Қазақстанның Ғылымы мен өмірі халықаралық ғылыми-көпшілік журнал Бір жылда 6 рет жарық көреді Құрылтайшы: «ҚҰҚЫҚТЫҚ миссия»
жүктеу/скачать 5,5 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Musabekova A.R. teacher Kazakh national university, Faculty of Law, е-mail: m.aigulka@gmail.com
- Keywords
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана Science and life of Kazakhstan. №3 (30). 2015 .................................................................................................................................................................................................. ........... 74 Musabekova A.R. teacher Kazakh national university, Faculty of Law, е-mail: m.aigulka@gmail.com SOME FEATURES OF THE TACTICS OF CERTAIN INVESTIGATIVE ACTIONS DURING THE INVESTIGATION OF ACQUISITIVE-VIOLENT CRIMES IN HOT PURSUIT The initial stage of investigation of profit- violent crimes in hot pursuit characterized by the pro- duction of investigative actions such as: inspection of the scene; inspection of objects, documents; examina- tion; questioning of victims, witnesses; detention and interrogation of the suspect; confrontations between these parties; presentation for identification; search; examination appointment. In cases of murder for mer- cenary motives, murder for hire, or murder during a robbery conducted as examination of the corpse. In some cases, information about who was killed, his relationships, job, his position, positions, methods of making (getting) cash, conflicts, his partic- ipates in criminal gangs, criminal records or his in- volvement in criminal cases as a witness or victim, and other information of a similar nature may give grounds for promoting the release of assassinations. During the inspection of the scene that is differ- ent from the individual action is more informative when investigating in hot pursuit is primarily used information that facilitates the rapid identification, locate and detention of suspects. On examination the scene, carried out during the investigation in hot pursuit, the priority is to survey areas of the scene that can be focused most important traces of the crime and other objects. It is necessary to examine separately consistently to get on the scent, to compare them with each other and with the environ- ment before, during and after the commission of the crime, i.e. to conduct so-called situational analysis the scene, which will allow drawing conclusions about the mechanism of crime. The acquisitive-violent crimes are distinguished by the fact that most of the victims or witnesses can describe the perpetrators of these crimes. With any data about the person who committed the crime, operational staff on behalf of the investigator or on its own initia- tive using information about it, discovered during in- spection of an instrument of crime, documents and other articles belonging to the offender, to find it through the search operations and organizational measures. Particular attention is given to examination the place in which the offender was waiting for his victim, as the offenders often leave there traces of their hands, shoes, vehicles, forget, lose, or left in place a "ambush" any items belonging to them or their parts, which in the future may be relevant evidence. Inspec- tion of the place can help the investigator to submit fuller picture of the attack and the way it was commit- ted. If the victim or witness indicates that the of- fender was resisted, then the inspection of the scene must pay special attention to the place of the immedi- ate struggle to detect criminal lost objects or docu- ments, traces of blood, hair, bits of clothing, etc. If while questioning the victim indicated that they had suffered offender injuries and other injuries, you should contact the medical institutions in order to determine whether someone did not address them with specific injuries and to warn of the need to report such persons and their possible detention. In the investiga- tion in hot pursuit is necessary after receiving such information to send operational group to "carding" the surrounding areas to detect persons with characteristic lesions, i.e., a possible offender. In case of absence information