Қазіргі әдеби процесс пәнінің зерттеу обьектісіне талдау жүргізіңіз
Әдеби сынның жанрлық түрлерін атаңыз
жүктеу/скачать 240,56 Kb.
|
Мәңгілік бала бейне
| 6. Әдеби сынның жанрлық түрлерін атаңыз
Сын жанрларын алдымен әдеби, публицистикалық, философиялық деп жіктеуге болады. Сынның көркем жанрлары әдебиеттің тегі, түрі, жағынан эссе, пародия, эпиграмма, памфлет, т.б. болып бөлінеді. Сын жанрын іштей шартты түрде қарасөзбен (рецензия, шолу, эссе, шығармашылық портрет, т.б.) және өлең сөзбен (эпиграмма, пародия) жазылған деп бөлуге болады. Публицистикалық жанрға әдеби хабар, аннотация рецензия, мақала, шолу, творчестволық портрет, әдеби фельетон, әдеби очерк, әдеби есеп т.б. жатады. Бұларды тағы да хабар (әдеби хабар, аннотация), талдау (рецензия, мақала, шолу, шығармашылық портрет), әдеби-публицистикалық (әдеби фельетон, әдеби памфлет,әдеби очерк, т.б.) жанрлары деп жіктеуге болады. Бүгінгі әдебиет жайлы жазылған көлемді ғылыми еңбекті «монография» деп атайды. Сын жанрларын шартты түрде осылай жіктеген .Пародияның нақтылығы бір шығарма немесе бір кемшілікке негізделедіӘдеби сынның көркем жанрларының бірі-әдеби пародия.80 жылдардың әдеби сынында пародия сиректеу болса да беріліп тұрды.Қожанасыр қоржынынан ұсынылған материалдар «Ақындардың мойындауы, жане оқырманның уайымдауы» атты ортақ тақырып берілген Мұнда ақындардың өлеңдерінде айтылған ойлар пародияланған.Мысалы Тоқаш Бердияровтың «ігіт шағында төрт бақ балуан пішінде Жұмсап жүрдік Қажымұқанның күшін де О ағайын керек екен денсаулық Ішімдікті сілтеп тастау үшін де» Осы сияқты Қ,Бұғыбаевтың «Бұлбұл құсың бұл күні торғай болды ау Ән іздемей көмейі дән іздеген» Қ.Тұрманбетұлы «Тнкубаторында» Қ.Смағұловтың «Бәрін де біліп жүрміз» (1988) өлеңдер жинағында кездескен ұйқас тіркестерді былай сынапты «Тарта алмай оқырманды күлкің жатыр Жүр мекен итермелеп құлқың батыр Алғашқы кітабында-ақ болдық көкек Ұйқасың тұнып тұрған инкубатор» (1989,27.10) Эпиграмма-шұбалаңқылау.Мұнда аздап болса да сын бар.Сатирашы Р.Бердібаевтың өз еңбектерінде орыстан енген кейбір сөздердің кейбір сөздердің қазақша мағынасында шығыс сөздерін көбірек қолдана беретінін құптай бермейді.Олар қалың көпшілікке оның ішінде маған да ұғу қиын, сондықтан да осының бәрін тәржімалау ләзім дейді Р,Бердібаевтың мұндай ұлағаттары сол эпиграмма жазылған 1985 ж аздап түсініксіз болса болған шығар ал қазір бұл сөздердің көпшілігі қалың оқырманға ұғынықты болып келетінін де айта кеткен жөн.Эптграмманың нысаны-қаламгер оның өзіне ғана тән бір не бірнеше кемшілігі немесе осы қалай болар екен дегізетін өзгешелігі «Қазақ әдебиеті» газеті эпигоамманы «Қожанасыр қоржынынан» беріп тұрды «Жұлдыз» журналында эпиграмма айдары тұрақты түрде беріліп тұрдыМысалы З.Қабдоловқа эпиграмма «Жазушылық ғалымдыққа жол беріп, Ғалымдығын ұстаздығын өңгеріп Бара жатыр… Зерттегендер Зекеңді Қиналды ау үш салаға тең бөліп Мұндай мінез мықтылардан жұғады Ұқса сырын әбебаптар ұғады Анық ойлы үш Зекеңді қосқанда Абыройлы бір Қабдолов шығады» «Жұлдыз 1982 ж №7» жүктеу/скачать 240,56 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|