Қазақстан республикасы бiлiм және ғылым министрлiгi республикалық Ғылыми-педагогикалық кiтапхана

83 
 
         
Егемен  Қазақстанның  бүгінгі  Елтаңбасы  екі  танымал  сәулетші 
Жандарбек  Мәлібеков  пен  Шота  Уәлихановтың  қыруар  еңбегінің  жемісі 
болып табылады.  
        
1992  жылы  республикамыз  әнұранның  әні  мен  мәтініне  конкурс 
жарияланды. Тұңғыш Қазақстан әнұран әнінің авторлары - Мұқан Төлебаев, 
Евгений Брусиловский мен Латиф Хамиди. 
        
2006  жылғы  қаңтардың  6-да  Жұмекен  Нәжімеденов  пен  Нұрсұлтан 
Назарбаевтың сөзіне жазылған Шәмші Қалдаяқовтың «Менің Қазақстаным» 
әні Қазақстан Республикасының жаңа әнұраны болып бекітілді.   
       
Мемлекеттік  рәміздер  туралы  конституциялық  заңда  «ҚР  азаматтары, 
сондай-ақ  республика  аумағындағы  тұлғалар  Қазақстан  Республикасының 
мемлекеттік рәміздерін құрметтеуге тиіс» деп белгіленген. 
      
Әрбір егеменді елдің өзіне тән мемлекеттік рәміздері, Туы, Елтаңбасы, 
Әнұраны болады. Қазақстан Республикасының әнұраны бірлікке, ынтымаққа, 
жастарды  қайсарлыққа,  төзімділікке,  еліміздің  тәуелсіздігін  қорғауға 
шақырады.Осы  мерекеге  байланысты  оқушылардың  арасында  «Рәміздерім- 
елдігімнің  белгісі»  атты  сайыс  сабағын,  «Мемлекеттік  рәміздер»  кітап 
көрмесін,  «Өз  Мемлекетінің  рәміздерін  білесің  бе?»  атты  сайыс   
ұйымдастыруға болады.  
ӘДЕБИЕТТЕР: 
           
Жанайдаров  О.  Менің  елім  –  Қазақстан  /О.Жанайдаров.-  Алматы: 
Балауса, 2003. – 160 б. 
            
Қазақстан 
Республикасы. 
Қазақстан 
Республикасының 
Конституциялық Заңы.    
          
«Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері туралы» Қазақстан 
Республикасының  Конституциялық  заңына  өзгерістер  мен  толықтырулар 
енгізу  туралы:  2012  жылғы  28  маусымдағы  №23-V  Қазақстан 
Республикасының 
Заңы 
/Қазақстан 
Республикасы. 
Қазақстан 
Республикасының  Конституциялық  Заңы  //Қазақстан  Республикасы 
Парламентінің жаршысы. - 2012. - №12. - 82-қ. Қазақстан Республикасының 
кейбір  заңнамалық  актілеріне  мемлекеттік  рәміздер  мәселелері  бойынша 
өзгерістер  мен  толықтырулар  енгізу  туралы:  2012  жылғы  28  маусымдағы 
№24-  V  Қазақстан  Республикасының  Заңы  /  Қазақстан  Республикасы.  Заң       
// Қазақстан Республикасы Парламентінің жаршысы . - 2012. - №12. - 84-қ. 
      
Қазақстан 
Республикасы. 
Үкімет. 
Қаулы. 
     
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Туын, Мемлекеттік Елтаңбасын 
және  олардың  бейнелерін,  сондай-ақ  Қазақстан  Республикасы  Мемлекеттік 
Гимнінің  мәтінін  орналастыру  ережесін  бекіту  туралы:  Қазақстан 
Республикасы  Үкіметінің  2007  ж.  2  қазандағы  №  873  қаулысы  /  Қазақстан 
Республикасы. Үкімет. Қаулы // Қазақстан Республикасының Президенті мен 
Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілер жинағы. - 2007. - № 36. - 410-қ. 
         
Қазақстан 
Республикасы. 
Үкімет. 
Қаулы. 
   
 «
Қазақстан  Республикасының  Мемлекеттік  Туын,  Мемлекеттік 
Елтаңбасын  және  олардың  бейнелерін,  сондай-ақ  Қазақстан  Республикасы 

84 
 
Мемлекеттік  Гимнінің  мәтінін  орналастыру  ережесін  бекіту  туралы» 
Қазақстан  Республикасы  Үкіметінің  2007  жылғы  2  қазандағы  №  873 
қаулысына  өзгерістер  мен  толықтырулар  енгізу  туралы:  Қазақстан 
Республикасы  Үкіметінің  2012  ж.  30  қараша  №  1528  қаулысы  /Қазақстан 
Республикасы. Үкімет. Қаулы // Егемен Қазақстан. - 2013. - 23 қаңтар. 
        
Қазақстан 
Республикасы. 
Үкімет. 
Қаулы. 
     
Қазақстан  Республикасының  мемлекеттік  рәміздері  күнін  мерекелеу 
қағидаларын  бекіту  туралы:  ҚР  Үкіметінің  2015  ж.  31  желтоқсан  №  1186 
қаулысы 
/ 
Қазақстан 
Республикасы. 
Үкімет. 
Қаулы 
//  Қазақстан  Республикасының  Президенті  мен  Қазақстан  Республикасы 
Үкіметінің актілер жинағы. - 2015. - № 85-86. - 625-қ. 
*      *      * 
         
Айдарханова  Ж.К.  Ұлттық  рәміздер  –  ел  мақтанышы:  [тәрбие  сағаты] 
/Ж.К.Айдарханова. – 2013. - № 6. – 7-8 б. 
        
Айтжанова Р.   Қазақстан Республикасының мемлекеттік рәміздері мен 
наградалары / Р. Айтжанова //Қазақ тарихы:әдістемелік журнал. - 2015. - № 9. 
- 74-
77 б. 
        
Әзірет Е. Мемлекеттік рәміздер – мақтанышымыз / Е.Әзірет // Айқын. – 
2013. – 
5 маусым. 
       
Әукенова Г.Ш.   Ту, Елтаңба, Әнұран - кеңдіктің, бейбітшілік пен үміттің 
нышаны:[Мемлекеттік  рәміздер  күніне  арналған  тәрбие  сағаты]                        
/
Г.  Ш.  Әукенова  //Мектептегі  мерекелер:  тәрбие  жұмыстарының 
сценарийлері. - 2015. - № 9. -10-14 б. 
         
Базарбаева  М.   ҚР  мемлекеттік рәміздері:  [рәміздер жайлы  білімдерін 
дамыту] / М. Базарбаева // Қазақ тарихы. - 2014. - № 5. - 45-46 б. 
         
Байынқол  Ш.   Ұлттық  мақтанышымыз:  4  маусым  -  Қазақстан 
Республикасының  мемлекеттік  рәміздері  күні  /Ш.  Байынқол  //Президент 
және халық. - 2014. - 30 мамыр. 
         
Баққараева  М.М.   Мемлекеттік  рәміздер  -  ұлт  тірегі:  [елімізді 
дүниежүзіне таныта білген мемлекеттік рәміздер туралы тәрбие сағаты] / М. 
М.  Баққараева  //Қазақ  тілі  Қазақстан  мектебінде=Казахский  язык  в 
казахстанской школе. - 2014. - № 4. - 37-41 б. 
     
Бодесова  Д.Е.   Мемлекеттік  рәміздерге  құрмет  -  азаматтық  міндет: 
[тәрбие  сағаты]  /  Д.  Е.  Бодесова  //Мектептегі  мерекелер:  тәрбие 
жұмыстарының сценарийлері.  - 2015. - № 11. - 9-11 б. 
        
Буева 
Г.   Қазақстан 
Республикасының 
рәміздері:[оқушыларға 
Мемлекеттік рәміздер туралы мағлұмат беру] / Г. Буева //Қазақстан тарихы: 
әдістемелік журнал. - 2014. - № 6. - 47-52 б. 
        
Ел  абыройы:  Елтаңба,  Ту,  Әнұран:  [Мемлекеттік  рәміздер  күніне 
арналған топтама мақалалар] // Егемен Қазақстан. - 2013. - 4 маусым.
 
      
Ержанова З.   Рәміздерім - мақтанышым!:[Қазақстан Республикасының 
мемлекеттік  рәміздері  туралы  тәрбие  сағаты]  /  З.  Ержанова 
// Сыныптағы тәрбие . - 2015. - № 1. - 17-19 б. 

85 
 
         
Есенғалиева Г.Е.   Мемлекеттік рәміздер - менің мақтанышым!:[тәрбие 
сағатын  жарыс  арқылы  өткізу]  /  Г.  Е.  Есенғалиева  //Қазіргі  ауыл 
мектебі=Современная сельская школа . - 2013. - № 3.- 8-10 б. 
         
Жұмахметұлы  Е.   Мәдениет  бірлігі  символдарға  негізделеді:                
[4 маусым - Мемлекеттік рәміздер күні] / Е. Жұмахметұлы //Алматы ақшамы. 
- 2014. - 
3 маусым. 
          
Избасарова  М.   Мемлекеттік  рәміздер  -  ұлттық  мақтаныш:[тәрбие 
сағаты]  /  М.  Избасарова  //Тәрбие  жұмысы:  мектепте  және  мектептен  тыс 
мекемелерде. - 2014. - № 1. - 5-6 б. 
         
Имашева  А.  Мемлекеттік  рәміздердің  тарихи  мәні  /А.Имашева               
// Бастауыш білім. – 2013. - № 4. – 25-26 б. 
          
Қайранбаев  Қ.   Көк  тудың  желбірегені  (ҚР  Мемлекеттік  рәміздері 
күні) / Қ. Қайранбаев // Жетісу. - 2013. - 4 маусым. 
          
Қуатбекова 
М.   Мемлекеттік 
рәміздер: 
[тәрбие 
сағаты]                              
/ М. Қуатбекова  // Бала тәрбиесі. - 2012. - №6. - 8-12 б. 
          
Құдайбергенов  Ә.   Мемлекеттік  рәміздер  -  елдігіміздің  егемендігінің 
ерекше белгілері / Ә. Құдайбергенов //Қазақстан тарихы: әдістемелік журнал. 
- 2012. - 
№ 7. - 3-8 б. 
         
Қыстаубаева  Р.  Мемлекеттік  рәміз  -  ұлттық  мақтанышымыз                           
/ Р. Қыстаубаева //Айқын. - 2013. - 1 маусым. 
        
Махмутхожаева 
Н.П.   Отан. 
Отанымыздың 
рәміздері                           
/
Н. П. Махмутхожаева // Білім кілті=Ключ знаний. - 2014. - № 7. - 44-45 б. 
    
Мұқанова  А.   Елі  сүйген,  елін  сүйген  елбасы:  [тәрбие  сағаты]                    
/
А. Мұқанова// Ұлағат. - 2014. - № 3. - 34-39. 
        
Мұңасаева  Р.Н.   «Елі  сүйген,  елін  сүйген  елбасы»:  [мерекелік  жиын]       
/  Р.  Н.  Мұңасаева  //Қазақ  тілі  Қазақстан  мектебінде=Казахский  язык  в 
казахстанской школе. - 2014. - № 3. - 45-48 б. 
         
Нуриев М.А. Ұлттық символдардың оқушы интеллектуалын көтерудегі 
рөлі  /  М.  А.  Нуриев,    Ж.  Ш.  Саметова  //Ұлттық  тәрбие.  -  2013.  -  №  1.  -        
56-
60 б. 
            
Райысқызы  А.  Шерушілер  50  шаршы  метрлік  Ту  алып  шықты:               
[4  маусым    -  Мемлекеттік  рәміздер  күні  Алматыдағы  Тұңғыш  Президент 
атындағы саябақта «Менің Туым! Менің Елтаңбам! Менің Әнұраным!» атты  
Бостандық  ауданының  әкімшілігі,    жастар  ұйымдары,  этномәдени 
бірлестіктер,  студент  жастардың  қатысуымен  флешмоб  акциясы  өтті]               
/ А.Райысқызы  / Алматы ақшамы. – 2013. – 6 маусым. 
       
Садвақасова Г.С. Оқушыларға патриоттық тәрбие берудің маңыздылығы 
/ Г. С. Садвақасова //Воспитание школьника=Оқушы тәрбиесі. - 2013. - № 3. - 
2-
5 б. 
       
Садуақасова  М.Р.   «Мемлекеттік  рәміздер  -  ұлт  мақтанышы»:  [тәрбие 
сағатында  мемлекеттік  рәміздер  туралы  өткізген  ауызша  журналы]  /  М.  Р. 
Садуақасова // Бастауыш мектеп. - 2014. - № 1. – 59 б. 
       
Смағилақызы А.   Мемлекеттік рәміздер - мақтанышым: [тәрбие сағаты] 
/ А. Смағилақызы // Бастауыш мектеп. - 2015. - № 9-10. - 66-б. 

86 
 
       
Стамбеков  Е.Б.  Бала  бойына  патриоттық  сезімді  қалыптастырудың 
жолдары / Е.Б.Стамбеков // Білім кілті-Ключ знаний. – 2013. - № 4. – 21-22 б. 
       
Тарихқа  тағзым,  ұрпаққа  -  ұран.  Еліміздің  барлық  аймағында 
мемлекеттік  рәміздер  күні  аталып  өтті:  [4  маусым  -  мемлекеттік  рәміздер 
күн
і]// Айқын. - 2015. - 5 маусым. 
        
Таурбаева  Г.К.  Оқушылардың  ұлттық  келбетін  қалыптастырудағы 
патриоттық  тәрбиенің    орны  /  Г.Т.Таурбаева  //Педагогика  және  өнер-
Педагогика и искусство. – 2013. - № 3. – 10-12 б. 
      
Тлеужанова  Д.Е.   Ел  рәміздері  -  ел  рухы:  [бастауыш  сынып 
оқушыларына  арналған  тәрбие  сағаты]  /  Д.  Е.  Тлеужанова  //  Мектептегі 
мерекелер: тәрбие жұмыстарының сценарийлері. - 2015. - № 4. - 14-15 б. 
 
5 маусым - Дүниежүзілік тіршілік өрісін қорғау күні – 
Экологтар күні
 
         
Қазақстанда 5 маусым Дүниежізілік тіршілік өрісін  қорғау  күні. Бұл күн 
Біріккен  Ұлттар  Ұйымының    ұйғарымы  бойынша  қабылданған.  Бұл  күні 
табиғатты  қорғау  мәселесіне  байланысты  1972  жылы  Стокгольмда  БҰҰ 
Конференциясы ашылған. Бұл конференцияда 26 ұстанымнан тұратын, бүкіл 
мемлекеттер    табиғат  қорғау  саласында  пайдаланатын  Декларация 
қабылданды. 
     
Дүниежізілік  тіршілік  өрісін    қорғау    күні    қоршаған  ортаны  қорғау 
проблемаларын көтеру, экологиялық мәселелер және барлық мемлекеттердің,  
халықтың назарын осы мәселеге аудару болып табылады. 
    
Жыл  сайын  Дүниежізілік  тіршілік  өрісін    қорғау    күнінің  девизі 
тағайындалып,    іс-шаралар  сол  шеңберде  өткізіледі.    Осы  күн  аясында 
Қазақстанда экологтар күні өткізіледі. 
      
Бұл  күні  барлық  жерде  экологиялық    насихат  шаралары  өткізіліп, 
көшеде табиғат қорғауға арналған митингтер, концерттер, «жасыл шерулер», 
велосипедшілер  жарыстар,  ағаштар,  гүл  егу,  көшелер  мен  аулаларды 
қоқыстан тазарту науқаны өткізіледі. 
     
Мектеп  оқушыларына  табиғи  ортаға  деген  сүйіспеншілік 
қалыптастырып,  оны  қорғауға  деген  жауапкешілігін  арттыру,  экологиялық 
ойлау қабілетін дамыту мақсатында «Аяласан – табиғатты аяла» атты әдеби-
музыкалық  кездесу  кешін  өткізуге  болады.  Көрнекілік  ретінде 
бейнепроектор,  музыка  жазылған  үнтаспаларды  қолдану  керек.  Сабақта 
табиғат  туралы  нақыл  сөздерді,  табиғат  бейнеленген  суреттер,  гүлдер, 
экологиялық  аймақтар:  Семей  қаласын,  Арал  және  Қазақстандағы  демалыс 
орындарын слайдттар арқылы көрсетуге болады. Ядролық жарыстан кейінгі 
балалардың басына түскен қасіреттерден көріністер көрсетіледі. Бұл сабақтар 
оқушылардың  өз  Отанына  деген  отангерлік  көзқарас  қалыптастырады, 
«экология» мәселесіне үн қосуға итермелейді. 
 
 
 

87 
 
ӘДЕБИЕТТЕР: 
     
Абдукәрімова  С.М.   Қоршаған  ортаға  көзқарас  /  С.  М.  Абдукәрімова                 
// Сынып жетекшісінің анықтамалығы=Справочник классного руководителя. 
- 
2013. № 6. - 11-19 б. 
        
Абдурахманова М.М.   Мектеп жасына дейінгі балалардың экологиялық 
тәрбие 
беруді 
қалыптастырудағы 
педагогикалық 
көзқарастары                      
/
М. М. Абдурахманова // Средняя школа Казахстана=Қазақстан орта мектебі. 
- 2013. - 
№ 5-6. - 10-12 б. 
        
Адилова Г. Таза болса табиғат, аман болар адамзат / Г. Адилова //Сынып 
жетекшісі=Классный руководитель. - 2013.- № 3. - 10-13 б. 
       
Айтқожаева  А.   Бастауыш  сынып  оқушыларының  эклогиялық 
мәдениетін қалыптастыру / А. Айтқожаева // Воспитание школьника=Оқушы 
тәрбиесі. - 2014. - № 1. - 16-19 б. 
      
Ахметкалиева 
А.У.   Ауаның 
ластануы 
және 
оны 
қорғау                           
/
А.  У.  Ахметкалиева  //Мұғалім.kz.  Физика.  Химия.  Биология.  География.  - 
2014. - 
№ 2. - 37-39 б. 
        
Әлібекова  Г.  Табиғатты  аялайық:  [тәрбие  сағаты]  /Г.Әлібекова                 
// Мектептегі мерекелер: тәрбие жұмыстарының сценарийлері. – 2013. - № 10. 
– 11-
12 б. 
         
Байысбаева  Н.Б.   Мектеп  оқушыларына  экологиялық  білім  және 
тәрбие беру / Н. Б. Байысбаева //БІЛІМ әлемінде=В мире ОБРАЗОВАНИЯ=In 
world of EDUCATION. - 2014. - 
№ 1. - 32-33 б. 
       
Бекқалиева  Ұ. Экологиялық  білім  беру  -  бүгінгі  күннің  талабы                         
/ Ұ. Бекқалиева // Бастауыш мектепте оқыту=Обучение в начальной школе. - 
2016. - 
№ 1. - 16-17 б. 
        
Ботабаев  М.Ж.   Адам  -  биоәлеуметтік  тіршілік  иесі:[оқушыларға 
экологиялық  тәрбие  мен  білім  беру]  /  М.  Ж.  Ботабаев 
// 12 жылдық білім беру=12 летнее образование. - 2013. - № 4. - 77-78 б. 
       
Дүйсалина  Д.   Адамдардың  табиғатсыз  күні  жоқ,  табиғаттың  мұны 
айтуға тілі жоқ:[кеш түріндегі музыкалық сабақ] / Д. Дүйсалина // Мектеп - 
45 минут. - 2015. - № 4. - 44-45 б.     
          
Дюсекова  Р.   Экологиялық  тәрбие  -  рухани  адамгершілікке  тәрбиелеу 
жолы[балабақшада] / Р. Дюсекова //Бала мен бақша=Ребенок в детском саду. 
- 2013. - 
№ 2. - 5-6 б. 
      
Жапарова  Б.   Қоғам  мен  табиғат  үйлесімділігі:  [автор  экологиялық 
тәрбиені  -  адамгершілік  тәрбиенің  құрамдас  бөлігі  деп  қарастырады]                
/  Б.  Жапарова  //  Білім  берудегі  менеджмент=Менеджмент  в  образовании.  - 
2014. - 
№ 3. - 130-133 б. 
        
Жапарова  Б.М.   Қоршаған  ортаны  қорғауға  тәрбиелеу  мәселелері           
/ Б. М. Жапарова // Бастауыш мектеп. - 2014. - № 9-10. - 8-10 б. 
        
Заева  А.Н.   Аяласаң,  табиғатты  аяла:[«Аяласаң  табиғатты  аяла»  атты 
ашық  тәрбие  сағаты]  /  А.  Н.  Заева  //Мектептегі  мерекелер:  тәрбие 
жұмыстарының сценарийлері. - 2015. - № 10. - 36-38 б.
 

88 
 
        
Зейнуллаева  Л.   Экология  және  балалар:  [8  сынып  оқушыларының 
арасында 
өткен 
тәрбие 
сагаты] 
/Л. 
Зейнуллаева 
//  Мектептегі  мерекелер:    тәрбие  жұмыстарының  сценарийлері.  -  2013.  -        
№ 10. - 13-16 б.  
         
Ибраева  Ә.  Көк  құрақ  -  көлдің  сәулеті,  құс  пен  аң  -  елдің  сәулеті: 
[табиғат қорғау жайлы сынып сағаты] /Ә. Ибраев // Мектептегі сыныптан тыс 
жұмыстар. - 2013. - № 3. - 2-4 б. 
       
  
Манакова  С.В.   Күзде  қонақта:[сценарийі]  /  С.  В.  Манакова 
// Сынып жетекшісінің анықтамалығы=Справочник классного руководителя. 
- 2013. - 
№ 8. - 46-50 б. 
          
Нүрекенова  М.Т.   Табиғатты  қорғау  -  баршаның  міндеті:[қоршаған 
ортаны  қорғау  туралы  аралас  сабақ] / М.  Т.  Нүрекенова  //Биология, 
география және экологияны мектепте оқыту әдістемелігі. - 2015. - № 1. - 25-
26 
б. 
         
Оспанова  Г.С.  Бастауыш  сынып  оқушыларын  экологиялық 
мәдениеттілікке  тәрбиелеу  /  Г.  С.  Оспанова  //Бастауыш  мектеп.  -  2013.  -             
№ 3-4. - 30-31 б. 
  
Разахова  С.   Экологиялық  тәрбие  -  қоғамдағы  басты  қозғаушы  күш      
/ С. Разахова // Химия мектепте. - 2013. - № 1. - 47-51 б. 
      
Сәтімбеков  Р.  Тарылтпайық  табиғаттың  тынысын,  пәк  табиғат 
жүректің  ән-жырысың:  [тәрбие  сағаты]  /  Р.Сәтімбеков,  Ғ.Медеуова, 
З.Рахимова    // Мектептегі мерекелер:тәрбие жұмыстарының сценарийлері. – 
2013. - 
№ 12. – 31-33 б. 
         
Сәтімбеков Р.   Экологиялық айтулы күндер және олардың танымдық, 
тәрбиелік  мәні  /  Р.  Сәтімбеков,  Ғ.  Медеуова,  К.  Базиева 
// География және табиғат. - 2013. - № 2. - 63-64 б. 
        
Танкаева  Е.М. Оқушыларға  экологиялық  білім  беру  /Е.  М.  Танкаева                
// Педагогика мәселелері=Вопросы педагогики. - 2013. - № 2. - 64-65 б. 
        
Шакенқызы  Ж.   Туған  табиғатты  аялау  -  адамгершілік  белгісі: 
[оқушыларға  әлемдегі  тіршіліктің  негізі  Күн,  Жер,  су  және  ауа  екенін 
ұғындыру] / Ж. Шакенқызы // Мектептегі сыныптан тыс жұмыстар. - 2014. - 
№ 8. - 2-4 б. 
        
Шәдібаева  Г.Б.  Құстар  біздің  досымыз:  тәрбие  сағаты  /  Г.Б.Шәдібаева     
// Мектептегі мерекелер: тәрбие жұмыстарының сценарийлері. – 2013. - № 8. 
– 34-
36 б. 
          
Шілдебаев  Б.Ж.   Экологиялық  тәрбиенің  қазіргі  қоғамдағы  рөлі            
/ Б. Ж. Шілдебаев // Ұлттық тәрбие. - 2013. - № 4. - 358-40 б. 
 
 
 
Маусым 
6 жұлдыз 
Қоғам  және  мемлекет  қайраткері,  Қазақ  КСР  Оқу  ағарту 
халық комиссары (1937), 
Сейтқали  Меңдешевтің туғанына 
135 
жыл (6.06.1882-1937). 
      
Меңдешев  Сейiтқали  Орал  облысының  Новая  Казанка  селосында 
дүниеге келген (қазiргi Батыс Қазақстан обл. Жаңақала ауд.) 

89 
 
      
1903  жылы  Қазан  мұғалiмдер  семинариясын  бiтiргеннен  кейiн  Бөкей 
даласындағы  ауылдарда  мұғалiм  болып  қызмет  жасады.  1913  жылы 
Петербургте  өткен  халық  ағарту  жөнiндегi  Бүкiлресейлiк  съезге  қатысып, 
баяндама жасады. 
      
1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалысқа қатысқаны үшiн ол тұтқынға алынып  
Астрахань  түрмесiне  қамалды.  1917  жылы  ақпан  революциясына  белсене 
қатысты. 1918 жылы Бөкей съезiнде губерниялық атқару комитетiнiң мүшесi 
болып сайланады, ал 1919 жылы оның төрағасы болды. 
      
С.Меңдешев үшiн оның өмiрiнде 1919 жыл айрықша айтарлықтай болды. 
Ол алғашқы Қазақ атты әскери полкiн құруға және облыста бiрiншi комсомол 
ұйымын  құруға  қатысады,  «Мұғалiм»  журналының  жұмысын  дұрыстайды, 
Кеңес Конституциясын қазақ тiлiне аударуды ұйымдастырады. 
      
1919  жылғы  шiлдеден  ол  –  РСФСР  Кеңхалкомы  жанындағы  ВРК-нiң 
Қырғыз  (қазақ)  өлкесiн  басқару  iсiнiң  мүшесi  мен  оның  төрағасының 
орынбасары. 1920 жылы 25 тамызда РКП(б) Орталық Комитетi Меңдешевтi 
РКП(б)  Қырғыз  облбюросының  құрамына  енгiздi.  1920-1925  жылдары 
Меңдешев Орталық Атқару Комитетiнiң бiрiншi  төрағасы болады. 1925-1937 
жылдары Қазақстан Тұтынушылар одағының төрағасы, 1937 жылы ҚазКСР 
Оқу ағарту халкомы, ҚазКСР Халкомсовы жанындағы  комитетiнiң төрағасы. 
      
С.Меңдешев  елеулi  әдеби-мұра    қалдырды.  Оның  жарық  көрген 
мақалалары мен баяндамаларының тiзiмi 40-тан асады. 

жүктеу/скачать 2,04 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: