14
4 Бағалау сапасын қамтамасыз ету рәсімдері
Бағалау жүйесін КХЕК аккредиттеу керек. Бұл сапаны сыртқы және тәуелсіз растау
ПӨО ішкі тексеріс рәсімдеріне негізделеді, бұл бағалау үдерістерінің халықаралық
стандарттарға сәйкес болуына көмектеседі. Аккредиттеуге тәжірибеде бағалау са-
пасына қатысты мәліметтерді жинау мен талдау кіреді. Аккредиттеу КХЕК-тің экс-
перттер шағын тобымен жүргізіледі.
Бұл тұтастық пен сапа сертификаттаумен расталады, ол халықаралық стандарттарға
сәйкес бағалау рәсімдері арқылы тренер мәртебесіне қол жеткізгенін көрсетеді.
5 Ресертификаттау
5.1 Тренерлердің үздіксіз даму дәлелдемелері
Сертификатталған тренер оқытуды жүргізген белгілі деңгей бойынша әрбір лектің
соңында жылына бір мәртеден кем емес В бөлімін (тиімді тәжірибе) дайындауы
керек. Бұл бөлімді бекітілген эксперт формативті бағалайды. Мысалы, егер тре-
нер жыл бойы 3 және 2-деңгейлерде оқыту жүргізген болса, ол 3-деңгей бойынша
жаңа В бөлімін, 2-деңгей бойынша жаңа В бөлімін дайындауы қажет.
В бөлімінде көрсетілгендей тренердің үздіксіз жүйелі дамуы туралы ақпаратты
жинауы игерімді болып қана қоймай, тренердің өзіне де пайдалы болуы керек.
Мәліметтер тренердің қызметі мен тәжірибесінің талдауына негізделіп, тиісті фор-
матта ұсынылады.
Бекітілген эксперттен кері байланыс тренерге болашақта сабақ беруіне көмектеседі.
Бұл үдеріс қайталауға мақсатталмаған - жаңа идеялар және тәжірибемен
сапаландырылған, курстың әрбір легімен тренер тәжірибесін қайта ұғынатын
кәсіби оқудың спиральдары болып табылады.
5.2 Ресертификаттау үшін тренерлер портфолиоларының мазмұны
Ресертификацияға негіз болады:
• ресертификацияға дейінгі кезеңдегі тренердің тәжірибесі мен дамуының
жалпы шолу;
• ресертификацияға дейінгі кезеңдегі тренердің тәжірибесі мен дамуының В
бөліміндегі дәлелдемелеріне жалпы шолу;
• бекітілген және тәуелсіз эксперттермен суммативті бағалаған курстың соңғы
легіндегі тәжірибе негізінде дайындалған В және С бөлімдерінің дәлелдемелері.
Сонымен қатар, С есебінде тренердің ресертификацияға дейінгі тәжірибесінің
бүкіл кезеңінің рефлексиясы көрініс табады.
Ресертификаттау үшін тәуелсіз бағалауды эксперттердің шағын тобы жүргізеді.
Ресертификаттауға ұсыныс ПӨО Емтихан Кеңесіне бекіту үшін беріледі.
Тренерлердің ресертификаттаудан өту аралықтары алғаш рет 2 (екі) жыл, ал
келесілерде мұғалімдердің ресертификаттау цикліне ұқсас – 5 (бес) жыл.
15
1-қосымша
Тренерлер стандарттары
Кәсіби құндылықтар
Тәжірибелі тренер біледі және түсінеді:
3-деңгей
2-деңгей
1-деңгей
• адамдарды оқуға және
өз оқуын өмір бойы
жалғастыруға не уәждейді
• олардың әлеуетін толық
ашу үшін үйренушілерден
толық берілуді күту неге
маңызды
• кәсіби қызметтің жоғары
стандарттарын қабылдау
неге маңызды
• барлық үйренушілермен
адал, сыйласымды, өзара
сенімді, қолдаушы және
сындарлы қатынасты қалай
орнатуға болады
• неге оқу мен оқытудың
қағидалары мен теорияла-
ры тәжірибені дамыту мен
өзгертуге көмектесе алады
• бірлік, алуан түрлілік,
инклюзивтілік идеяларын
қалай ілгері жылжытып,
тәжірибеде қолдануға
болады
• неге кәсіби дамуды
жалғастыру маңызды
және өзінің оқуы мен
басқалардың тәжірибесін
қалай дамытып,
жақсартуға болады
• әріптестермен тиімді
ынтымақтастық басқалардың
қызметін дамытып,
жақсартуға неге көмектеседі
• үйренушілерді олардың
әлеуетін толық ашу үшін
қалай ынталандыру қажет
• тренердің тәжірибесі
әріптестердің оқуы мен
тәжірибесіне қалай әсер
ете алады
• үздіксіз кәсіби дамуда
тәжірибені дамыту және
өзгерту үшін зерттеуді
қалай пайдалануға бола-
ды
16
Кәсіби білім, түсінік пен дағдылар: жоспарлау
Тәжірибелі тренер біледі және түсінеді:
3-деңгей
2-деңгей
1-деңгей
• үйренушілердің қажет-
тіліктері мен оқу
жоспарының талаптары-
на жауап беретін оқу мен
оқытудың жаңа тәсілдерін
енгізетін жүйелі оқыту
бағдарламаларын
әзірлеуді және жоспарла-
уды
• нақты мақсаттармен
құрылымы бар
сабақтарды жоспарлауды
• үйренушілерді оқуға
уәждейтін және сыни
ойлауды дамытуға түрткі
болатын тапсырмалар
жоспарлауды
• оқыту үшін материалдар
мен қорларды дайындау-
ды
• жеке тәжірибені жақсарту
және дамыту мақсатында
оқу мен оқытуды
бағалауды жоспарлауды
және дайындалуды
• үйренушілердің
шығармашылық ойлауына
ықпал ететін
инновациялық
сабақтарды жоспарлауды
• тәжірибені жетілдіру үшін
оқу бағдарламасын жасау
жөнінде топты басқаруды
17
Кәсіби білім, түсінік пен дағдылар: оқыту
Тәжірибелі тренер біледі және түсінеді:
3-деңгей
2-деңгей
1-деңгей
• шектеусіз оқыту үшін
инклюзивті, уәжделген, қолайлы
жағдай жасауды
• оқытудың негізі ретінде
үйренушілердің тәжірибесін
пайдалануды
• жеке өзінің оқуымен байланы-
стыра алуы үшін үйренушілерге
ақпараттар мен жаңа идеялар
ұсынуды
• үйренушілердің алдына оқыту
міндеттерін қоятын және
септігін тигізетін түрлі оқыту
мен оқу стратегияларын пайда-
лануды
• қызығушылық, шығармашылық
дағдылар мен сыни ойлау дағды-
ларын дамытуға көмектесетін
жеке, жұптасып, топпен және
бүкіл сыныппен жұмыс істеуге
ықпал етуді
• үйренушілердің оқуын
мониторингілеуге, қолдауға
және сынауға тыңдалым мен
сауалнаманың тиімді әдістерін
қолдануды
• барлық үйренушілер оқыту
үдерісіне қатысатындай етіп
жұмыс жағдайы мен тапсырма-
ларды басқаруды
• өздігінен оқуды, жұптасып,
топпен, бүкіл сынып пен оқуды
басқару, сабақтың кезеңдерімен
үйренушілердің қажеттіліктері
ескерілген оқыту үдерісін
ұйымдастыруды
• қорларды, оның ішінде жаңа
пайда технологияларды оқуды
қолдау үшін пайдалануды
• қажет жағдайда
үйренушілерге қосымша
көмек көрсетуді
• міндеттер қойып, оқу мен
тәжірибені кеңейтуді
• оқытуды дербестендіру
үшін оқу мен оқытудың
түрлі әдістерін пайдалану-
ды
• қызмет пен оқуды жетіл-
діру үшін үйренушілердің
тәлімгері болуды
• табысты оқыту үшін
тиімді инновациялық
қызметті жүзеге асыру-
ды
18
Кәсіби білім, түсінікпен дағдылар: бағалау
Тәжірибелі тренер біледі және түсінеді:
3-деңгей
2-деңгей
1-деңгей
• үйренушінің оқуын қолдау
және мониторинг жасау үшін
формативті бағалауды пайда-
лануды
• оқытудағы келесі қадамдарды
жоспарлау үшін оқыту үшін
бағалау тұжырымдамаларын
пайдалануды
• олардың оқуын қолдау
мақсатында бағалау үдерісіне
үйренушілерді кірістіруді
(өзара бағалау және өзін-өзі
бағалау)
• үйренушілердің оқуын қолдау
және дамыту мақсатында сын-
дарлы формативті бағалауға
қатысты кері байланысты
ұсынуды
• суммативті баға туралы
анық және әділ шешімді
шығару үшін үйренушілердің
портфолио бөлімдерінің
таныстырылымдарының
дәлелдерін зерделеуді
• валидтілік, анықтық және
шеткіліктік тұрғыда бағалау
әдістерінің сапасын бағалауды
• үйренушілердің оқуын, өзінің
жеке тәжірибесін жақсарту
үшін формативті және
суммативті бағалауды талдау-
ды
• үйренушілердің оқуының
өрлеуінің және бағалау
шешімдерінің есебін жүргізуді
• үйренушілердің жетістіктеріне
мүдделі адамдармен бағалау
нәтижелерін талқылауды
• үйренушілердің үдеріске
кірісіп, өздерінің оқуының
бағасы үшін жауапкерші-
лікті бөлісетіндігіне
сенімді болуды
• әріптестердің бағалауын
(өзін-өзі және өзара) ілгері
жылжытатын және өрлеу
мен оқудың құралы ретінде
Оқыту үшін бағалаудың
тапсырмаларын әзірлеуді
және жүргізуді
• статистикалық ақпарат-
тың талдауын қосқанда,
бағалау тәжірибесінің
тиімділігін жақсартуды,
оқу мен
оқытудың
тиімділігінің сапасын
бағалауды
19
Кәсіби білім, түсінікпен дағдылар сапаны бағалау (эвалюация)
Тәжірибелі тренер біледі және түсінеді:
3-деңгей
2-деңгей
1-деңгей
• үздіксіз негізде түрлі де-
рек көздерден алынған
ақпаратты
талдаудың
көмегімен
оқыту
бағдарламасының
және
жеке сабақтың сапасын
бағалау
• түрлі
дерек
көздерден
алынған ақпаратты пай-
даланып жеке оқуы мен
тәжірибесінің
сапасын
бағалау және рефлексиялау
• оқыту бағдарламасы және
үйретушілерді оқытудағы
жеке тәжірибесін кейінгі
жақсартуды жоспарлау үшін
бағалау нәтижелерін пайда-
лану
• стратегиялық
жұмыстың
құрамдас бөлігі ретінде
қызмет сапасын бағалауды
әзірлеу және ілгері жылжы-
ту
• бағалаудың жаңа және
инновациялық тәжірибе-
лерін дамыту, тарату үшін
зерттеуді пайдалану
20
2-қосымша
Тренер портфолиосының мазмұны
A Бөлімі: Түйінді идеяларды білу және түсіну
3-деңгей
Іс-әрекеттегі зерттеу жөніндегі есепте (4000 сөз) болуы керек:
• зерттеу тақырыбының негіздемесі (Бағдарламаның жеті модулімен сәйкес келеді);
• тәжірибедегі өзгеріс туралы жазба - Қандай араласу болды?
• мәліметтерді жинақтау: қандай әдістер қолданылды, неге осы әдістер таңдалды?
• түйінді жаңалықтар - мәліметтер нені көрсетті?
• мәліметтерді талдау – ілгерілеудің орын алғандығын анықтау мақсатында, жаңа
енгізілімдердің нәтижелерін бағалау. Ілгерілеу болса, жиналған мәліметтер жүзеге
асырылған жаңа енгізілімді қолдаудың жеткілікті дәлелдемесі болып табылады ма? Егер
ілгерілеу болмаса, іс-әрекеттегі зерттеудің келесі кезеңдерінде нәтижелерді жақсарту үшін
қандай өзгерістер жасау керек?
• шектеулер: жобаны орындау барысында тренер қандай қиындықтарға кез болды?
• болжам: зерттеу нәтижелері болашақта тренердің тәжірибесіне қалай әсер етеді?
2-деңгей
A1 Екі коучинг сабағы бойынша рефлективті кесептер ( 2500 сөз), оның ішінде:
• коучинг-сабақтың екі жоспары;
• коучинг сабақтары бойынша екі рефлективті есепке (әрқайсысы 750 сөзден) мыналар
кіреді:
бағдарламаның жеке идеяларына баса назар аударып негіздеу (мектептегі мұғалімдердің
кәсіби дағдыларын анықтау);
жүргізілген коучинг - сабақтарын сипаттау
жүргізілген коучингтің күшті және әлсіз жақтарын бағалау;
қарастырылатын идеяларға қатысты мұғалімнің оқуын бағалау;
• жүзеге асырылған коучинг тәжірибесі аясында тренердің оқытуы бойынша рефлективті
есеп (1000 сөз)
A2 Бір әріптеске (тәлім алушыға) тәлімгерлік үдерісі туралы аналитикалық есеп (1500
сөз):
• қажеттіліктерді анықтау: екінші деңгей бағдарламасының идеяларына қатысты әріптестің
кәсіби дамуындағы қажеттіліктер қандай болды (коучингтің топтық сабақтарында
қарастырылатын идеяларын талдауға болады);
• ұсыныстар, бақылау нәтижелері, кері байланыс қандай болды?
• тәлімгерліктің табыстылығын бағалау;
• әріптестермен жұмыс жасау нәтижесінде тиімді тәлімгерлікке үйрету.
• Тәлімгерлік үдерісі бойынша аналитикалық есепке ұсынылуы қажет қосымшалар:
- тәлім алушының оқытуын даму қажеттілігін анықтауға мән бере отырып бақылау;
- даму мақсаттарын көрсетіп, әріптеске ұсынылған жазбаша кері байланыстың жазбалары;
- тәлімгерлік тақырыбы бойынша оқыту туралы тәлім алушының рефлективті есебі.
21
1-деңгей
A1 Мектеп тәжірибесі кезінде жинақталған дәлелдемелерге негізделген мектептің «жай-
күйі» туралы рефлективті есеп (1000 сөз).
A2 ЭЫДҰ ұсыныстарына сәйкес мектеп туралы мәліметтерге негізделген қажетті
өзгерістер туралы рефлективті есеп (1000 сөз).
A3 Мектептің дамуын жоспарлау үдерісі туралы толық рефлективті есеп (1000 сөз),
оның ішінде кестелер, мақсаттар, күтілетін нәтижелер мен табыс критериі.
A4 Ықпал ету дәлелдемелерін жинақтау бойынша зерттеу әдістерін әзірлеуді ұсынатын
сапаны бағалау жоспарлау туралы толық аналитикалық есеп (1000 сөз).
B бөлімі: Тиімді тәжірибе
Мұғалімдер бағдарламалары
B1 Жоспарлау - бағдарлама бойынша төрт тізбектелген оқу сабақтары/тренингтері
жоспарларының жазбалары мыналарды көрсетеді:
• мұғалімдер қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін сабақ жоспарын қалай жасағандығы;
• мұғалімдер қолдану үшін кіріспеде көрсетілген немесе жасалған жоспарларды қалай
бейімдегендігі;
• неліктен осы тәсіл(дер) таңдалғанын түсіндіретін қысқа түсіндірме (250 сөз).
B2 Оқыту - жоспарлануы В1 бөлімінде айтылған өткізілген 4 сабақтың басты сәттерін
белгілейтін жазбалар:
• тренердің Рефлективті Журналынан алынған жазбаның сканерленген бір көшірмесі;
• төрт оқыту сессияларынан алынған сандық суреттер (көп дегенде 6 фото);
• мұғалімдерден алынған кері байланыстың дәлелдемелері;
• эксперт әріптес немесе тәлімгердің кері байланысын ұсынуы мен тәжірибені бақылау
дәлелдемелері;
• осы жазбалардың бұл маңызды оқиғалардың түпнұсқалық көрінісін қалай құрайтынын
түсіндіретін қысқа түсіндірме (250 сөз) .
• дәлелдеме ретінде қолдана алатын қысқаша бейне жазба, егер болса, ұсыну қажет;
B3 Бағалау - 2 формативті және 2 суммативті бағалау бойынша жазбалар
В3.1 Формативті бағалауды тәжірибе жүзінде қолдануды көрсететін екі жазба, нақтырақ:
• В1 есебінде жоспарланған бір сабақтың барысында мұғалімнің оқуын қолдау және басқару
үшін формативті бағалау бойынша тапсырманы қалай пайдаланғаныныңызды көрсететін
бір жазба;
• мұғалімдердің дәлелдемелер портфолиосын қалай формативті бағалағаныңызды және
оқуы мен тәжірибесін дамыту үшін қандай кері байланыс ұсынғаныңызды көрсететін бір
жазба;
• қысқаша түсіндірмеде (250 сөз) неге сол тәсіл(дер) таңдалғанын түсіндіру қажет.
