«Қазпошта», «Эврикапресс», Подписной индекс по каталогам

325
324
ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАР
НОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ
Академиядағы оқу үрдісі мынадай жетістіктерді қамтиды:

6 күндік оқу апталығы ұйымдастырылған;

ҚР  Білім  және  ғылым  министрлігінің  22.11.2007  жылғы  №9 
шешімімен  экономика  ғылымы  бойынша  диссертациялардың  негізгі 
нәтижелерін  ұсынатын  ғылыми  баспасөздер  тізіміне  енгізілген  «Ста-
тистика,  есеп  және  аудит»  журналы  бар.  Журналда  магистранттар  мен 
оқытушылар өз мақалаларын жариялау мүмкіндігіне ие;

оқу  процесінде  ең  озық  білім  беру  және  инновациялық  техноло-
гиялар (балды-рейтингтік жүйе, таңдау бойынша курстар, электрондық 
оқулықтар, электрондық тест қабылдау);

студенттер ақысыз Интернетке шексіз кіре алады;

студенттер  халықаралық  бағдарламалар  бойынша  машықтанудан 
өтуге,  қатар  білім  алуға,  MANCOSA  Regent  Business  School  (ЮАР) 
бағдарламалары  бойынша  біліктілігін  растауға,  мемлекеттік  және  шет 
тілдері бойынша білімін тереңдете алады.
Сонымен ақпараттық-білім беру ортасы экономикалық білім беруді 
жетілдірудің ең негізгі факторы болып табылады. Оны құру мен іске асыру 
білім берудің жаңа түрлерін, ақпараттық технологияларды пайдаланудың 
комплекстік қолданылуын көрсетеді.
Өндіріс  аймағында  және  де  басқа  да  қызмет  аймақтарында 
өнім  сапасының  кепілдігі,  қызмет  көрсету  және  осы  өнімдерге 
тұтынушылардың сенімі халықаралық стандарттар ұясы ИСО 9000:2000 
сәйкес  сапа  менеджменті  жүйесі  сертификаты  арқылы  бағаланылады.   
Осы стандарттар білім беру мекемелерінде де қолданыла бастады. 
Литература:
1. Закон РК «Об информатизации» от 8 мая 2003 г.
2. Указ Президента РК от 11 октября 2004 N 1459 «О Государственной 
программе развития образования в Республике Казахстан на 2005-2010 
годы».
3.  Указ  Президента  РК  от  16.03.2001  N  573  «Государственная  про-
грамма  формирования  и  развития  национальной  информационной  ин-
фраструктуры Республики Казахстан».
4. О Концепции информатизации системы образования Республики 
Казахстан на 2002-2004 годы: Постановление Правительства РК от 6 ав-
густа 2001 г. № 1037.
5. www.aesa.kz
6. www.find-mba.com.
Резюме 
В  данной  статье  рассматривается    организация  информатизации  в 
высших учебных заведениях в целях развития качественного экономиче-
ского образования. 
ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАР
НОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ
ЖОҒАРЫ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ 
ТҰЛҒАЛЫҚ-ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫ ДАМУЫНЫҢ 
ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
Демеуова Л.Н.
П.ғ.к, Абай атындағы ҚазҰПУ  
педагогика кафедрасының аға оқытушысы.
Қазіргі  қоғам  жеке  адамның  прогрессивті  ойлай  алатын  белсенді 
әрекетті, жан-жақты болуын талап етеді. Өйткені адамның қоғамда алатын 
орны, қазіргісі, болашағы үнемі толғандыратын мәселелер қатарына жата-
ды. Бұл қоғамның дамуымен тікелей байланысты. Қазақстан Республика-
сында орта білімді дамыту тұжырымдамасында білім беру мекемелерінің 
ең негізгі мақсаты: дүниетанымдық, құзырлық, шығармашылық деп атап 
көрсетіледі. Қоғамда орындаушы адамнан гөрі «интеллектуалды» адамға 
сұраныстың көп екендігін қазіргі өмір талабы дәлелдеп отыр. 
Интеллектуалдылық  бүкіл  тіршілік  көзі.  Адам  баласының  сөйлей 
бастаған  кезінен  бастап  бүгінгі  күнге  дейінгі  жеткен  жетістіктері 
интеллекттің нәтижесі. 
