Бағалы қағаздар нарығы және биржа ісі: Оқу құралы. Алматы: 2007
Сурет. Аукциондардың жіктелуі
жүктеу/скачать 1,63 Mb.
|
| 14.1. Сурет. Аукциондардың жіктелуі
Болашақта бағалы қағаздар нарығының жағдайын, атап айтқанда, оның өтімділігін қамтамасыз ететін қос акцион формасы деп есептеледі. Егер нарықта мәміле-шарт сирек жасалса, биржалық баға белгілеуде «спрэд» деп аталатын сатып алушы мен сатушы бағалары қабыспай алшақтаса, мәміледен мәмілеге дейінгі бағаның ауытқуы ауқымды және үнемі қайталанып тұрса, онда бұндай нарықты өтімді деп айтуға және де биржалық сауданы үздіксіз аукцион формасында ұйымдастыруға болмайды. Бүл жагдайда биржалық сауданы «бір дүркін» аукцион формасында ұйымдастырған тиімдірек болады. Себебі нарықтың өтімділігі төмен, әрі аукцион сирек өткен жағдайда бағалы қағаздарды сатып алу-сатуға түскен мәлімдемелерді жинақтау мерзімі ұзақтау болғандықтан, кейін барлығын бір уақытта орындау үшін сауда залында «бір дүркін» аукцион жүргізіледі биржалық делдалдар өз сатып алу мен сату мәлімдемелерінің арасындагы тепе-теңдікті анықтау. Дауыс аукционындағы у-шуда дұрыс бағыт алу оңай емес, сондықтан биржалық аукциондарда тарихи қалыптасқан белгілі бір дене қимылын (мысалы, «жұлқынып сөйлеу» аукционы) пайдаланбай сауда жүргізу мүмкін емес. Брокер алдын-ала мәлімдемені ауызша беріп қойғанымен, егер кейін оны жазбаша берген жағдайда алдын-ала ауызша берген уақыты өз маңызын жояды. Жазбаша берген мәлімдеме бойынша мәміле жасалады. Сөйтіп, «дүркін-дүркін» аукционы нарықты көптеген тапсырыстан «тазартады». Өтімді нарықта бір биржалық күнде «дүркін-дүркін» аукцион бірнеше рет өткізіледі. Жиі-жиі өтетін бұндай аукцион бағалы қағаздарға сұраныс пен ұсыныстың тұрақты болып тұратының нарықтың өтімді екенін білдіреді. Сондықтан үздіксіз аукцион өткізуге болады. Үздіксіз аукционның үш түрі бар: Біріншісі, тапсырма кітабын пайдалану. Оған брокерлердің ауызша берген мәлімдемесі жазылып, оны кейін клерк (биржа өкілі) орындайды. Екіншісі - табло, онда әрбір шығарылганда екі жұп баға көрсетіледі (яғни, сатылғанда - ең жоғары, сатқанда - ең төменгі). Маклер түскен мәлімдемелерді топтастырып, бағалы қағаздардың әрбір түрі бойынша бағамын айқындайды (яғни, сатып алғанда - ең жоғары, сатқанда - ең төменгі). Осы бағалар таблоға шығарылады. Үшіншісі - «тобыр» немесе «жиын» аукционы. Онда саудаға шығарылған бағалы қағаздарды хабарлайтын клерктің айналасына трейдерлер жиналады. Кейін олар «тобырдың» ішінен контрагенттерін табу мақсатында бағаны айғайлап хабарлап, сөйтіп өздері тауып алады. Сонымен аукциондардың жіктелуін қарастыра отырып, баға нарығы тұрғысынан алғанда «бір дүркін» аукционы бірыңғай, әрі ең дұрыс бағаны белгілеуге мүмкіндік береді. Ал үздіксіз аукционда бағаның бір мәміледен келесіге дейін үнемі ауытқуы, сұраныс пен ұсыныс көлемінің аздығы, немесе саудаға қатысушылар санының шектеулілігі, мәлімдемелердің бір қалыпты түспеуі бағаның өсуіне соқтыруы мүмкін. Нарықта бұл әдісті қолдану әрекеті тіпті биржалық дүрбелеңге тіреуі мүмкін. жүктеу/скачать 1,63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|