about criminal examination preceded the application of search dogs to determine the direction in which the perpetrator hid, his prosecution and detention and detection of objects, things that have preserved olfactory information about the offender. This is especially useful when it detects a contract killing, as the culprit in such cases often leaves the scene weapons, ammunition, masks and other evidence. A number of forensic scientists pay special attention to the fact that searching and use of such traces primarily as micro traces, the smell of a man, a variety of selection of his body (saliva on ciga- rette butts, homo-fatty substance, hair), etc.-the success of disclosure and complex investigation of murders of non-obvious. [1] Next, you need to spend directly on the spot up- expert research revealed traces. Results of preliminary studies immediately used to check the corresponding objects on criminal records. In addition, during the inspection must be defined, which should be most like- ly could stay on the body and clothes of the offender. Establish such facts and their assessment immediately used in the implementation of operational and search measures. During the interrogation of the victim and wit- nesses during the investigation crimes in hot pursuit the main objective, as well as in the inspection of the scene, will receive necessary to establish the circum- stances of the crime, search and capture of offender information as soon as possible. Such questioning con- ducted without delay, especially when the victim is in critical condition, life-threatening. In this case, the interrogation conducted with the permission of the doctor directly at the crime scene or in a hospital, which will be delivered the victim. When investigating the profit-violent crimes in hot pursuit more appropri- ate examination of the scene and interviewing the vic- tim and (or) eyewitnesses carried out simultaneously. This is necessary for numerous reasons: 1) the victim or witness can give the initial information necessary for offender investigation in hot pursuit; 2) the victim or witness can point during interrogations data that is Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана Science and life of Kazakhstan. №3 (30). 2015 .................................................................................................................................................................................................. ........... 75 useful to consider when inspection of the scene (where the attack took place, where the main struggle with the offender, in what place offender waiting for his victim, etc.); 3) if the victim or witness will be forced to wait for the inspection of the scene, they may forget some important details of the investigation; and finally, 4) the victim or witness may simply not be able to wait for the ins-pection of the scene, which may take sever- al hours [2]. If the victim or witness saw the offender, but doesn't know him, then, as already noted, special atten- tion is paid to verbal description. To produce verbal portrait can be used standardized forms with images of silhouettes and the album "The types and elements of appearance." Victim, moreover, should be questioned, who could be an eyewitness to the crime, i.e. those persons who can be witness in the proceedings. Due to the fact that after the crime victim or witness, an eye-witness may be in a state of psycholog- ical shock, the data of a witness may be incomplete. In this case it is recommended to interrogate him again in two or three days, because human memory is subject to reminiscence, i.e., ability to eventually restore all lost images. Due to lack of time on evidence given by the victims or eye-witnesses, it is advisable to record on tape. Most often, a tape recording used in the interroga- tion of the wounded, sick, young and foreign citizens and persons leaving to another location. As the acquisitive-violent crimes involves the commission of their selfish motives, the main purpose of the search is the detection of money, things, gilt- edged securities, jewelry, etc., illegally obtained and is the proof of the case and weapons and other weapons offenses and of course, the offender. During the search can be detected and other objects that are relevant to the search and locating fugitive offenders, for example, traces of shoes, clothes or other objects, even if the objects themselves will have been destroyed. The search in hot pursuit is frequently instituted at night, as the delay in its production could affect the entire inves- tigation. [3] During the arrest of a suspect in hot pursuit, it is subjected to a body search and examination to detect on his clothes or body signs that he committed the acquisitive-violent crime. This, as noted above, can be the next victim resistance, physical harm or damage to clothes of criminal; traces of blood of the victim, his hair, etc.; under committed murder or armed holdup - weapons, gunpowder on his hands and clothes, car- tridge cases that offender could carried off the scene of the crime after the murder; in the commission of a robbery or holdup - things, documents, etc.; when mak- ing extortion - money or valuables belonging to the victim. If there is evidence of the alleged offender, obtained during the interrogation of a victim or wit- ness, it checks for these victims and witnesses given signs. After the detention of the suspect must be im- mediately interrogate him not to allow the offender to prepare, think about his answers, tactics and behavior. If the detainee claims of alibi, during interrogation in which the investigator finds out evidence for the vali- dation of such a declaration, or immediately after oper- ational staff on behalf of the investigator or he checked this alibi. Order to hereinafter state the suspect is not a false alibi (if it has not already done so), the initial interrogation must be installed where it was at the time the crime was committed and who can confirm it. If during the arrest the offender was seized weapons, it is necessary to clarify where it came from to him, and when it was used for the last time. When detected on the body of the suspect or his clothing should be possi- ble resistance must ask how on the body and clothes of the detainee data damage [4]. As already noted above, if the offender is not familiar the victim or witness, but there are tentative information about who they might be, the presentation can be carried out to identify the photos from archive files or cards passport offices, military registration, etc. if the offender detained, it is necessary to present it for identification in nature. Often after the crime criminals are trying to change their appearance or, on the contra- ry, in the commission of the acquisitive-violent crimes change their appearance. If the victim or witness is reasonable to assume that the attacker was a specific person, it urgently needed to conduct a search of the residence or detention of a person to prevent him to escape by changing the appearance, or destroy the object of his disguise. Immediately, after the presentation for identifi- cation and interrogation would be best to hold a con- frontation, for not to allow the offender to think care- fully about his defense. In this case it is necessary to take into account the mental state of the victim or wit- ness and its relation to the detainee. Since these crimes are not only physical, but also mental violence against victims, it is necessary to conduct a pre-conversation with him and clarify whether he is able to testify, to adequately respond to the detainee and can even partic- ipate in the confrontation. If the victim or witness does not wish to participate in a confrontation due to the fact that very frightened, you should try to calm him, to convince of the need for confrontation and try to obtain the consent of its implementation [5]. Problem disclosing of crimes in hot pursuit is closely connected with the problem of unsolved crimes of the past years, recidivism and overall crime detec- tion. The more crimes will be revealed in hot pursuit, the less will be suspended cases for failure to identify the perpetrator of a crime will be less possibility of criminals to commit crimes again, etc. consequently, the investigation of crimes in hot pursuit leads to an increase in the total number of solved crimes and re- duce the level of crime in the country or in a particular region. Referens: Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана Science and life of Kazakhstan. №3 (30). 