геометриялық  әдіс.  Геометрия  —  логикалық  ойлауға,  кеңістікті  қиялмен 
елестетуге  деген  мүмкіндіктерге  бай  бірегей  мектеп  пәні.  Ендеше  неге  бұл 
әлеуетті, ереже ретінде алгебра сабағында қолданбасқа. 
Осы  орайда  алгебралық  мазмұнда  берілген  есептердің  геометриялық 
әдістермен шығарылуына бірнеше мысалдарды қарастырып өтейік. 
1-мысал.
0
,
,
,
576
2
2
2
100
2
2
676
2
2
6
2
2
2
2
2
2


















z
y
x
x
yx
y
z
х
z
yz
у
теңдеулер  жүйесі  берілген. 
zy
xz
xy
2
2
6


өрнегінің мәнін табыңдар. 
Шешімі. Алгебрада біз бұл өрнектің мәнін анықтау үшін мәндетті түрде 
z
y
x
,
,
 мәндерін  жеке-жеке  табуға  тура  келеді.  Ал  оның  мәнін  есептеп  табу 
оқушыларға қиын соғу әбден мүмкін. Сол себептен біз бұл есепті геометриялық 
әдіспен шығаруды қарастырмақпыз.  
 
A
 
 
 
 
 
y
 
 
24
 
26
 
 
O
 
 
0
120
 
0
150
 
 
 
2
2z
 
 
2
2x
 
 
 
B
 
 

295 
 
10
 
C
 
Берілген жүйені келесі түрде жазайық: 
 















































2
1
2
2
2
2
1
24
2
2
2
2
10
2
3
2
2
2
2
1
26
2
2
2
2
2
2
2
2
2
x
y
x
y
z
x
z
y
z
y
. 
Бұл  жүйедегі  әрбір  теңдік  косинустар  теоремасының  формуласын  беріп 
отыр. Осыған сәйкес АОС, СОВ, АОВ үшбұрыштарын қарастырамыз. 
Осы үшбұрыштардан құралған тікбұрышты 
ABC
үшбұрышышықты, себебі 
Пифагор  үштіктері  орындалады.  Енді  осы  үшбұрыштардың  аудандарын 
есептейік.  
AOC
BOC
ABO
ABC
S
S
S
S



 
2
1
2
2
2
1
2
2
2
2
2
1
2
3
2
2
2
1
10
24
2
1












z
y
z
x
x
y
 
zy
xz
xy
8
2
8
2
8
6
120



 
Сонда, 
960
2
2
6



zy
xz
xy
.  
Осы  тәрізді  теңдеулер  жүйесін  өзіміз  құрастыруымызға  да  болады.  Ол 
үшін біз мынадай алгоритмды ұсынамыз: 
1. 
ABC
тікбұрышты  үшбұрышын  тұрғызамыз,оның  қабырғалары  Пифагор 
үштіктері болсын; 
2. 
ABC
 үшбұрышының  ішінен 
O
 нүктесін  белгілеп  таңдаймыз. 
AOB
BOC
AOC



,
,
 бұрыштарының  қосындысы 
0
360
 болғандықтан,  оларды 
тригонометриялық 
кестеден 
аламыз. 
Мысалы, 
0
0
0
90
,
135
,
135
 немесе 
0
0
0
120
,
120
,
120
 т.с.с.  
3.  пайда  болған 
AOB
BOC
AOC
,
,
 үшбұрыштарының  қабырғаларын 
0
,
,

z
y
x
 
болатындай өрнектейміз; 
4. 
AOB
BOC
AOC
,
,
 үшбұрыштардың  әрбіреуіне  косинустар  формуласын 
қолданып теңдеулер жүйесін құрамыз.  
5. 
AOC
BOC
ABO
ABC
S
S
S
S