Баланың  интеллектуалдылығын  дамытудың  жолдарын,  құралдарын 
анықтау психология мен педагогика ғылымдарында өте ертеден зерттеліп 
келеді.  Интеллектуалдылық  әлемдік  мәдениеттің  барлық  дәуіріндегі 
ойшылдардың  назарында  болғандығын  “интеллектуалдылықты 
дамытуға”  деген  көптеген  ізденістерден  байқауға  болады.  Сондықтан 
интеллектуалдылықты  дамыту  педагогикасының  негізгі  мақсаты- 
бүгінгі  күн  талаптарынан  туындаған,  озық  қоғамға  лайықты  жаңа 
сапа, рухани сана қалыптастыру және дамытуда тың жолдар мен соны 
шешімдер  іздестіру  болып  табылады.  Көтеріліп  отырған  мәселе  тура-
лы  жазылған  ойлар,  тұжырымдамалар,  көзқарастар,  еңбектер  бүгінгі 
күнде баршылық. Бұл ежелден-ақ ұлы ойшылдарымыз: Жүсіп Баласағұн, 
Әл  Фараби,  Абайды  ерекше  толғандырған.  Сондықтан  ұлы  ойшыл-
дар  өз  еңбектерінде  адамның  жеке  басын,  дарындылығын,  ақыл-ой 
қабілеттерін дамытуды үнемі көтеріп отырған. Әртүрлі тарихи кезеңде 
бұл проблема бойынша қарастырған ғалымдар Платон, Я.А.Коменский, 
Д.  Локк,  К.Д.Ушинский,  В.А.Сухомлинский.  Бұл  ғалымдар  тұлғаның 
аталған  проблеманың  мәнін,  ұйымдастырушылық  формаларын  және 
өзін-өзі  дамудың  әдістерін  қарастырды.  Сонымен  қатар  кеңестік  пси-
хологтар  мен  ғалымдар  Л.С.Выготский,  С.Л.Рубинштейн,  А.Г.Ананьев, 
А.Н.Леонтьев, В.В.Давыдов, Л.В.Занков, В.А.Крутецкий, Б.М.Тепловтың 
өз  республикамыздағы  көрнекті  ғалымдар  Т.Тәжібаев,  М.М.Мұханов, 
Ж.М.Әбділдин,  Қ.Б.Жарықбаев,  Т.С.Сабыровтың  еңбектерін  жеке 
тұлғаны дамыту мәселесінің теориясы және практикасының алатын қоры 

327
326
ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАР
НОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ
деп  білеміз.  Тұлғаның  интеллектуалды  дамуының  мәселесі  педагогика 
ғылымының құзырында болғаны бәрімізге белгілі. 
Интеллектуалдылықты  дамыту  жайындағы  жазылған  ойларды, 
тұжырымдамаларды,  еңбектерді  талдай  келе,  адам  бойындағы  табиғи 
мүмкіндіктер  болады,  олар  тек  белгілі  бір  әлеуметтік  жағдайларда 
байқалып, әрі қарай дамиды, әр адам басқа адамнан табиғи психологиялық 
жағынан  ерекшеленеді  деген  қорытындыға  келеміз.  Осыған  байланы-
сты  жеткіншектік  жастағы  балалардың  интеллектуалды-тұлғалық  даму 
мәселесінде олардың психологиялық ерекшелігіне тоқталып өткенді жөн 
деп санаймыз. 
Жеткіншектік  және  балалықтан  ересектікке  өту  кезеңіндегі  даму-
да  когнитивті  дамудың  мінез-құлық  сипаты  –  формальді-логикалық, 
формальді-операциялық ойлау. Бұл сыртқы ортамен нақты байланыспаған  
абстрактылы, теориялық, гипотектикалық-дедуктивті ойлау. Жеткіншектік 
жастың соңына қарай жалпы ақыл-ой қабілеттері құрылған бірақ, ол әлі 
жетілу үстінде [1, 22]. 
Мектептегі жоғары сыныпта оқитын оқушыларда оқу материалының 
мазмұнындағы  түбегейлі  өзгерістер  мен  оның  көлемінің  ұлғаюы 
оқушылардан  талап  ету  деңгейін  күшейте  түседі.  Сабақ  барысында  
мұғалім олардан икемділік, танымдық іс-әрекеттің өнімділігін, нақтылық, 
ұқыптылық, өз бетімен жұмыс жасауды күтеді. 
Болашаққа бағыттылық, кәсіби және өзін-өзі тұлға ретінде анықтау 
тек психикалық дамуға ғана емес, бүкіл танымдық психикалық үдерістің 
дамуына ықпал етеді [2, 173 б].
Жоғары  сыныпта  оқитын  оқушыларда  жеткіншектермен 
салыстырғанда  мектепке  және  оқу  іс-әрекетіне  қызығушылығы  басым. 
Себебі оқу болашақ өмірмен тікелей байланысқан үлкен мәнге ие. Со-
нымен қатар білім беру ақпарат құралдарының  түрлі қайнар көздеріне 
қызығушылығының  бар  екені  көрінеді  (кітаптар,  кино,  теледидар). 
Білімді өз бетімен игеру қажеттілігі күшейіп, танымдық қызығушылығы 
кеңейеді,  еңбек  пен  оқуға  саналы  түрдегі  арақатынасы  өседі.  Жеке 
бағыттылық  және  қызығушылықтарды  таңдау  өмірлік  жоспарлармен 
байланысты.  
Бұл  жылдары  оқушылардың  еске  сақтау  қабілеті  де  жетіле  түседі. 