2015 .................................................................................................................................................................................................. ........... 76 [1] Bakhin V.P., Bayzhasarov B.N., Kogamov M.CH. Methods of investigation of assassinations. - Almaty, 2000. P.76. [2] Lavrov V.P., Sidorov V.Ye. Investigation of crimes in hot pursuit: textbook. M., 1989. P.5. [3] Obraztsov V.A. Identifying and exposing of the of- fender. M., 1997. [4] Sidorov V.Y. The initial stage of the investigation: the organization, teamwork, tactics. M., 1992. [5] Khaziyev SH.N. Technical and criminalistic install methods indication of unknown criminal in his footsteps. M., 1986. Турегельдиева А.А. Қ.А.Ясауи атындағы халықаралық Қазақ-түрік университеті PhD докторанты КӨШІ-ҚОН ЗАҢНАМАСЫН ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ Түйін. Осы мақалада көші-қон заңнамасын жетілдіру жолдары қарастырылады. Автордың айтуы бойынша қазіргі кезде Қазақстанның күнделікті көші-қон саясаты көп ретте жұмылдырушылық үлгісіне бағдар ұстайды. Бұл мемлекет халқының санын арттыру мақсатымен көшіп-қонушыларды этникалық ұстаным бойынша тарту және тарихи әділдікті орнына келтіру дегенді білдіреді. Резюме. В данной статье рассматриваются актуальные проблемы совершенствования миграционного законодательства РК. Автор статьи полагает, что казахстанская текущая миграционная политика ориентируется в настоящий момент в большей степени на привлекающую модель. Эта модель означает привлечение мигрантов по этническому принципу с целью увеличения численности населения самого государства и восстановления исторической справедливости. По мнению автора, миграционная политика должна опираться на институт репатриации. Summary. The issues of the day of perfection of migratory legislation of РК. are examined in this article. The author of the article supposes that the Kazakhstan current migratory affairs are oriented presently in a greater degree on an attracting model. This model means bringing in of мигрантов on ethnic principle with the purpose of increase of quantity of population of the state and renewal of historical justice. In opinion of author, migratory politics must lean against an institute Keywords: Constitution, migration, legislation, legal adjusting, repatriation, code Конституция демократиялық құқықтық мем- лекет құрудың негізі болып табылады. Еліміздің Конституциясында: «Қазақстан Респуб-ликасы өзін демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырады; оның ең қымбат қазынасы – адам және адамның өмірі, құқықтары мен бостандықтары. Республика қызметінің түбегейлі принциптері: қоғамдық татулық пен саяси тұрақтылық; бүкіл халықтың игілігін көздейтін экономикалық даму; қазақстан- дық патриотизм; мемлекет өмірінің аса маңызды мәселелерін демократиялық әдістермен, оның ішінде республикалық референдумда немесе Парламентте дауыс беру арқылы шешу» деп бекітілген[1]. Конституциялық нормалар-қазақстандық қо- ғамның барлық салаларын дамытудың негізі. Бүгінде көші-қон үдерістерін құқықтық реттеу айрықша мәнге ие болып отыр. Мұның мысалы ретінде бүкіл дүние жүзінде көші-қон үдерістерінің қарқын алып келе жатқанын атап көрсетуге болады. Көші-қон жөніндегі Халықаралық ұйым- ның мәліметтері бойынша 2005 жылы дүние жүзіндегі көшіп-қонушылар саны 192 млн.адам болған [2]. 2010 ж көшіп-қонушылар саны 214 млн. адамға жетті. Ал 2015 ж. Бұл сан 232 млн. көшіп- қонушы деп саналуда [3]. Көші-қон үдерісінің әсіресе Қазақстан үшін өзектілігі айрықша. Соңғы кезде Қазақстандағы көшіп-қонушылар саны елеулі түрде артты. Қазір біздің елімізде миллионға жуық көшіп-қонушылар бар. Солардың басым көпшілігі – этникалық көшіп- қонушылар. 1995 жылы «Ха-лықтың көші-қоны туралы» заң қабылданды [4]. Бұл заң қазақ этносының тарихи отанына қайтып оралуын ынталандыруға бағытталды. 1991 жылдан 2013 жылдың 1 маусымына дейін 246 603 отбасы немесе 924 363 этникалық қазақтар тарихи отандарына қайта келіп, оралман мәртебесін алды [5]. Қазақстан Республикасындағы көші-қон заңнамасының қазіргі жай-күйі мейлінше дәйектілігімен сипатталады. 2011 ж. «Халықтың көші-қоны туралы» жаңа заң қабылданды, арнаулы мемлекеттік бағдарламалар қабылдануда, ұлттық заңнамаға халықаралық көші-қон құқығының нормалары мен қағидалары енгізілуде. 2009 жылы ҚР-да босқындар туралы заң қабылданды. Көші- қон қатынастарын реттейтін нормативтік база ұдайы жаңартылумен келеді. Мұның бәрі құқықтың жаңа саласы – көші-қон құқығы пайда болғанын көрсетеді. Осыған байланысты көші-қон құқығының бастау көздерін зерттеу қажеттігі туып отыр. Қазіргі көші-қон ұлттық демографиялық саясаттың шеңберінен асып, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етумен байланыстырылуда. Бұл көші- қон үдерісіне жаңаша, құқықтық тұрғыдан қарауды, әртүрлі мемлекеттік және мемлекет- аралық құқықтық институттардың күш-жігерін топтастыруды қажет етеді. Астыртын көші-қонның алдын кесу мен жариялы еңбек көші-қонын кеңейту проблемаларын атап көрсетеміз. Сондай-ақ көшіп-қонушылардың құқықтық мәртебесіне қатысты мәселелерді де қарастыру қажет. Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана Science and life of Kazakhstan. №3 (30). 2015 .................................................................................................................................................................................................. ........... 77 Сөйтіп, елдегі және дүние жүзіндегі әлеуметтік-экономикалық жағдайдың өзгеруін ескере отырып, көші-қон заңнамасын одан әрі жетілдіре түсу керек. Соңғы жылдары заң ғылымында көші-қон үдерісінің құқықтық қырларын зерттеуге деген тұрақты қызығушылық байқалады. Көші-қон мәселесін құқықтық тұрғыдан реттеу саласындағы ғылыми тұжырымдамаларға С.К.Амандықова, М.Т.Баймаханов, Е.Б.Баянов, А.Божқараұлы, С.З.Зиманов, С.К.Есетова, А.С.Ибраева, Е.К.Кобеев, О.Қ.Қопабаев, С.С.Сартаев, Г.С.Сапарғалиев, Р.Р. Джансараева және басқа да қазақстандық ғалымдар атсалысты. Г.М.Меңдіқұлованың, С.Ю.Садовскаяның, А.В.Суворованың, Г.О.Жанғұттинаның, М.Б.Тәтімовтің еңбектерінде де көші-қон үдерісін саяси-құқықтық реттеу проблемалары тарихи, политологиялық, экономикалық және социо- логиялық көзқарас тұрғысынан көрініс тапты. Соңғы жылдарда көшіп-қонушылардың жекелеген санаттарының мәртебесін құқықтық реттеуге байланысты бірсыпыра зерттеулер жүргізілді. Мәселен, көшіп-қонушылардың құқықтық мәртебесі мен заңсыз көші-қон мәселелері А.Амангелдінің, С.Байзақовтың, З.Батталованың, К.Бодауханұлының, Е.Жиенбаев- тың, Б.Қырғызбаеваның, Е.Ю.Садовскаяның, С.К.Есетованың, Б.Досжановтың және басқалардың еңбектерінде қарастырылды. Еңбек көші-қоны мен еңбекші мигранттар тақырыбы, атап айтқанда, А.Тоекиннің, К.Саматтың, А.Б.Мәжитовтің, С.Б.Қожировтің, К.Ысқақовтың, А.Г.Вишневскаяның, Ж.А.Зайончковскаяның еңбектеріне өзек болды. Шетелдік ғалымдар халық көші-қонының классикалық деп мойындалған теорияларын тұжырымдады. Олардың еңбектерінде көші-қон үдерістерінің себептері, факторлары, сондай-ақ даму тетіктері талданады. Бұл орайда С.С.Алексеев, В.Бабаев, А.Малько, С.Тихомиров, К.С.Исабекова, Н.М.Омаров, А.Р.Муксинова секілді және басқа да шетелдік құқықтанушы ғалымдардың еңбектерін атап өтуге болады. ТМД-ға мүше елдердің көші-қон саласындағы мемлекеттік саясатын саяси-құқықтық тұрғыдан талдауда Н.Матузовтың, А.Пикулькиптің, А.Пискунның, Ю.Тихомиров-тың, Т.Я.Хабриеваның және басқалардың ғылыми еңбектерінің маңызы зор. Көші-қон заңнамасының кемшіліктері Қазақстандағы норма жасаушылық қызметті дамытудың жалпылама түйіткілдерін бейнелейді. Олар көбіне-көп заң шығару үдерісін әлеуметтік жағынан қамтамасыз етудің пәрменді тетігінің жоқтығынан, оны халықтың әртүрлі топтарының әлеуметтік қажеттерімен және мүдделерімен негіздемеуден, заңдар мен басқа да нормативтік- құқықтық актілерде әлеуметтік үдерістерді дамытудың нақты үрдісі бейнеленбеуден көрінеді. Көші-қон саясатын дұрыс ұйымдастыру дегеніміз – мемлекет институтының, оның экономикалық құрылымдарының ішкі қауіпсіздігінің мызғымас ресурстарының бірі. Көші-қон мемлекеттің бет бейнесін өзгертеді, бұл ретте тасқынның жылдамдығы мен ауқымын бақылап, реттеп, сондай-ақ көші-қонның мемле- кетке қажетті сапалық құрамын ынталандырып отыру қажет. Көші-қон үдерістерінің өзіндік ұйымдасуының белсенділігі мен қуаты кейде мемлекеттің ұйымдастыру әсерімен үндес келуі мүмкін, - сол кезде мемлекет көші-қон үдерістерін ұйымдасыру мен реттеуден едәуір үнем алу мүмкіндігіне ие болады. Олай болмаған жағдайда қажетті демеу шаралары үшін мемлекеттің ұйымдастырушылық ресурстарынан артық шығын жұмсалары сөзсіз. Қазіргі кезде Қазақстанның күнделікті көші- қон саясаты көп ретте жұмылдырушылық үлгісіне бағдар ұстайды. Бұл мемлекет халқының санын арттыру мақсатымен көшіп-қонушыларды этникалық ұстаным бойынша тарту және тарихи әділдікті орнына келтіру дегенді білдіреді. Көші-қон саясаты репатриация (адамдардың өз еліне қайта оралуы) институтына арқа сүйеуі керек деп білеміз. Репатриация – объективтік экономикалық қажеттілік. Қазақстан Республи- касы экономикасының қазіргі жағдайы білікті кадрларға деген қажеттелікті туғызады, ал оны айналадағы елдердің тиімді білімі мен білігі бар немесе, тым болмағанда, өсімпаз және жұмысқа қабілетті жастағы адамдарды ұсынуы есебінен қанағаттандыру тиімді. Репатриация демографиялық қиғаштық- тардың орнын толтырады, демографиялық түйткілдерді шешуге көмектеседі. Иммигранттар, әсіресе салыстырмалы түрде жақын арада тәуелсіздік алған реципиент елдер үшін, белгілі бір дәрежеде құтқарушылар деп саналатыны баршаға аян. Елдің ең үлкен байлығы – оның халқы, сондықтан ел азаматтары санының өсуі оның егемендігін қамтамасыз етеді. Мемлекеттік ауқымда этникалық репат- риацияның басымдылығын анықтауды ұсынамыз. Бұл жағдай конституциялық нормаларда дәйектелуі тиіс. Көптеген елдерде, олардың көпұлттылығына қарай, репатриация құқығы ұлттық белгісі бойынша анықталады: Польша үшін – поляктар, Латвия үшін – латыштар, Франция үшін – француздар деген сияқты. Латвияны көпұлтты ел деп айта қоюдың өзі қиындау болғанымен, латыштардың заңында былай деп жазылған: «Репатриант дегеніміз–Латвияның азаматы болып саналатын немесе тұрақты мекендеуге Латвияға көшіп келген әке-шешесінің, әжелері мен аталарының біреуі латыш немесе лив болып табылатын адам»[6]. Біздің жағдайымызда репатрианттар – нәсілдік, ұлттық, мүліктік және діни кемсітушілік, өміріне тікелей қауіп төнуі әсерінен, сондай-ақ Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана Science and life of Kazakhstan. №3 (30). 2015 .................................................................................................................................................................................................. ........... 78 Қазақстан Республикасынан тысқарыда қалуға амалсыз мәжбүр болған және ата-бабалары немесе өздері қуғын-сүргінге ұшырап, Қазақстан шегінен жер аударылған, экономикалық, әлеуметтік немесе жеке сипаты себепті тұрақты мекендеу үшін Қазақстан Республикасына қоныс аударуға өз еркімен тілек білдірген титулдық ұлт азаматтары. Мұның өте-мөте маңызды болатыны – энциклопедиялық анықтамасында «репатрианттар– Отанына қайтып оралушы әскери тұтқындар, басқын аумақтардан еріксіз жұмысқа айдап әкетілген бейбіт тұрғындар және т.б.» делінеді[7]. «Репатриация туралы» заң тұжырымдап, қабылдау керек дейтін қазақстандық ғалым С.К.Есетованың пікірін қолдаймыз. Бұл заң түбегейлі ұлт өкілдерінің Қазақстан Республикасына қайтып оралуын, олардың азаматтық мәртебесінің қалыптасуын тездетуді ынталандырып, қазақстандық қоғамға бауыр басуын тездеткен болар еді [8]. Сондай-ақ көші-қон жөніндегі заңнаманы жүйелеу қажет. Көші-қонға байланысты қазіргі заңнама толыққанды емес, ақаулары көп, жүйелілігі кемшін. Көші-қонды реттеуде сілтемелік нормалар тым көп. Бірсыпыра қазақстандық ғалымдардың көші-қонның негізгі принциптерін айқындайтын, сыртқы және ішкі көші-қонның негізгі мәселелерін қамтитын әрі құқықтың осы үдерістерді реттеуге қатысы бар қалған салаларын түгел қамтитын арнаулы көші-қон кодексін қабылдау қажет дейтін ұсынысы назар аударуға тұрарлық деп ойлаймыз [9-10]. Құқық жүйесіндегі көші-қон құқығының орнын анықтап алу керек. Біздің ойымызша, көші- қон құқығы қазір өз алдына дербес құқық саласы ретіндегі қалыптасу жолында келе жатқан секілді. Көші-қон құқығы әрқашан сабақтас бола бермейтін белгілібір өзге бөліктерді ұштастырады. Сөйтіп, көші-қон саясатының оңтайлы құқықтық үлгісі негізгі актісі көші-қон кодексі болуға тиісті жүйеленген заңнама, Қазақстан Республикасының Президентіне бағынатын көші- қон жөніндегі арнаулы орган, репатрианттардың бейімделуіне қажетті арнаулы әлеуметтік-экономи- калық жағдайлар, репатрианттардың қазақстандық қоғамға әлеуметтік және экономикалық кірігуіне қажетті ұйымдастыру-шылық-материалдық ресурс- тар сияқты заңнамалық актілер мен институцио- налдық элементтер жиынтығын білдіреді. Көші-қон үдерістерін мемлекеттік реттеу саласына арнап кадрлар даярлау жөніндегі мәселені қайта қарау керек. Бұл саладағы білікті мамандар даярлауға мемлекеттік тапсырыс қалыптастыру қажет. Көші-қон органдарына жұмыс істейтін кадрлардың қажеттілігін анықтап, мемлекет елдің бірнеше жоғары оқу орындарына оларды даярлауға тапсырыс беруі тиіс. Көші-қон заңнамасына ұсыныстар 1. Қазақстан Республикасының көші-қон органы жанынан көші-қон үдерістерін зерттеуге, олардың ахуалын анықтап, болжамдауға, көші-қон дүрмектерін сапалық және сандық жағынан бағалауға бағытталған ғылыми-зерттеу құрылымын ашуды ұсынамыз. 2. Көші-қонға реттеуші ықпал етуді бағдарламалық-мақсаткерлік тұрғыдан жүзеге асыруды кеңінен пайдалануды ұсынамыз. Бағдарламалық-мақсаткерлік жобалау әлеуметтік проблемаларды шешудің, оларды жүзеге асыру тетіктерін үйлестірудің ұйымдық үлгілерін жасауға бағытталған неғұрлым пәрменді басқарушылық технологияларының бірі. Өзінің кешенді табиғатына, анықтығы мен икемділігіне қарай бағдарламалық-мақсаткерлік жобалау әлеуметтік объектілер дамуының ұзақ мерзімді өрісін, сондай- ақ олардың толымды жұмыс атқаруын қамтамасыз етуге қабілетті. 3. Бүгінде Қазақстан Республикасында кемі жиырма бес жылға есептелген біртұтас демографиялық және көші-қондық мемлекеттік бағдарлама жұмыс істеуі тиіс. Қазақстан Республикасының көші-қон саясатының ұсы- нылып отырған оңтайлы үлгісіндегі басымдықтардың бірі белгілібір әкімшілік- аумақтық бөліктерге өздерінің әлеуметтік және экономикалық сапалары сол аумақтардың өркендеуіне барынша ықпал ететін репатриант- тардың ағылып келуі үшін моральдық және материалдық жағдайларды қамтамасыз ету болуы керек. Бүгінде мемлекеттік биліктің назарын репатрианттар мен қабылдаушы қоғамның ешбір кінәратсыз бауыр басуына жағдай жасайтын пәрменді мәдениетаралық алмасуды қамтамасыз ету саясатына аудару талап етіледі. 4. Материалдық тұрғыдан репатрианттарға арнап олардың әлеуметтік мұқтаждықтары мен кәсіпкерлігін қамтамасыз ету үшін жеңілдікпен несие беруді жеке-дара ойластырған жөн. Ол 5-15 жыл шегінде орта және ұзақ мерзімді несие болуы тиіс. Сондай-ақ репатрианттардың кепілдік мүлкіне қатысты икемді көзқарас қажет, ал бізде ол әдетте тым жеткіліксіз болады немесе тіпті болмайды да. Оралмандардың әлеуметтік қорғау және, соның ішінде, жұмыстылық пен жеңілдікті несиелеу жүйесі мәселелерін шешу мақсатында Мемлекеттік көші-қон қорын құру қажет. Иммигранттармен құқықтық, экономикалық, әлеуметтік жұмыс жүргізумен қатар олардың арасында атқарылатын зор саяси және идеологиялық жұмыстың да маңызы ерекше. 5. «Репатриация туралы» заң әзірлеп, қабылдау қажеттігі де кезек күттірмейді. Бұл заң түпкілікті ұлт өкілдерінің Қазақстан Республика- сына қайта оралуын ынталандыратын, олардың азаматтық мәртебесін қалыптастыруды жеделдететінін, қазақстандық қоғамға бауыр басуын оңайлататынын баса айтамыз. 6. Көші-қон жөніндегі заңнаманы жүйелеу қажеттігі пісіп жетілді. Көші-қонға қатысты қазіргі заңнама толыққанды емес, оның ақтаңдақтары көп, Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана Science and life of Kazakhstan. №3 (30). 2015 .................................................................................................................................................................................................. ........... 79 жүйелілігі кемшін. Көші-қонды реттеуде сілтемелік нормалар тым көп. Бірсыпыра қазақстандық ғалымдардың көші-қонның негізгі ұстанымдарын айқындап беретін, сыртқы және ішкі көші-қонның негізгі мәселелерін қамтитын және құқықтың осы мәселелерді реттеуге қатысы бар өзге нормаларының бәрін қамтитын арнаулы көші-қон кодексін қабылдау қажеттігі туралы пікірлері көңіл аударуға лайық деп білеміз. 7. Көші-қон құқығының құқық жүйесіндегі орнын анықтап алу қажет. Біздіңше, көші-қон құқығын құқықтың өз алдына дербес кешенді саласына жатқызуға болатын сияқты. Сол арқылы көші-қон құқығы әрдайым сабақтас бола бермейтін белгілібір өзге бөліктердің басын біріктіретін болады. жүктеу/скачать 5,5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|