22
В3.2 Суммативті бағалау қалай қолданылғанын көрсететін екі жазба:
• мұғалім портфолиосын суммативті бағалу бойынша шешімнің дәлелдемелерін және кері
байланыстың ұсынылуын қамтитын бір жазба;
• мұғалім портфолио дәлелдемелерінің таныстырылымдарын суммативті бағалау бойынша
шешімдердің дәлелдемелерін қамтитын бір жазба;
• қысқаша түсіндірмеде (250 сөз) неге сол тәсіл(дер) таңдалғанын түсіндіру қажет.
B4 Сапаны бағалау (эвалюация)
Келесі параметрлерге қатысты төрт тренинг сабақ/сессия бағаланған рефлективті
есеп (1500 cөз):
• 4 сабақ кезінде мұғалімдердің оқуы қаншалықты табысты өтті;
• мұғалімдерді жаңа педагогикалық тәсілдерге оқытуда сіздің жоспарлауыңыз, сабақ беруіңіз
бен бағалауыңыздың күшті және әлсіз жақтары;
• мұғалімдердің оқуы қаншалықты табысты өткендігін көрсету және тренер болашақта өзінің
тәжірибесін қалай жетілдіретінін көрсету керек
C бөлімі: Рефлексия мен даму
C Тренердің оқуы мен оның болашақ тәжірибесін өзгерту туралы рефлективті есеп (1500
сөз) қамтиды:
• түрлі дереккөздерді, оның ішінде мұғалім мен тәлімгер пікірін және өзінің Рефлективті
Журналын пайдалану арқылы өзінің тәжірибесі барысында тренер нені үйренді;
• оқу мен оқытудың қазіргі теориялары, идеялары мен тәсілдері мәнмәтінінде рефлективті
ойлау нәтижесінде тренердің болашақ тәжірибесі қалай өзгереді;
• мұғалімдердің тәжірибесін жақсартуға көмектесе отырып, тренер қандай нақты өзгерістерді
енгізуді жоспарлайды.
23
3-қосымша
Тренер
дің дәлелдемелер пор
тфо
лиосын баға
ла
у р
убрик
алары
1-деңг
ей
Бө- лім
Түйінді дәлелдемелері
Баға
ла
у
критерий-
лері
Өте күшті
Күшті
Әлсіз
Жо
қ
A
Түйінді идеялар
ды білу және түсіну
A1
«М
ектептің
жай-күйі»
тура
лы
ре
ф
лектив
ті
ес
еп
(1000
сөз),
мына
ларға
негіз
деле
ді:
•
мек
тептегі
тәжіриб
е
ке
зінде
дәлелдемелер
жинақт
ау
да
нақты
мек
тептің
баст
апқы
мүмкіндік
тері
еск
ерілуі
керек,
өзг
еріс
тер
ді
енгіз
удің
алдын
-
да
тиісті
ре
флек
тив
ті
баға
ла
уға
ықпа
л
ет
у
мақс
атында
мек
теп
тура
лы
мәліметтер
ді жүйеле
удің негізінде әу
елгі жай-күйін т
алда
у.
Ес
еп к
еле
сі дәлелдемелер
ді т
алда
у негізінде құрылады:
•
мек
теп т
ура
лы мәлімет
тер жинақт
алған, өңделг
ен және жүйеленг
ен;
•
мек
теп ж
оспарында кө
рс
етілг
ен ұзақ мер
зімді м
ақс
атт
ар;
•
жұмыстың
өрісті
бағытт
арын
анықт
ау
да
мек
теп
басшылығы,
әкімшілігі
және бүкіл қыз
метк
ер
лер к
елісімг
е к
еліп жұмыс істей ме;
•
мек
тептің
жұмыс
тәжіриб
есіне
принциптік
өзг
ерістер
ді
енгіз
у
тура
-
лы
шешімді
қабылдаған
ке
зде
оқушылар
мен
олар
дың
ат
а-
ана
ларының
пікір
лері назарға а
лына м
а.
•
мұға
лімдер
дің
оқыт
у
үдерісінің
мәнін
терең
түсіне
ме,
оқыт
у
үдерісін
жақс
ар
ту
және
оқушылар
ды
дамыт
у
үшін
түр
лі
ст
ра
тегиялар
ды,
тәсілдер
мен әдістер
ді кірік
тір
у қабілеті бар м
а.
•
мек
тептегі
мұға
лімдер
дің
кәсіби
даму
үдерісі
олар
дың
жұмыс
маз
мұнымен
байланысты м
а.
•
мұға
лімдер
дің
әріпте
стер
мен
бір
ле
сіп
оқу
ор
тасын
құр
у,
жүзег
е
асыр
у,
басқар
у ж
оспар
ла
у мүмкіндігі бар м
а.
•
мек
теп
қыз
метк
ер
леріне
көшбасшылық
қыз
меттер
ді
жүзег
е
асыр
уға
мүмкіндік
тер б
еріле ме.
•
жинақт
алған
мәліметтер
мек
тептің
одан
ары
дам
у
фок
усын
және
проб
лем
алық тұст
арын анықт
ауға қа
лайша көмек
те
сті.
1, 3
24
A2
A3
ЭЫДҰ
ұсыныст
арына
сәйк
ес
мек
теп
тура
лы
мәліметтерг
е
негіз
делг
ен
қаж
етті өзг
ерістер т
ура
лы ре
ф
лектив
ті е
сеп (1000 сөз):
Ес
еп к
еле
сі дәлелдемелер
ді т
алда
у негізінде құрылады:
•
әлем
елдер
і білім
бер
у
жүйе
сінде
ре
фор
ма
лар
жүргіз
у
себ
ебін
түсіндір
у
және Қазақст
анда оқыт
уға қа
тысты өзек
тілік деңг
ейі т
ура
лы ой-пікірі;
•
жинақт
алған
мәліметте
р
ЭЫДҰ
ұсыныст
ары
мәнмәтінінде
мек
тептің
даму
фок
усын анықт
ауға қа
лай көмек
те
сті.
М
ектептің
дамуын
ж
оспар
ла
у үдерісі
тура
лы
егж
ей-тегж
ейлі
ре
ф
лектив
ті
ес
епк
е (1000 сөз) кіре
ді:
•
Ке
стелер, м
ақс
атт
ар, күтілетін нәтиж
елер, т
абыс
тылық критерийлері
•
Ес
епк
е қо
сымша ретінде: М
ек
тептің даму ж
оспары б
еріле
ді
Ес
еп к
еле
сі дәлелдемелер
ді т
алда
у негізінде құрылады:
•
М
ек
теп
дамуын
ж
оспар
ла
удың
белгілі
бір
мақс
атын
қоюға
негіз;
күтілетін
нәтиж
елер м
ақс
атт
арына ж
ет
уді ж
оспар
ла
у;
•
Бұл
мек
тептегі
нақты
өзг
ерістер
ді
жүзег
е
асыр
у
үшін
қаж
еттілік
тер
ді
анықт
ау (к
естелер);
•
Өзг
ерістер
ді
енгіз
у
үдерісін
басқар
у
бойынша
өзінің
қыз
метін
ұйымдастыр
уын ж
оспар
ла
уы;
•
Өзг
ерістер
ді
енгіз
уг
е
қа
тыс
ушылар
ды
т
аңда
у
(мек
тепте
және
одан
тысқары)
•
М
ек
теп тәжіриб
есін өзг
ер
ту үшін ж
оспар
ланған әдістер мен тәсілдер;
•
Бұл
өзг
ерісте
рді
енгіз
у
үшін
әріпте
стер
ді
қо
лда
у
бойынша
ж
оспар
ланған
іс-шара
лар
ды т
аңда
у (к
оучинг пен тәлімг
ер
лік);
•
Алға қойылған м
ақс
атт
арға ж
ет
уде көрс
еткіште
р сипа
тт
ам
асы;
•
Енгізілг
ен
өзг
ерістер
ді
өлше
уг
е
мүмкінді
к
беретін
табыстылық
критерийлері қа
лай анықт
алды
|