аудандарды  есептеу  барысында  пайда  болған 
өрнектің мәнін есепте деп құрастырған жүйемізге шарт қоямыз.  
Мысалды  қарастыра  келе  мынадай  тұжырымға  келеміз.  Яғни,  жоғары 
сыныптарда  немесе  олимпиадалық  тапсырмаларда  кездесетін  қиындатылған 
есептерді  шешуді  оқушылар  9  -сынып  геометрия  курсын  өткеннен  кейін-ақ, 
осы  түрде  берілген есептерді  шығаруға  икемі  қалыптасады.  Мұндай  есептерді 
9-сынып оқушылары үш айнымалысы бар теңдеулер жүйесі тақырыбын алгебра 
курсынан  өтпесе  де  еш  қиындықсыз  шығарар  еді.  Олай  дейтініміз  бұл  есепте 

296 
 
бар  жоғы  косинустар  теоремасы  мен  үшбұрыштың  ауданын  есептеу 
формуласын білсе жеткілікті. 
Енді  төмендегі  бір  жүйені  орындау  тіпті  қиын  сияқты.  Иә,  бұл  есепті 
алгебралық  жолмен  шығару  күрделі.  Және  бұл  есепті  алгебра  курсында 
шығарып,  есептеу  көп  уақытты  алғаннан  бұрын  шыдамдылықты  талап  етеді, 
сонымен  қатар  микроесептеуіш  калькулятордың  да  көмегіне  жүгінетін 
есептеулері  бар.  Көп  жағдайда  оқушылар  есептің  шығарылуы  ұзап  кетсе,  не 
біршама  қиындықтар  туындаса,  олар  орта  жолдан  есепті  орындауды  доғаруы 
мүмкін.  Сол  себептен  оқушыларға  оңай  әрі  жеңіл  түрін  ұсынып,  олардың 
қызығушылығын оятудың әдістерін ойлап табуға тура келеді. Осы орайда тағы 
да геометриялық әдістің көмегі өте зор әрі жеңіл[1].  
2-мысал. 

 


 















10
5
10
1
2
26
4
3
2
2
2
2
y
x
y
x
y
x
теңдеулер  жүйесін 
шешіңдер. 
Шешімі.  Бұл  есептіалгебралық  әдіспен  және  геометриялық  әдіспен 
шығаруға болады. Алгебралық әдіспен шығарайық. Ол үшін бірінші теңдеуден 
x
 айнымалысын  өрнектеп  аламызда  екінші  теңдеуге  қойып  оны  шешеміз. 
Сонда, 
3
4
26
y
x


 




10
5
10
3
4
26
1
2
3
4
26
2
2
2
2






















y
y
y
y
 
 Осы  теңдеуді  түрлендіре  келесі  теңдеуге  келеміз
0
4
4
2



y
y
.  Сонда, 
6
,
2


x
y
 болады. 
Енді  осы  есепті  геометриялық  әдіспен  қарастырайық.  Берілген  жүйедегі 
екінші  теңдеуден  екі  қосылғыш  екі  шеңбердің  радиустарының  қосындысын 
беріп тұрғаны айқын көрініп тұр. Ендеше, осы шеңберлердің центрлерін тауып, 
арақашықтықтарын есептейік:  

 

2
2
1
1
2




y
x
R
, 


1
;
2
1

O

 

2
2
2
5
10




y
x
R
, 


5
;
10
1
O
 
10
2
1


R
R
 және 
10
36
64
2
1



O
O
. 
Сонда, 
2
1
2
1
O
O
R
R


. 
Бұл  дегеніміз,  жүйедегі  екінші  теңдеуді  қанағаттандыратын  нүктелер 
2
1
O
O
 кесіндінің бойында жатыр. 
Сондықтан,  шеңберлердің  центрлерін  қосатын  түзудің  теңдеуін  жазсақ 
болғаны,  жүйедегі  екінші  күрделі  теңдеуіміз  жай  сызықты  теңдеуге  келеді. 
Яғни,  
2
10
1
5
2
1





x
y
. 
Бұдан, 
10
4
3


y
x
 теңдеуін аламыз. Сонымен, берілген теңдеулер жүйесі келесі 
жүйеге келді: 







10
4
3
26
4
3
y
x
y
x
 

297 
 
 Жауап: 
6
,
2


x
y
. Бұл шешу жолы төменгі суретте бейнеленген.  
  