Бұл тек еске сақтау көлемінің ұлғаюы деген сөз емес, бірақ еске сақтау 
жолдары өзгереді деген сөз. Еріксіз еске сақтаумен қатар жоғары сынып 
оқушыларында  материалды  ерікті  еске  рационалды  тәсілдерді  кеңінен 
қолданылуы  көрінеді.  Жоғары  сынып  оқушылары  метакогнитивті 
біліктілікті  (мәселен,  өзін-өзі  басқару  және  өзін-өзі  реттеу)    меңгереді. 
Ол өз кезегінде оқушылардың танымдық стратегияларының тиімділігіне 
ықпал етеді. 
Интеллектуалдылық  жағынан  даму  тек  тәрбиенің  мақсат  көздеген 
ықпал  етуінен  ғана  емес,  сондай-ақ  бүкіл  азаматты  қоршаған  шындық 
ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАР
НОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ
өмірдің ықпалымен болып жатқан ақыл-ой тәрбиесінен айшықтанады. Со-
нымен, тәрбиенің арнай ықпал етулерінің барлық жиынтығы нәтижесінде 
болып  жатқан  оқушылардың  ақыл-ой  күштері  мен  дүниеге  көзқарасты 
қалыптастыру үрдісін ақыл-ойдың дамуы деп түсінуге болады.
Оларда  талдау,  жалпылау,  теориялық  қорытындылау  және  аб-
стракциялау,  дәлелдеу  т.б.  күрделі  интеллектуалды  операцияларды 
меңгеруді жетілдіреді. Қыздар мен ұлдар үшін белгілі бір оқу материа-
лын қарастырғанда себеп-салдарын, жүйелілігін, тұрақтылығын анықтау 
және өз бетімен жұмыс жасауы әдетке айналады.  Әлемде болып жатқан 
қандай да бір құбылыстар мен жағдайларға өзінің тұтастай және абсолютті 
бағасын беруді мақсат тұтады [1, 85б]. 
Жоғары сынып оқушыларының жас ерекшелігі арнайы қабілеттердің 
қарқынды  дамуымен  тығыз  байланысты.  Әсіресе,  ол  жиі  мамандықты 
таңдауға  байланысты  болып  жатады  (математикалық,  техникалық, 
педагогикалық  және  т.б.).  Нәтижесінде  жеткіншектіктегі  когнитивті 
құрылымдар өте күрделі құрылымға және өзіндік жеке ерекшелікке ие бо-
лады. Одан әрі жастық шақтағы интеллектуалды даму тек ақпараттарды 
меңгеріп қана қоймай, шығармашылық қабілетпен байланысты дамыған 
интеллектуалды инициативаны көрсету және қандай да бір жаңа нәрсені 
құру:  сөз  тек  проблеманы  көруде  емес,  сұрақтарды  қайта  құрастыру, 
белгілі бір шешімге келу сияқты жаңа деңгейге шығуды талап етеді. 
Бұл  жас  кезеңінің  психологиялық  ерекшелігі  болашаққа  деген 
ұмтылыс болып табылады. Ерте балалық шақтағы тұлғаның дамуында 
басты факторлардың бірі жоғары сынып оқушыларының өмірлік жоспар-
ларын және өмірлік перспективаны құруға талаптану болып табылады. 
Өмірлік  жоспар  –  бұл  кең  ұғым.  Ол  тұлғаның  барлық  сферасын 
(өмірлік  стилі,  шұғылданатын  саласы  т.б.)  қамтиды.  Жоғары  сынып 
оқушыларының  өмірлік  жоспары  көбінше  бұлдыр  және  арманнан 
құралған.  Жоғары  сынып  оқушысы  өзін  әртүрлі  рөлдерде  көріп,  оның 
жақындылық деңгейін өлшейді. Бірақ, өзі үшін қажеттісін дәл таңдай ал-
лмайды және ойлағанын жүзеге асыру  үшін де ештеңе жасамайды [3, 
54б]. 
Өмірлік жоспар жайында тек оның мақсаты ғана емес, оларға жету 
жолдары жөнінде жастар өзіндік субъективті және объективті ресурстарын 
бағалауға қабілетті болған жағдайда ғана айтуға болады.  Л.С.Выготский 
өмірлік  жоспарды  тұлғаның  ішкі  жан  дүниесін  меңгерудің  көрсеткіші 
ретінде қарастырды. Өзін-өзі анықтау және болашаққа өмірлік жоспар-
ды құру – жеткіншектік жастың психологиялық жаңа білім орталығы [1, 
24б]
Субъекттің  өзіндік  болашағы  жайында  жоспар  құруда  ол  сол 
қоғамның  мүшесі  ретінде,  қоғамдағы  бұрыннан  келе  жатқан  «өмірлік 
жолдың»  моделін  басшылыққа  алып  қарастырса  болады.    Бұл  модель 
қоғамның  құндылықтар  жүйесінде,  мәдениетте,  өз  уақытында  болатын 

329
328
ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАР
НОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ
негізгі  принциптерден  құрылған.  Батыс  психологтары  өзін-өзі  анықтау 
үдерісін  ұқсастықты  қалыптастыру  үдерісі  ретінде  қарастырады. 
Э.Эриксон  тұлға  ұқсастығын  іздестіруді  ересек  кезеңінің  ортаңғы 
міндеті деп қарады. Әрине, интеллектісі дамыған адамның идеалы - өз 
ақыл-ойын  тәрбиелеуді  жетілдірудің  қуатты  тұтқасы.  Жоғары  сынып 
оқушысының  идеалы  нақты  бір  кісінің  тартымды  эмоциялық  бейнесі, 
сондай-ақ  бірнеше  кісінің  жинақталған  интеллекталдық  сапасы  болуы 
мүмкін. Өмірді бақылау, көрнекті ойшылдардың – ғалымдардың, саяси 
қайраткерлердің, жазушылардың, педагогтардың өмірбаянымен танысу – 
осындай идеалдың қалыптасуына ықпал етеді.   
Ұқсастық  субъекттің  өз-өзіне  «мен  қандаймын?,  мен  қандай  болу-
ды армандаймын?, мені кім деп ойлайды?» т.б. бірқатар сұрақтарға жа-
уап  беруді  талап  етеді.  Ересектікке  өту  кезеңінде  әрбір  жоғары  сынып 
оқушысы  жаңа  әлеуметтік  рөлдер  мен  психикалық  трансформацияға 
назар аудара отырып, қарама-қайшылықсыз тұтастықты білдіретін отба-
сымен байланысты, гендерлік, кәсіби рөлдердегі өз орнын қарастыруы 
керек  яғни,  (мен  қандай  немеремін,  спортшымын  және  студентпін, 
болашақ ана, болашақ жар) осы бірқатар сұрақтардың ішінен бір-біріне 
қарама-қайшы келетіндерін алып тастап, өзіндік ішкі бағасын және оған 
берген бағалардың бәрін ескере отырып, жаңа сапалы ұқсастыққа жетуі 
қажет. Эриксонның есептеуінше, ұқсастық дағдарысы бірқатар қарама-
қайшылықтарға толы.
Атап айтқанда: 
1. уақытша перспектива немесе уақытты бұлдыр сезіну;
2. сенімділік сен ұялшақтық;
3. әртүрлі рөлдерді сомдау немесе тек бір рөлді тіркеу;
4. оқушы немесе еңбек іс-әрекетінің салы;
5. жыныстық поляризация немесе қос жынысты бағыттылық;
6. лидер қатынасы – ізбасушы немесе беделдің белгісіздігі; 
7. идеологиялық сенімділік немесе құндылықтар жүйесін шатасты-
ру; 
Ұқсастық дағдарысынан сәтті өтіп кеткен жеткіншек, ұқсастықтың 
бірінші дағдарысын меңгереді. Болашақта ол ондай проблемалардан оңай 
өтеді [2, 174б].     
Оқушының өз болмысын тануға көмектесіп, қабілетін ояту, жаңа руха-
ни күш беру білімнің ең маңызды мақсаты болып табылады. Оқушыларды 
шығармашылық жұмысқа баулып, олардың белсенділіктерін, қызығушы-
лығын арттыра түсу үшін, ақыл-ойын сабақта және сабақтан тыс уақытта 
дамытуда  әр  түрлі  әдіс-тәсілдерді  қолдануға  болады.  Олар  мынадай: 
тақырыпты мазмұнына қарай жинақтау; арнаулы бір тақырыпта пікірталас 
тудыру;  логикалық  ойлауын  дамытатын  ойындармен  берілген  тапсыр-
маларды  шешу  (анаграмма,  сөзжұмбақ,  құрастырмалы  ойындар,  т.б.); 
ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАР
НОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ
әңгіменің ұқсастығын салыстыру, бөліктерге бөлу, ат қойғызу; қиялдау 
арқылы сурет салғызу, рөлге бөліп оқыту; ұнатқан кейіпкеріне мінездеме 
беру;  ой  шапшаңдығын,  сөз  байлығын  дамытуда  өлең  шумақтарын 
құрастыру; мәтін, ертегі әңгімені өз бетінше аяқтау.   
Ал,  сабақтан  тыс  уақытта  оқушылардың  ақыл-ойын  дамытудың 
жұмыс  түрлері:  мұражайға  апару,  әр  түрлі  кездесулер  өткізу,  әр  түрлі 
тақырыптарда  пікірталастар  өткізіп,  алған  әсерлері  бойынша  шығарма 
жазу, балаларға арналған журнал жаздырып оны сабақ кезінде үнемі пай-
далану, әрбір оқылып отырған шығармалардың авторлары туралы толық 
мағлұмат  жинау,  реферат  жазу.  Осындай  жұмыстарды  үнемі  жүргізу 
оқушыларды шығармашылыққа баулуға, шәкірт бойындағы қабілет көзін 
ашып, тілін байыптауға, қиялын ұштауға, өз бетінше ізденуге зор әсерін 
тигізеді.
Халқымызда «Көз жеткізбегенді сөз жеткізеді» деген тамаша мақал 
бар.  Мұның  мағынасы  тікелей  таным  арқылы  бейнеленетін  заттар  мен 
құбылыстар қасиеттерінің түйсік, елес үдерістерінің шектеулі шеңберін 
тереңдете  түсіп,  олардың  мән-мағынасы  сөзбен  сөйлеу  әрекеттерінің 
бейнелеуші  танымның  ерекшеліктері  арқылы  барынша  ұғынықты  бола 
түседі дегенге саяды. Осыған байланыты әрбір баланың психологиялық 
ерекшеліктерін  ескере  отырып,  интеллектуалдылығын  дамыту  өте 
маңызды.  Сонымен,  бала  бойындағы  дарындылықты  тану,  оның 
тұлғалық-интеллектуалдылығын  дамыту  біздің  қазіргі  таңдағы  негізгі 
міндеттеріміздің  бірі.  Өйткені,  егемен  еліміздің  дүние  жүзі  елдерімен 
терезесі тең болуы үшін оның негізгі тұтқасын ұстайтын, дүние әлемін 
шарлайтын біздің дарынды да қабілетті ұландарымыз. 
Әдебиеттер: 
1. Шаповаленко И.В. Возрастная психология. М., 1997. 
2.  Каменская  Е.Н.  Психология  развития  и  возрастная  психология 
Ростов-на-Дону «Феникс» 2006.
3. Рабочая книга школьного психолога / Под ред. А.М.Фонарева. М., 
1987.  
4. Ахметов Р. Мақал-мәтел – даналыққа бастайды \\ Ұлағат. -1998.
Резюме
В  статье  рассматривается  проблема  личностно-интеллектуальное 
развитие старшеклассников. Появление новых, повышенных требований 
к интеллекту и поведению подростков и юношей со стороны взрослых. 
Особенности  развития  восприятия,  воображения    и  внимание  в  днный 
возрастной период.

331
330
ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАР
НОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ
ОРГАНИЗАЦИИ И ПРОВЕДЕНИЯ ТЕЛЕКОНФЕРЕНЦИЙ КАК 
ЭЛЕМЕНТ СОДЕРЖАНИЯ ОБУЧЕНИЯ ИНФОРМАТИКЕ
Медеуов Е.У., Шекербекова Ш.Т., Джусупбекова Г.Т.
Преподаватели  кафедры «Информационные технологии»
Южно-Каз. Госуниверситета им. М. Ауэзова.
Благодаря  использованию  телекоммуникационных  средств  в  сферу 
образования  проникли  общеизвестные  телекоммуникационные  серви-
сы,  такие  как  электронная  почта,  телеконференции,  удаленный  доступ 
к  информационным  ресурсам  и  другие.  Все  они  позволяют  работать  с 
гипермедиа-информацией  и  являются  мощным  инструментом,  расши-
ряющим  сферу  использования  мультимедиа  в  обучении  школьников  и 
студентов. 
Телеконференция  представляет  собой  сетевой  форум,  организован-
ный с использованием компьютерной техники для ведения дискуссии и 
обмена сообщениями по определенной тематике.
Телеконференции  позволяют  публиковать  сообщения  по  интересам 
на специальных компьютерах в сети. Сообщения можно читать, подклю-
чившись к компьютеру и выбрав тему для дискуссии. Далее, по желанию, 
возможен ответ автору статьи или отправка собственного сообщения. Та-
ким  образом,  организовывается  сетевая  дискуссия,  носящая  новостной 
характер,  поскольку  сообщения  хранятся  ограниченный  период  време-
ни.
Наличие аппаратных мультимедиа-средств: аудио и видеооборудова-
ния (микрофон, цифровая видеокамера и др.), подключенного к компью-
теру, позволяет организовать компьютерные аудио и видеоконференции, 
все более широко распространяемые в системе образования.
В отличие от списков рассылки, основанных на применении электрон-
ной почты, некоторые телеконференции и группы новостей работают в 
режиме реального времени. Разница заключается в том, что в случае со 
списком рассылки обмен информации осуществляется в режиме off-line 
путем  автоматической  рассылки  электронных  писем.  Сервер  новостей 
немедленно публикует все сообщения на общей доске и хранит их в тече-
ние некоторого времени. Таким образом, телеконференции позволяют ор-
ганизовать дискуссию как в режиме on-line, так и в отложенном режиме. 
При организации учебных занятий целесообразно использование групп 
новостей, курируемых педагогом. 
Одной из форм проведения электронных занятий с использованием 
телекоммуникационных технологий являются занятия по классическому 
сценарию «вопрос-ответ». Преподаватель заранее оповещает обучаемых 
о теме и вопросах семинара, затем назначает время проведения занятия. 
ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАР
НОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ
Во  время  семинара  преподаватель  задает  вопрос  в  письменной  форме 
любому студенту, который должен ответить на этот вопрос. Затем мож-
но организовать обсуждение ответа, либо самому высказать замечания. 
Результаты дискуссии протоколируются, и в конце занятия преподаватель 
может оценить как ответы студентов, так и их активность.
Из последнего высказывания видно, что телеконференции являются 
одной из наиболее используемых и эффективных в образовании телеком-
муникационных технологий, подразумевающих активную форму учебной 
деятельности. Они позволяют участникам самостоятельно формировать 
свой взгляд на происходящие события, осознавать многие явления и ис-
следовать их с различных точек зрения, решать поставленные проблемы 
совместными усилиями, задавать друг другу самые разные вопросы, де-
литься своими идеями.
В общем ряду всех проводимых телеконференций особое место за-
нимают так называемые учебные телеконференции. Учебной телеконфе-
ренцию можно назвать в том случае, если для нее осознанно формиру-
ется учебная задача, которая определяет все принимаемые технические, 
технологические и организационные решения.
Учебная  телеконференция,  в  отличие  от  подобного  мероприятия, 
предполагающего личное присутствие участников, существенно расши-
ряет  образовательные  возможности,  предлагая  специфические  формы 
общения.
Отсутствие жестких временных и пространственных рамок позволя-
ет выступить всем желающим без ограничения в любой момент времени 
проведения телеконференции. У ее участников появляется возможность 
подготовить более взвешенное, продуманное сообщение по конкретно-
му вопросу, аргументировано обосновать свое мнение и оформить его в 
наиболее лаконичном виде. В результате такой деятельности происходит 
развитие  рефлексивной культуры человека, его критического мышления. 
Участники  телеконференции  начинают  конструктивно  оценивать  свои 
успехи и затруднения. Происходит развитие самосознания и творчества.
Очевидно, что навыки использования и проведения телеконференций 
должны быть привиты практически всем современным педагогам. Осно-
ву такой подготовки должен закладывать курс информатики, читаемый 
в  настоящее  время  всем  будущим  педагогам.  В  содержание  этого  кур-
са должных войти технические и технологические принципы создания 
и  ведения  телеконференций,  а  также  основные  методы  использования 
учебных  телеконференций  в  профессиональной  деятельности  учителя. 
Необходимо изучение телеконференций как средства обучения. Для фор-
мирования соответствующего содержания обучения информатике студен-
тов педагогических вузов необходимо более детально изучить специфику 
телеконференций.

333
332
ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАР
НОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ
Одним из важных принципов в работе модератора становится также 
соблюдение сетевого этикета, выбор наиболее тактичного способа под-
держки участников, не говоря уже о проявлении максимального внима-
ния каждому выступлению в сети, умении возвращать сетевые дискуссии 
к непосредственной их тематике, сглаживании возможных конфликтов. 
Это особенно важно, если принять во внимание, что большинство участ-
ников только знакомятся с возможностями телекоммуникаций, и созда-
ние психологически-комфортной среды в процессе этого знакомства име-
ет принципиальное значение.
Вследствие  расширения  временных  рамок  подобного  общения  ис-
ключительную важность приобретают вопросы планирования и соблюде-
ния разработанного графика проведения сетевого мероприятия, быстрота 
обработки и размещения сообщений.
Таким образом, возникает необходимость познакомить студентов пе-
дагогических вузов с технологией организации и проведения учебных те-
леконференций и подготовить их к возможному использованию этой фор-
мы организации учебного процесса в своей будущей профессиональной 
деятельности. Необходимо вовлечение студентов в такие телеконферен-
ции. Для этого во время проведения учебной телеконференции следует 
уделить особое внимание рассмотрению используемых форм и методов 
управления данной конференцией, способов организации деятельности 
участников. 
Являясь непосредственным участниками учебной телеконференции, 
студенты  смогут  четче  представить  и  оценить  образовательные  и  вос-
питательные возможности этой формы организации учебной работы, на 
практике смогут проверить полученные знания, выработать соответству-
ющие умения и навыки. 
Следует выделить нижеследующие основные блоки, которые долж-
ны войти в содержание обучения информатике студентов педагогических 
вузов. 
1. Использование телекоммуникационных технологий в образовании. 
Телеконференции и их образовательные возможности. Виды и способы 
организации учебных телеконференций.
2. Технология организации учебной телеконференции. Особенности 
использования телеконференций в учебном процессе. Метод информаци-
онного моделирования, построение моделей учебных ситуаций.
3.  Модератор  телеконференции.  Обязанности  модератора.  Требова-
ния к знаниям и умениям модератора. Профессиональная компетентность 
в  области  компьютерных  информационных  технологий.  Компьютерная 
грамотность.  Владение  основными  телекоммуникационными  техноло-
гиями: электронная почта, организация списков рассылки, телеконферен-
ции, WWW-технологии, HTML-редактирование.
ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАР
НОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ
4.  Модерирование  учебной  телеконференции.  Разработка  учебной 
телеконференции.  Технология  управления  учебной  телеконференцией, 
основные способы организации и ведения, методы прогнозирования раз-
вития, механизмы анализа возникающих ситуаций и оценка полученных 
результатов. Типология вопросов.
5.  Организация  деятельности  учащихся  в  рамках  проведения  учеб-
ной телеконференции. Основные виды деятельности. Индивидуальная и 
групповая работа обучаемых. Методы стимулирования. Способы активи-
зации познавательной деятельности.
6. Психолого-педагогические особенности проведения учебной теле-
конференции.  Конфликтные  ситуации  и  методы  их  разрешения.  Пись-
менная  речь  модератора.  Сетевой  этикет.  Формы  и  методы  общения  с 
участниками телеконференции. Сообщения и комментарии модератора.
В заключение хотелось бы остановиться и на том, что в рамках обу-
чения информатике будущих педагогов следует обратить внимание и на 
технические средства, использования которых не избежать при создании 
и проведении учебных телеконференций.
Средства дистанционной передачи информации называют “телеком-
муникациями”  (от  греч.  tele-  вдаль,  далеко,  лат.  communication-  обще-
ние). Согласно международному словарю педагогических терминов под 
телекоммуникацией понимается “передача произвольной информации на 
расстояние с помощью технических средств. В случае, если оконечным 
устройством телекоммуникационной системы являются компьютеры, то 
можно говорить о компьютерных телекоммуникациях.
Система  компьютерных  телекоммуникаций  -  это  не  только  новая 
компьютерная технология, но и еще особый мир, живая информационная 
Среда, в которой с помощью средств связи, а точнее - систем передачи 
данных, объединяются в единое целое источники, средства обработки и 
потребители информации.
Компьютерная телекоммуникационная сеть – это совокупность кана-
лов передачи данных, взаимосвязанных ими компьютеров, необходимого 
для реализации этой взаимосвязи программного обеспечения и (или) тех-
нических средств, которые предназначены для организации распределен-
ной обработки информации.
В простейшем случае необходима обычная телефонная линия с вы-
деленным номером и специальное устройство - модем, подключаемое к 
компьютеру и производящее модуляцию и демодуляцию сигнала, прохо-
дящего по линии связи.
Компьютерные  телекоммуникационные  сети  предоставляют  две 
основные группы услуг:
1)  Доступ к разделенным ресурсам сети (удаленный доступ с терми-
нала, передача файлов и операции манипуляции ими, доступ к общеполь-
зовательским базам данных и т.д.);

335
334
ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАР
НОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ
2) Коммуникации на основе электронной почты (электронная почта, 
списки рассылки, телеконференции).
Самой  традиционной,  самой  старой  и  самой  распространенной  в 
мире  технологией  компьютерных  сетей  является  электронная  почта. 
Она позволяет двум (или более) удаленным пользователям обмениваться 
электронными сообщениями.
Связь по электронной почте гарантирует нам то, чего не может дать 
почта обыкновенная, – оперативность и надежность. Ее работа напоми-
нает работу обычной почты: вы пишете письмо на листе бумаги (экране 
вашего дисплея), запечатываете в почтовый конверте (сохраняете его в 
файле), а затем надписываете конверт – добавляете в начало файла за-
головок (header), и относите в почтовое отделение – передаете на вашу 
почтовую машину. Однако в отличие от обычной почты вы не должны 
волноваться относительно  марок, штампов  и  задержек в  пути.  В  боль-
шинстве случаев почта за 10-20 минут будет доставлена в другой конец 
земного шара.
Технические средства уровня пользователя E-mail включают компью-
тер и модем, а также стандартное программное обеспечение с минималь-
ными требованиями к оперативной памяти.
Принцип  работы  E-mail  заключается  в  следующем.  На  каждого 
абонента,  подключенного  к  хост-машине  заводится  электронный  адрес 
и  выделяется  некоторое  пространство  на  жестком  диске  –  «электрон-
ный почтовый ящик», доступ к которому закрыт паролем пользователя. 
Электронный адрес используется для идентификации местонахождения 
пользователя  в  Сети  (он  позволяет  установить,  к  какой  хост  -  машине 
подключен  данный  пользователь).  Если  местонахождение  человека  из-
вестно (есть его электронный адрес), значит ему может быть отправлено 
сообщение (письмо).
Обмен хост-машин письмами производится в автоматическом режи-
ме. При этом маршрут перемещения письма в сети рассчитывается спе-
циальной  программой  (маршрутизатором),  прокладывающим  маршрут 
от отправителя к адресату по цепочке хост-машин. Как только отправлен-
ное вам письмо прибывает на хост-машину, где вы зарегистрированы как 
пользователь, при очередном соединении с ней вы получите уведомление 
о поступлении новой почты.
Обмен сообщениями в системе электронной почты удобен тем, что 
отправителю не только нет необходимости находиться в непосредствен-
ной связи с адресатом, но и нет необходимости постоянно держать вклю-
ченным  свой  компьютер  (режим  работы  off-line).  С  помощью  E-mail 
можно передавать и принимать как текстовые, так и бинарные (графика, 
исполняемые программы) файлы практически любого объема. Ограни-
чения могут налагаться только на время обмена почтой с хост-машиной, 
ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАР
НОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ
что может оказаться существенным при междугородней связи. Так как 
отечественные  телефонные  линии  отличаются  значительным  уровнем 
шумов и крайней неоднородностью загрузки, реальная скорость обмена 
пользователя с хост-машиной может колебаться в пределах от 2400 бит/с 
до 28800 бит/с.
Существуют следующие виды электронной почты:
1) простая электронная почта (один - к одному): не только позволяет 
двум пользователям быстро обмениваться личными сообщениями, но и 
предоставляет доступ к обширным информационным ресурсам сети, по-
зволяя получить почти весь сервис посредством электронной почты;
2) почтовые списки  (один - ко многим): каждое сообщение рассыла-
ется по нескольким адресам, занесенным в список рассылки;
3) телеконференции  (многие - к многим):  реализуют возможность 
организации виртуальной группы участников,  где каждый может при-
соединиться в любой момент и принять участие в обсуждении, добавляя 
свои реплики по рассматриваемой теме.
Отметим, что в обычном смысле слова телеконференция - это про-
цесс  обсуждения  некоторых  проблем  несколькими  участниками.  Теле-
конференция - конференция, проводимая между удаленными участника-
ми с помощью телекоммуникационных сетей. 
Существуют несколько способов организации телеконференций (дис-
куссий) с помощью различных телекоммуникационных технологий:
- собственно технология телеконференций, созданная в Интернет.
- на основе списков рассылки.
Удобство  обмена  сообщениями  в  рамках  небольших  групп  обсуж-
дений послужило основой для создания в сети BITNET некоего аналога 
системы конференций (дискуссий), чаще всего называемого Mailing List 
или Listservs (списки рассылки).
Списки рассылки – проверенные средства для доставки информации, 
однако, они не предназначены для организации обратной связи (обсужде-
ния отправляемых вами сообщений).
Для участия в дискуссиях (обсуждениях) по интересующей вас тема-
тике вам необходимо занести свой электронный адрес в «адресную кни-
гу»  сервера  списков,  включив  его  в  список  участников  дискуссионной 
группы  или  список  обсуждения.  Списки  обсуждения  функционируют 
аналогично конференциям Usenet: позволяют участвовать в обсуждении 
дискуссионной группы, получать и отправлять материалы по теме обсуж-
дения.
- “реальные” телеконференции на основе технологии IRC, так назы-
ваемых “чатов”.
Конечно,  Usenet  удобен  при  участии  в  обсуждении  больших  групп 
людей,  однако  кто-то  решил,  что  основной  недостаток  Usenet  –  отсут-

337
336
ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАР
НОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ
ствие непосредственного общения людей в режиме живого диалога. Та-
ким образом, он (или она) создали IRC (Internet Relay Chat). IRC орга-
низован таким образом, что может быть назван коротковолновым радио 
Internet: имеется ряд каналов, подобно конференциям Usnet , покрываю-
щим  определенную  тематику.  Пользователь  подключается  к  одному  из 
компьютеров,  поддерживающих  режим  IRC,  выбирает  интересующий 
его  канал  и  общается  с  находящимися  на  линии  собеседниками  путем 
набора текста с клавиатуры.
- на основе технологии электронных досок объявлений. BBS (англ. 
Bulletin Board System-система электронных досок объявлений). 
Компьютер, на котором установлен модем и специальное программ-
ное обеспечение для доступа к нему других пользователей по обычным 
телефонным каналам связи становится станцией BBS. Каждый пользо-
ватель может соединиться со станцией BBS, просмотреть размещенную 
на ней информацию, скопировать или разместить свою. Установив модем 
на свой компьютер и набрав номер телефона BBS, вы сможете получить 
файлы с новейшим программным обеспечением, а также принять участие 
в переписке при помощи электронной почты (система эхо-конференций).
Электронные доски объявлений BBS – это своеобразная система об-
мена сообщениями. Аналогом может служить обычная доска объявлений. 
Вся “доска” разделена на несколько тематических областей, куда любой 
зарегистрировавшийся пользователь может поместить свое “объявление” 
(электронной сообщение). Оно может быть личным, т.е. быть адресовано 
кому-либо из таких же локальных пользователей, либо направлено всем 
(All). Таким образом, любой пользователь может читать любые сообще-
ния и помещать свои в любые тематические области.
Современные  BBS  являются  мощными  телекоммуникационными 
узлами, способными предоставить широчайший спектр услуг, в котором 
сами по себе электронные объявления играют уже второстепенную роль.
Как видно, реальная и недорогая сеть типа BBS предоставляет боль-
шой набор услуг, который может быть в полной мере использован школа-
ми на пути к повышению компьютерной грамотности и информатизации 
образования.
В ходе настоящего исследования смоделирован ряд ситуаций и воз-
можных проблем, демонстрирующих, как при изучении различных тем 
информатики  данная  содержательная  линия  может  «выдерживаться». 
Предлагая методы решения этих проблем, студенты ставят себя не толь-
ко на место разработчика модели, но и её заказчика, учатся учитывать 
влияние одних разделов информатики на другие, видеть на первый взгляд 
неочевидные проблемы.
ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАР
НОВЫЕ ТЕХНОЛОГИИ

жүктеу/скачать 2,54 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: