Лекция №7. Басқарудағы жүйелік көзқарас негіздері.
Менеджменттің дамуы.
Бұрын "менеджмент" және "менеджер" ұғымдары қанаушылық немесе қанаушы тап өкілі ретінде қолданылды. Ал қазір бұл сөздер жалпы бұқаралық мәнге ие болып, адамдардың әлеуметтік биік дәрежесін, олардың арнайы қызмет түріне жататындығын бейнелейді.
Бұған дейін біз бизнесті тек "өзінің қара басына пайда табушылар", ал маркетингті - "жеке өзіне ғана пайда табу мақсатында өндірісті басқару мен тауар өткізу жүйесі" деп есептеп келдік.
Менеджмент сөзін қазақшаға дәл аударатын болсақ, онда "басқа біреу арқылы өз мақсатына жету" болып шығады екен. Алайда сөзбе сөз аудару сөздің түпкі төркінін әрқашанда дәл бере бермейді.
"Менеджмент" (басқару) ағылшын сөзі, оның түп төркіні гректің "монус", яғни "қол", "күш" деген сөзінен шығып, алғашында мал бағу саласында, дәлірек айтқанда ат тізгінін ұстау, меңгеру шеберлігін білдірген. Кейіннен бұл атау адам қызметінің саласына ауысып, адамдарды басқарудың және ұйымдастырудың ғылыми-практикалық мәнін білдіретін болды.
Басқарудың осындай жалпы қағидасы, деп атап көрсетеді авторлар, адамдар топтарының алуан түріне түрліше қолданылғанымен оның түп негізі, мағынасы сол қалпында сақталады. Осыған орай белгілі бір әлеуметтік топтарға сәйкес келетін менеджмент негізгі 6 түрге тармақталады:
1 Үкімет. Менеджмент ұғымы үкімет қызметінде қолданылмағанымен, Петерсон мен Плоуменнің пікірінше, оның қызметі барлық жағынан алғанда менеджменттің жалпы анықтамасына сәйкес келеді.
Достарыңызбен бөлісу: |