 
 
 
   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
5 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
A 
 
 
 
 
2 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2 
 
 
 
6 
 
8 
 
10 
-
1 
 
 
 
 
   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  
Осындай есептердің шығарылу жолын білумен қатар, сол сынды есептерді 
құра  білуді  оқушыларға  үйретсек,  оқушының  санасы  одан  әрі  дамып,  есептің 
қайдан  шыққанын,  қалай  құрастырылғанын  көзі  жетер  еді.  Олай  болса,  біз 
келтіріп  кеткен  мысалдарды  басшылыққа  ала  отырып,  Пифагор  үштіктерін 
пайдаланып бірнеше жүйе түрлерін құра аламыз. 
 
3-мысал.
2
3
5
arctg
arctg

 өрнектің мәнін табыңдар. 
Шешімі.Енді осы есепті шығару жолының жалпы түрін көрсетейік.  
1-жағдай:
              
   
 
 
  
 
, 
          .  Нақты  мәні 
  
 
-ке  тең  болатын 
мұндағы 
      -дағы     саны тақ сан және      
   
 
 – да алымы бөлімінен 1-
ге  артық  болуы  керек  деген  шартты  тұжырымдап  шығардық.  Бұл  формуланы 
жалпы жағдайда былай берсек болады: 
            болса          , болсын 
                     
   
 
 
  
 
, (1) 
2-жағдай:
              
 
   
 
 
 
, 
          .  Нақты  мәні 
 
 
-ке  тең  болатын 
мұндағы 
      -дағы     саны тақ сан және      
 
   
 – да алымы бөлімінен 1-
ге  кем  болуы  керек  деген  шартты  тұжырымдап  шығарып,  бұл  формуланы 
жалпы жағдайда былай берсек болады: 
            болса          , болсын 
 
                     
 
   
 
 
 
, (2) 
Суреттеторкөздердің  көмегімен  теңбүйірлі  тікбұрышты 
ABC
үшбұрышы 
тұрғызылғын.Осы  суретте
MAB
arctg


5
, 
NAC
arctg


2
3
. 
BAC

–
ABC
теңбүйірлі 
тікбұрышты үшбұрыштың сүйір бұрышы және ол 
0
45
 болады[2]. 
Сондықтан, 
4
3
2
3
5



arctg
arctg
. 
 
 
 

298 
 
 
 
B
 
 
 
 
 
C
 
 
 
 
 
 
 
M
 
A
 
N
 
 
 
 
Сонымен:  

 
оқушыларда  осы  формуланы  қолданып  бірнеше  есептерді  өздері  құра  алу 
мүмкіндігі пайда болады; 

 
осы  формулаларды  құрастыру  әдісі  арқылы  оқушылар  өз-өзімен  басқада 
формулаларды қортып шығара алады; 

 
осы  түрде  берілген  есептердің  шешімін  табу  оқушыларға  қиындық 
тудырмайды. 
Және  синус,  косинус  өрнектерін  пайдаланып  бірнеше  есептерді  құрастырып, 
қарастыруға 
мүмкіндік 
туады.
2
2
4
3
cos
4
5
9
cos










arctg
arctg
2
2
4
sin
7
6
13
sin










arctg
arctg
, 
1
4
3
7
8
15
1











tg
arctg
arcctg
tg
 
Есептердің геометриялық жолмен шығаудың артықшылықтары: 
•
 
Есепті бұл жолмен шығару бастапқы іс – әрекетті нақты айқындайды;  
•
 
Графиктік  сурет  -  теңдеулерді  құрастыруда,  есептердің  бірнеше  шығару 
жолдарын қарастырғанда талдау жасауды жеңілдетеді;  
•
 
Графиктерді  қолдану  аймағын  кеңейтеді  және  оқушылардың  графикті 
салу мәдениетін қалыптастырады;  
•
 
Теңдеулерді шешудің жаңа технологиясын көрсетеді;  
•
 
Пәндер  ішіндегі  (алгебра  мен  геометрия)  байланыс  және  пәнаралық 
(математика және физика) байланысты көрсетеді. 

жүктеу/скачать 5,28 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: