Cыну көрсеткіші Дархан жарықты түрлі заттардан өткізіп, тәжірибе жасау арқылы жарықтың сыну құбылысын зерттеді. Тәжірибе барысында заттардың сыну көрсеткіштері берілген кестені қолданды.
Заттар
Сыну көрсеткіші
Су ( 200С )
1,33
Май ( 200С )
1,52
Күкіртті көміртегі ( 200С )
1,63
Мұз
1,31
Кварц
1,54
Рубин
1,76
Алмаз
2,42
Шыны
1,47–ден 2,04 аралығы
Жарықтың ауадағы таралу жылдамдығы 3·108 м/с.
21. Жарықтың судағы жылдамдығы
A)0,44·108 м/с
B)2,26·108 м/с
C)1,25·108 м/с
D)1,13·108 м/с
E)0,88·108 м/с
22. Жарық судан алмазға өтті. Заттардың салыстырмалы сыну көрсеткіштері
A)1,82
B)1,33
C)2,42
D)1,09
E)0,55
23. Жарық кварцтан алмазға өткенде жарық жылдамдығы
A)1,57 есе артады
B)1,57 есе кемиді
C)1,2 есе кемиді
D)0,7 есе кемиді
E)0,7 есе артады
24. Жарық сәулесі судан майға өткен. Сәуленің осы ортадағы таралу жылдамдықтарының қатынасы ()
A)1,33
B)0,88
C)1,52
D)0,19
E)1,14
25. Aуадан рубинге жарық 300 бұрышпен түсті. Жарықтың рубиндегі сыну бұрышы (sin300=)
A)arcsin 0,02
B)arcsin 0,56
C)arcsin 0,64
D)arcsin 0,28
E)arcsin 0,5
26. Массасы 40 т вагон 0,9 м/с жылдамдықпен қозғала отырып платформамен соқтығысып тоқтайды. Ал платформа 1,2 м/с жылдамдықпен қозғалатын болса, оның массасы
A)30 т
B)30000 кг
C)40 т
D)10 т
E)45 т
F)20 т
G)40000 кг
H)20000 кг
27. Зат мөлшерін өрнектеуге болатын формулалар
A)
B)
C)
D)
E)
F)
G)
H)
28. Жартылайөткізгішті транзистордың электродтары
A)база
B)анод
C)конденсат
D)эмиттер
E)зона
F)катод
G)электролит
H)коллектор
29. 0,8 c жылдамдықпен қозғалған дене массасының тыныштық массасына қатынасы
A)
B)
C)1,1 есе
D)2,7 есе
E)
F)
G)1,67 есе
H)
30. Периоды 12м дифракциялық торға перпендикуляр түскен толқын ұзындығы 4м монохроматты жарық сәулесінің максимум реті, максимумдар саны
A)k = 6
B)5
C)k = 3
D)6
E)k = 5
F)k = 2
G)7
H)3
31. Дене 80 м биіктіктен еркін құлайды. Дененің соңғы секундта жүріп өтетін арақашықтығы (g=10 м/с2)
A)10 м
B)50 м
C)100 м
D)1 м
E)5 м
F)35 м
G)8 м
H)20 м
32. Ұзындығы 2 м алюминий сымды созғанда онда 35 МПа механикалық кернеу пайда болады. Салыстырмалы және абсолют ұзарудың мәні
(Алюминий үшін Юнг модулі 70 ГПа)
A) ,
B)салыстырмалы ұзару , абсолют ұзару
C) ,
D) ,
E)салыстырмалы ұзару , абсолют ұзару
F) ,
G)салыстырмалы ұзару , абсолют ұзару
H)салыстырмалы ұзару , абсолют ұзару
33. Қысқа тұйықталуды қанағаттандыратын шарт(тар)
A)ток күші минимал мәнге ие болады
B)r=0
C)
D)
E)ЭҚК-і минимал болады
F)
G)
H)ток күші максимал мәнге ие болады
34. Диаметрі d = 0,8 мм, ұзындығы = 3,6 м жез сым F = 25 Н күш әсерінен =2 мм-ге ұзарады. Жез үшін Юнг модулі
A)≈81012 Па
B)≈9∙1012 Па
C)≈121010 Па
D)≈12105 Па
E)≈91010 Па
F)≈18109 Па
G)≈101011 Па
H)≈18∙1010 Па
35. Бастапқы уақыт мезетінде жартылай ыдырау периоды 5 мин радиоактивті изотоп атомдарының саны 1000. 10 мин уақыттан соң ыдырамай қалған атомдар саны
A) формуласы бойынша анықталады
B) формуласы бойынша анықталады
C)250
D)750
E)125
F)500
G) формуласы бойынша анықталады
H) формуласы бойынша анықталады
Биология
1. Өсімдіктердің тін талшығын түзетін ұлпа
A)өткізгіш
B)бөліп шығарушы
C)тірек
D)ауа жинаушы
E)жабын
2. Бір жасушалы жасыл балдыр
A)спирогира
B)хламидомонада
C)хондрус
D)порфира
E)улотрикс
3. Жорғалаушыларды зерттейтін ғылым
A)ихтиология
B)орнитология
C)герпетология
D)маммалогия
E)геронтология
4. Қосмекенділер дернәсілдерінің тыныс алу мүшесі
A)бүкіл денесімен
B)демтүтік
C)өкпе
D)тері
E)желбезек
5. Адам өмірінің негізгі кезеңінде «сұрақтар сатысы» кезеңі
A)мектепке дейінгі кезең
B)кемелденген кезең
C)жасөспірімдік кезең
D)мектеп жасындағы кезең
E)емшектік кезең
6. Жүрекшелер жиырылғанда жақтаулы қақпақшалар ашылады
A)қарыншаға
B)артерияға
C)қолқаға
D)венаға
E)жүрекшеге
7. Ауаны жылытуға қатысатын тынысалу мүшесі
A)мұрын қуысы
B)өкпе
C)кеңірдек
D)көмекей
E)жұтқыншақ
8. Әкесі гемофилик дені сау әйел дені сау ер адамға тұрмысқа шықты. Отбасында дені сау балалардың дүниеге келу ықтималдығы (%)
A)25
B)75
C)60
D)100
E)50
9. Прокариотты ағзаларға тән сипаттама
A)қор заттары-хитин, жасуынық
B)ядросы бар
C)ДНҚ молекуласы түзу сызықты
D)ДНҚ молекуласы сақина тәрізді
E)митоз, мейоз, амитоз жолымен бөлінеді
10. Бактерияларды зақымдап, ерітіп жіберетін вирустарды бактериофагтар деп атайды. Олардың бактерия қабықшасын ерітіп жіберетін ферменті
A)лизоцим
B)нуклеаза
C)муцин
D)липаза
E)пепсин
11. Бидай дәнінің едәуір бөлігін алып жатады
A)жемісқап
B)ұрық
C)жарнақ
D)қауыз
E)эндосперм
12. Сүліктер өздерінің пілләсін көмеді
A)су жағалауына
B)су астына
C)өсімдік арасына
D)құрғақ топыраққа
E)тері астына
13. Адам ағзасына витаминдердің жетіспеушілігі
A)авитаминоз
B)эхинококкоз
C)гипервитаминоз
D)гемофилия
E)поливитаминоз
14. Түлкінің қоянды қорек етуі
A)ІІ реттік консумент
B)редуцент
C)ІV реттік консумент
D)продуцент
E)І реттік консумент
15. Сиыр майының құрамында глицерин, пальмитин және стеарин қышқылдары көп. Сойылған малдың майының бөлме температурасында қатты күйде ұзақ сақталу себебі
A)линолдың көп болуы
B)қаныққан қышқыл
C)олейннің көп болуы
D)стеариннің аздығы
E)қанықпаған қышқыл
16. Домалақ, цилиндр, эллипс пішінді ұлпа
A)тірек
B)негізгі
C)өткізгіш
D)жабын
E)түзуші
17. Эктодермасы мен энтодермасы айқын жіктелген жәндік
A)трипаносома
B)опалина
C)түншырақ
D)сәулелі өрмекаяқ
E)жасыл эвглена
18. Көздің қарашығы мен бұлшық ет тонусының өзгеруін реттейтін ми
A)мишық
B)сопақша
C)ортанғы
D)артқы
E)аралық
19. Жасушадағы ультрамикроэлементтер
A)көміртек
B)фосфор
C)cелен
D)сутек
E)калий
20. Мұғалім оқушыларға олардың дүниетанымдық ой өрісін кеңейтуге, экологиялық тәрбие беруге балық өсіруді ұсынды. Бұл балалардың шығармашылықпен айналысуына жол ашты. Балалар ең бірінші аквариумда қандай балықтарды өсіруге болатынын анықтады, олардың өсірген балықтары
A)мөңке, ақмарқа
B)бекіре, гуппи
C)сазан, қылқа
D)гуппи, гамбузия
E)табан, гамбузия
Mи
21. Mи жататын жүйке жүйесінің бөлігі
A)өсімді
B)шеткі
C)дене
D)алдыңғы
E)орталық
22. Эволюциялық даму барысындағы ең жас, ең үлкен ми бөлігі
A)ортаңғы ми
B)аралық ми
C)ми сыңары
D)сопақша ми
E)мишық
23. Жоғарыдағы суретте дауысқа, дыбысқа реакция беретін ми бөлігі
A)№5 ші ми бөлігі
B)№4 ші ми бөлігі
C)№6 ші ми бөлігі
D)№1 ші ми бөлігі
E)№3 ші ми бөлігі
24. Cуретте №2 санымен көрсетілген ми бөлігі
A)сопақша ми
B)аралық ми
C)ми көпірі
D)ортаңғы ми
E)мишық
25. Cуреттегі 3 санымен көрсетілген мидың қызметі
A)түшкіру, жөтелу, көзді жыпылықтату
B)тепе-теңдік, қозғалысты реттеу
C)зат алмасу, ұйқы, сергектік
D)ойлау, сөйлеу, есте сақтау
E)басты бұру, бағдарлау рефлексі
26. Пияз тұқымдасының жеміс(-тер)і
A)түйнек
B)жидек
C)тұқымша
D)дәнек
E)қауашақ
F)жаңғақ
G)бұршаққын
H)бұршаққап
27. Жануарлардың өлекселеріндегі күрделі органикалық заттарды ыдырататын бактерия түр(-лер)і
A)глеокапса
B)осциллятория
C)цианобактерия
D)носток
E)шіріту
F)түйнек
G)азолла
H)толипотрикс
28. Дене пішіні тұрақты саркодиналар типінің өкіл(-дер)і
A)шұрықденелі бунақай
B)кәдімгі амеба
C)сәулелі күншар
D)жасыл эвглена
E)кіреукелі кірпікше
F)қошқармүйіз көпірме
G)кірпікшелі кебісше
H)сувойка
29. Жұмыр құрт(-тар)
A)үшкірқұрт
B)шұбалшаң
C)суыртқы
D)сиыр цепені
E)сүлік
F)ішексорғы
G)бауырсорғыш
H)ақ сұлама
30. Бұлшық ет ұлпасының түрлері
A)дендрит
B)түзілгіш
C)жіпшелі
D)бірыңғайсалалы
E)көлденеңжолақты
F)нейронды
G)түйіршікті
H)қабыршақты
31. Бақа ішегінің соңғы бөлігінде паразиттік жолмен тіршілік ететін жәндік (-тер)
A)сувойка
B)тоспаұлу
C)түншырақ
D)амеба протей
E)опалина
F)арцелла
G)балантидий
H)бодо
32. Үш түбірлі тіс(-тер)
A)ит тіс
B)сүт тіс
C)түбір
D)күрек
E)пульпа
F)сойдақ
G)үлкен азу
H)дентин
33. Оң қатынастарға жатады (жататындар)
A)бәсекелестік
B)паразитизм
C)пәтерлестік
D)мутуализм
E)серіктестік
F)монопаразиттік
G)жыртқыштық
H)арамтамақтық
34. Мутагендік факторлар
A)молекулалық
B)физикалық
C)химиялық
D)хромосомалық
E)биологиялық
F)ұлпалық
G)генетикалық
H)жасушалық
35. Арғы тегінен қалған қалдық белгі(-лер)
A)көпемшектілік, соңғы омыртқа
B)түкті адам, соқырішек
C)үшінші қабақ, құйымшақ
D)соқырішек, құлақ қалқаны
E)құйрықты бала, соқырішек
F)қалың түк, құйрықты бала
G)құйрықты бала,үшінші қабақ
H)түкті адам, тұяқты жануар
Химия
1. Мәрмәрмен тұз қышқылының әрекеттестіргенде газ жылдам бөлінеді
A)қышқылды сұйылту
B)инертті атомосферада жүргізу
C)мәрмәрді үгіту
D)индикатор қосу
E)температураны төмендету
2. байланыс түрі
A)иондық
B)металдық
C)полюссіз
D)полюсті
E)сутектік
3. Электрондық формуласы болатын металдың физикалық қасиеті
A)тапталғыш, жұқа қабатқа жайылады, жұмсақ
B)жеңіл, жұмсақ, электр тогын жақсы өткізеді
C)тығыз, морт, суыққа төзімсіз
D)ең қатты, кескіш құрал жабдықтар дайындауда қолданылады
E)жеңіл, жұмсақ, пышақпен кесіледі
4. Зертханада жарық тура түспейтін жерде, қоңыр ыдыста сақталатын массасы 128 г қышқылдың айырылу нәтижесінде түзілетін газдардың көлемі (қ.ж.)
A)52 және 11 л
B)55 және 45 л
C)48 және 45 л
D)45 және 11 л
E)37 және 11 л
5. 2,3-диметилпентан қышқылы молекуласындағы екіншілік көміртек атомының саны
A)5
B)2
C)1
D)4
E)3
6. Бензолдан циклогексан алғандағы сутектің алдындағы коэффициент
A)2
B)4
C)6
D)5
E)3
7. 12,5% қоспасы бар 200 кг әктастан алынатын, шығым 90 % болғандағы сөндірілмеген әктің массасы
A)100,8 кг
B)88,2 кг
C)98 кг
D)175 кг
E)108,8 кг
8. 117 г кремний қышқылының зат мөлшері
A)1 моль
B)2 моль
C)1,5 моль
D)2,5 моль
E)0,5 моль
9. Мырыш нитратының салыстырмалы молекулалық массасы
A)189
B)192
C)107
D)95
E)191
10. Электр лампасындағы металдар
A)
B)
C)
D)
E)
11. 2A+B=C+D реакция теңдеуінде A затының концентрациясын 2 есе, B затыныкін 3 есе арттырғанда реакциясының жылдамдығы
A)6 есе кемиді
B)12 есе артады
C)3 есе артады
D)4 есе кемиді
E)5 есе артады
12. IIIA топта жоғарыдан төмен қарай атом радиустары
A)әуелі кемиді, кейін артады
B)кемиді
C)артады
D)өзгермейді
E)әуелі артып, кейін кемиді
13. Фенолдың тривиалды атауы
A)фенол қышқылы
B)бензол қышқылы
C)карбон қышқылы
D)амин қышқылы
E)карбол қышқылы
14. Суға 6,9 г натрий мен 7,8 г калийден тұратын құйманы салғанда бөлінетін газ көлемі (қ.ж.)
A)4,48 л
B)2,24 л
C)3,36 л
D)1,12 л
E)5,6 л
15. Құлақ, мұрын, тіс қабынып ауырғанда электрофорез жасап емдеу үшін құрамында тұздың массалық үлесі 2% ерітіндісі қолданылады. 450 г осындай ерітіндідегі тұз бен судың массасы (г)
A)9; 441
B)7; 443
C)6; 444
D)5; 445
E)8; 442
16. 2 л (қ.ж.) метанды айырғанда сутектің көлемі (л)
A)8
B)10
C)6
D)2
E)4
17. Мына өзгеріс нәтижесінде 224 л -тен алынған затының массасы
A)170 г
B)85 г
C)800 г
D)80 г
E)160 г
18. Реакция нәтижесінде 40,2 г сынап алынса, сынап (II) оксидінің массасы
A)21,7 г
B)43,4 г
C)16,8 г
D)86,8 г
E)20,1 г
19. Жоғары оксидінің формуласы болатын элементтің ұшқыш сутекті қосылысында сутектің массалық үлесі 8,8% болса, белгісіз элемент
A)мышьяк
B)азот
C)ванадий
D)сурьма
E)фосфор
20. Тірі ағзаларға ең қауіпті металдар қатары
A)
B)
C)
D)
E)