орналасқан металды екі мұнарадан тұрады. Мұнараның қасында жылу-масса алмастырғыш
(4) қондырылады да оның астында ЗСПЖ-8-дің екі агрегаты орналастырылады.
Бір агрегаты аралық салқындатқыш (5) шахтасы, екіншісі толық салқындатқыш 6
шахтасы ретінде пайдаланылады. Әр агрегаттың астына қайта айналатын және кептірілген
астықты алып кететін транспортер орналастырылады.
Құрғату агенті ЗСПЖ-8-дің оттығынан екі ауа тасымалдағыштың көмегімен қыздыру
камерасына беріледі.
Агрегат мынандай технологиялық сұлбамен жұмыс істейді (2-сурет). Астық су астық
шанағынан (12), қайта айналатын астық баратын қуысқа (14) келіп түседі. Қуыс (14) астық
қоспаларын тиегіш шанаққа (3) және одан әрі қыздыру камерасына (2) жылжытады, қызған
астық қуыспен (25)
жылу алмастырғышқа жібереді, одан астық үлестіргіш құрылығы
арқылы біркелкі жылытып отырып аралық (5) және толық (6) салқындататын шахталарға
барып түседі.
Астық массасын белсенді желдетудің орындылығын анықтау үшін арналған
планшетка (температура 0
0
С жоғары болғанда)
«Целинная-20» астық кептіргіш бір мезгілде бастапқы ылғалдылығы әр түрлі астықты
келтіруге мүмкіндік береді және бір рет кептіргенде астықты белгіленген сапасына келтіре
алады.
Астық кептіруге газдық рециркуляциялық астық кептіргіштерге температуралық
ережелерді дұрыс қолданғанда дән уызының мөлшері мен сапасы толық сақталады,
астықтың төлемдік массасы артады. Астықтың тұқымдық және технологиялық қасиеттері
сақталып қана қоймай көптеген жағдайларда жақсара түседі. Газдық рециркуляциялық
астық кептіргіштерді пайдаланудың тиімділігі олардың жұмыс
ережелерін таңдап алуға
байланысты. Жұмыс ережелерінің анықтауышы көрсеткіштеріне кептіру агентінің және
астықтың қызу температуралары жатады.
Қазақстанның
бұрынғы
астық
ғылыми-зерттеу
институтында,
газдық
рециркуляциялық астық кептіргіштердің тиімді жұмыс ережелерін негіздеуге бағытталған
зерттеулер жүргізілді және негізгі астық дақылдары үшін оның ұсыныстары 1-2 кестелерде
келтірілген.
1- кесте. «
Целинная» астық кептіргіштерінде тұқымдық астық кептіру ережелері
Дақылдар
Астықтың
ең
жоғарғы
ылғалдылығы, %
Астықты қыздырудың шекті
температурасы
0
С
Кептіру
агентінің
температурасы,
0
С
Бидай
20-ға дейін
26-ға дейін
26-дан 30-ға дейін
50
45
40
300
250
220
Тары
20-ға дейін
> 20
45
40
280
250
Арпа, қара бидай
20-ға дейін
> 20
50
45
320
280
2-кесте.
Азық-түліктік астықтың кептіру ережелері
Дән уызының
сипаттамасы
ИДК аспабының
көрсетуі, шартты
бірліктермен
Астық тобының ең
жоғарғы ылғалдылығы,
%
Астықты қыздырудың
шекті температурасы,
0
С
Кептіру агентінің
температурасы,
0
С
Берік (мықты)
0-40
20-ға дейін
> 20
50
45
300
250
Жақсы
45-75
20-ға дейін
> 20
60
55
350
330
Әлсіз
80-120
20-ға дейін
> 20
65
60
370
350
Қуатты (жоғарғы класты) бидай
Жақсы
45-75
20-ға
55
330
Кептіру процесін қарқынды жүргізу мақсатымен астықтың шекті қыздыру
температурасын пайдаланған жөн. Газдық рециркуляциялық астық кептіргіштерде бір
мезгілде әр түрлі ылғалдылықтағы астықты кептіруге болады. Мұндай жағдайда
кептіргіштердегі температура ережесі астық тобының ең жоғарғы ылғалдысына
сәйкестендіріледі. Бір ескертетін жәй, астықтың табиғи қасиеттерін сақтап қана қоймайды,
сонымен бірге кептіру кезінде оларды жақсартады да.
Кептіру агентінің температурасы кептіру процесінде айтарлықтай кең көлемде - %
шамасында өзгереді. Кептіру агентінің температурасы
агрегаттың конструкциялық
ерекшеліктеріне, термоизоляция сапасына, атмосфералық ауа температурасына
байланысты, сондықтан осыларды ескере отырып, астықтың қыздыру температурасын
шекті деңгейде ұстаған дұрыс.
Ылғалдылық неғұрлым жоғары болса, соғұрлым дәннің коллоидты
бөліктерімен су нашар
ұсталады және соның нәтижесінде әрбір кг судың булануына тиісінше аз жылу жұмсалады. Осыдан
астықтың бастапқы ылғалдылығы астық кептіргіштердің өнімділігіне белгілі бір дәрежеде
әсер
етеді.
Астық кептіргіштердің жұмыс нәтижелерін салыстырмалы бағалау үшін, жоспарлы
тонна деп аталатын шартты өнімділік бірлігін қолданады. Мұндай бірлік күшіне
ылғалдылығы 6 %-ке 20 %-тен 14 %-ке дейін төмендетіліп кептірілген 1 т азық-түліктік
бидай астығы қабылданған.
Достарыңызбен бөлісу: