Байтұрсынов оқулары халықаралық Ғылыми-практикалық конференция материалдары
ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ
жүктеу/скачать 8,81 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ СОВРЕМЕННЫЕ ТЕНДЕНЦИИ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ КАЗАХСТАНА
- Алгоритм для формирования региональных транспортно-логистических кластеров
- 1-сызба. Сервистікқызмет көрсетуді ұйымдастыру.
- 2-сызба. Сервис қызметіне әсер ететін факторлар.
- 3-сызба. Сервистік қызмет көрсету менеджментінің міндеттері.
- 4-сызба. Сервистік қызметті жетілдіру үшін, қызмет көрсетудің нұсқаулары.
- 5-сызба. Тұтынушылармен жұмыс істеуіне әсер ететін факторлар.
ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ СОВРЕМЕННЫЕ ТЕНДЕНЦИИ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ КАЗАХСТАНА 143 логистические системы; на четвертом уровне происходит формирование транспортно-логистических кластеров; на пятом уровне, на основе региональных ТЛС и транспортно-логистических кластеров, формируется многоуровневая единая интегрированная транспортно-логистическая система как под- система макрологистической системы страны. Рассмотрим каждый из указанных уровней развития транспортно-логистического комплекса. Первый уровень характеризуется низким уровнем взаимодействия по сути разрозненных и разоб- щенных транспортно-логистических инфраструктур. В настоящее время этот уровень развития не удовлетворяет потребности казахстанской экономики. На втором уровне должны создаваться транспортно-логистические центры с понятными и об- щепринятыми для потребителей правилами и принципами работы. При этом необходимо учесть то обстоятельство, что перед каждым участником транспортно-логистического рынка стоят свои задачи. Для Правительства Казахстана - это образование национальных транспортно-логистических узлов, создание центров роста национальной и региональной экономик. Для бизнес-сообщества - это уменьшение затрат на создание логистической инфраструктуры и обеспечение снижения стоимости транспортно-логистических услуг за счет кооперации (объеди- нения) конкурирующих транспортно-логистических операторов, предоставляющих уникальные пакеты своих услуг. В результате за счет эффективного управления общими административными и эксплуатацион- ными издержками и преференций по земельным налогам, полученным от местных властей, по- высится конкурентоспособность транспортно-логистической отрасли в целом. В настоящее время при создании транспортно-логистических центров необходимо вести их многоуровневое планирование. Для вхождения казахстанской логистики в мировую логистическую сетьнеобходимо создать наци- ональные, региональные, местные и локальные транспортные логистические центры, включая как транспортную инфраструктуру, так и складскую логистику. Обобщая зарубежный опыт, прежде всего стран ЕС, по планированию логистических центров, вытекают следующие основные рекомендации: сосредоточение внимания на взаимодействии узлов грузопотока для лучшего планирования и интеграции между существующими транспортными узлами, вместо развития новых; планирование на национальном, региональном и местном уровнях должно про- водиться совместно; управление логистическими парками и их развитие осуществляется по моделям государственно-частного партнерства. Стратегия развития транспортно-логистических центров в стране и программа создания транс- портной инфраструктуры должны быть обсуждены государством, бизнес-сообществом и общест- венными организациями. При этом планы создания транспортно-логистических центров на региональных и городских уров- нях должны быть синхронизированы с планами регионального развития руководства областей. Требования к планам создания транспортно-логистической инфраструктуры должны быть дета- лизированы - внутренние коммуникации, конкретные точные размеры логистических центров, их место- положение и возможность беспрепятственного доступа к ним. Таким образом, усилиями всех заинтересованных сторон возможно создать эффективную транс- портно-логистическую систему, включающую мультимодальные и интермодальные перевозки; совре- менные логистические терминалы; логистические компании по экспедированию грузов; развитие стан- дартных транспортных маршрутов, позволяющих осуществить комбинированное перемещение грузов. Третий уровень. Создание современной транспортно-логистической системы, интегрированной в международную транспортно-логистическую цепь поставок, способно предложить качественные услуги добавленной стоимости. Региональные ТЛС можно рассматривать как подсистему макрологистической системы данного региона и также как подсистему транспортно-логистического кластера. РТЛС имеет главное ограничение по территориальному признаку - границы региона, транспортно-логистические субъекты, которые она объединяет. Система направлена на оптимизацию движения грузопотоков на территории региона. Система должна стремиться к полному охвату всех транспортных потоков в пре- делах региона, то есть вовлечению всех грузоотправителей и грузополучателей. Тогда как транспортно-логистический кластер имеет главное ограничение не по территориаль- ному признаку, а по близости расположения к транспортным коридорам группы взаимосвязанных ком- паний - транспортно-логистические субъекты, которые она объединяет. Система направлена на опти- мизацию движения грузопотоков в международных транспортных коридорах. В настоящее время реализуются первые два этапа: модернизируется и создается современная транспортная инфраструктура, формируются региональные индустриально-логистические зоны (гг.Алматы, Астана) вокруг крупных промышленных поясов и транспортных узлов. Реализация 3 и 4 этапов требует детального изучения и решения комплекса научно-методоло- гических вопросов. Как известно, процесс глобализации казахстанского транспортно-логистического рынка приобре- тает очертания и содержание национального проекта по количеству участников, значимости происхо- ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ СОВРЕМЕННЫЕ ТЕНДЕНЦИИ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ КАЗАХСТАНА 144 дящих в настоящее время изменений и экономических результатов, ожидаемых в перспективе. В этой связи национальные проекты дают возможность реализовать на практике современную модель управ- ления бизнесом в интересах государства, бизнеса и общества - государственно-частное партнерство. На республиканском уровне придают большое значение этим проектам. Так, Министерством транспор- та и коммуникаций РК объявлено о создании ТЛЦ с территориально-региональными и структурами, проведены конкурсы на обоснование инвестиций по транспортно-логистическим проектам. Четвертый уровень состоит из обоснования стадии формирования транспортно-логистических кластеров. Транспортно-логистический кластер позволит сконцентрировать в себе все промышленные орга- низации и логистические организации, работающие в сфере грузовых и пассажирских перевозок, грузо- отправители, логистические и транспортно-логистические компании, а также организации, оказывающие сопутствующие услуги. Реализация концепции создания транспортно-логистического кластера предусматривает исполь- зование следующих средств и методов регулирования: нормативное правовое регулирование; админи- стративные меры; бюджетная поддержка и инвестиционная поддержка; организационная, политическая и информационная поддержка. На основе анализа и обобщения теории и практики создания кластеров, авторами разработан ал- горитм формирования транспортно-логистических кластеров с учетом целей региона (экологических, экономических и др.). Алгоритм для формирования региональных транспортно-логистических кластеров включает следующие этапы. Рис. 3. Алгоритм для формирования региональных транспортно-логистических кластеров Первый этап. Установление ограничений внешней и внутренней среды: целевые, ресурсные, законодательные, научно-технические. Второй этап. Формулировка цели и задач исследования, исходя из особенностей региона, его потенциала и роли в рамках единой макрологистической системы страны. Третий этап. Проведение исследования элементов транспортно-логистической системы регио- на с целью выявления состава и структуры транспортно-логистического кластера. На четвертом этапе проводится маркетинговый анализ конкурентных преимуществ и потреби- тельских предпочтений предприятий различных отраслей, расположенных в регионе. Необходимость проведения исследования на этом этапе обусловлена, во-первых, определением перечня работ и ус- луг, характерных для транспортно-логистической инфраструктуры, существующей номенклатуры ус- луг, оказываемой в регионе. Во-вторых, для определения перспективных направлений развития ус- луг в формируемой ТЛС и кластере области. Уточняются требования клиентов к условиям перевозки, грузопереработки, распределению, а также особенные требования отдельных грузоотправителей и грузополучателей, заинтересованных в формировании ТЛС в регионе. Такие опросы в дальнейшем могут использоваться для того, чтобы учитывать требования клиентов на каждом этапе форми- рования РТЛС. Пятый этап. Содержание этого этапа состоит в формулировке основных программных меро- приятий, реализующих поставленные цели и задачи, обосновании необходимых затрат, определении этапов и сроков выполнения программы формирования ТЛС в регионе, механизмов осуществления программы и организации управления и контроля за ходом ее выполнения, а также оценка результа- тов работы ТЛС в регионе. Алгоритм для формирования региональных транспортно-логистических кластеров У становл ени е о гра н ич е- ний внеш не й и вну тре н- ней с ре д ы Фор му л и ро вк а це л и и з а- д ач и сс л е д о ван ия П ро ве д ен ие ис сл е д ов а- ния эл е ме нт ов т ра нс- пор тно -л о ги сти че ск ой си стем ы ма рк ет инго вы й ана л из ф ор му л и ро вк а ос новны х про гра м мны х ме р опр и я- ти й ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ СОВРЕМЕННЫЕ ТЕНДЕНЦИИ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ КАЗАХСТАНА 145 Результатом будет являться уточнение участников кластера. На пятом уровне формируется многоуровневая единая интегрированная транспортно-логисти- ческая система Казахстана, которая включает в себя системы первого, второго, третьего и четвертого уровней. Литература: 1. Сергеев В.И. Логистика в бизнесе: Учебник. - М.: ИНФРА — М. 2001-608 с. 2. Кородюк И.С., Прокофьева Т.А., Сергеев В.И. Региональные транспортно-логистические си- стемы: Проблемы формирования и развития. Монография - Иркутск.: Изд-во БГУЭП, 2003. – 328 с. 3. Кородюк И. С., Прокофьева Т. А., Сергеев В. И. Региональные транспортно-логистические системы: Проблемы формирования и развития. - Иркутск: Изд-во БГУЭП, 20с. 4. Тютихин Н., Овчаренко Н. Модель транспортно-логистической системы Казахстана [Элек- тронный ресурс] // ЛОГИНФО, 2008.- №9.- Режим доступа: // www. *****/.../log03_08s2.php. ӘОЖ 338.46(574) ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУ САЛАСЫН ДАМЫТУДАҒЫ ЖАҢА БАҒЫТТАР Исаева А. Т. - «ТҰРАН» университеті «Маркетинг және логистика» кафедрасының э.ғ.к., доцент, Алматы қ. Ержігіт А. Б. - «ТҰРАН» университеті, «Маркетинг және логистика» кафедрасы Сервистік қызмет көрсетудің маңызын түсіне келе, әр мемлекетте және Қазақстанда да көп кәсіпорындар сервистік қызметті дамытуға ат салысуда. Ірі өндіруші компаниялар оған қоса өз фирмалық сервистік орталықтарын ашуды көбейтіп отыр. Яғни тұтынушылардың сенімін ақтау үшін, оларды әрдайым арнайы шаралармен қызықтыру үшін және жалпы фирманың басқаларға қа- рағанда ерекшелігін көрсету үшін қызмет көрсетудің оңтайлы және тиімді жақтарын ойласты- рады. Осыдан байқайтынымыз, Қазақстан үшін де, халқы үшін де сервистік қызмет көрсетудің мәні жылдан-жылға өсіп келеді. Сервис, қызмет, тұтынушы, маман, қызмет көрсету. «2050 жылға қарсы әлемнің 30 дамыған елдің қатарына кіру үшін қызмет көрсету саласы 2020 жылға қарсы 1,7 есеге өсіп, ұлттық экономиканың негізгі саласына айналуы керек», - деді Қазақстан Республикасының Президенті – Елбасы Н.Ә. Назарбаев Қазақстан халқына Жолдауында. Қазіргі таңда елімізде қызмет көрсету саласы экономиканың ең перспективтік, жедел қарқынмен дамушы салаларының бірі болып табылады. Елбасымыздың жолдауын орындау үшін, қызмет көрсету саласының негізгі мәселелерін шешу жолдарын қарастырып, дамытудың жаңа бағыттарын іздеуіміз керек. [1, 3б.]. «Қызмет» терминін ең алғаш рет француз экономисті Жан Батист Сэй (1767-1832) «Саяси экономика бойынша трактат» еңбегінде 1803 жылы енгізген. Оның ойынша, қызметті тек адам ғана емес, заттар да, табиғи күштер де көрсете алады. Кейіннен Сэйдің ізбасары француз экономисті Фрэдерик Бастиак(1801-1850) жеке кызметтер мен қызығушылықтардың үйлесімдігі, олардың рөліне басты назар аударады. Яғни, оның ойынша, қызмет бұл біреу арқылы жүзеге асырылатын және келесі бір адамның оны тұтынуы болып табылыды. Сервис – жеке тұлғалардың немесе ұғымдардың тұтынушыларға қызметкөрсету арқылы қажеттілігін қанағаттандыруға бағытталған адам кәсібінің біртүрі. ХХ ғасыр өзінде сервис адам белсенділігінің саласына айналды. Қазіргітаңда дамыған елдерде халықтың 70%-ы қызмет көрсету саласында жұмысістейді. Сервис ұғымы мыналарды қамтиды: қызмет, хабарлама, ұсыну, қызмет көрсету, аралық жөндеу мен тексеру жүргізу. Тұрмыстық қызмет көрсетудегіжүйелік сегменттеу өз құрамына жүздеген қызмет түрін жатқызады. Қызмет көрсету мақсаты – қоғамдық және жеке тұтынушыныңқажеттілігін қанағаттандыру, ал сервистік қызмет нәтижесі ол ауыл және қалатұрғындарының жағдайын жақсарту.Қызмет көрсету аясы – бұл бір жағынан халыққа қызмет көрсету, ал екіншіжағынан тұтынушыға әлеуметтік мәдени және материалдық тұрмыстық қызметкөрсету аясындағы ұйымдары мен жеке орындаушылардың бірлестігі.[2, 5б.]. Сервистік қызмет көрсетуді ұйымдастырудың мүмкін түрлерін 1-сызбада қарастырамыз: ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ СОВРЕМЕННЫЕ ТЕНДЕНЦИИ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ КАЗАХСТАНА 146 1-сызба. Сервистікқызмет көрсетуді ұйымдастыру. Сервис - маркетингтің функциясы ретінде оны пайдаланудың барлықкезеңі ішінде алынған өнімдерді тиімді пайдалануды қамтамасыз ету үшін,сатыпалушыларға көрсетілетін қызметтер кешені түрінде табыстырылған.Нақтылайайтсақ,сервис - бұл өнімдерді өткізумен және пайдаланумен баланыстықызметтердің кешені.Шынында да тиімді пайдалану деген нені білдіреді? Оны былайша жауапберуге болады. Біріншіден, тауардың барлық параметрлерінің оның тұтынуқасиеттеріне толық сәйкес келуі,екіншіден, оны пайдаланудың барлық мерзіміндебұйымның жұмыс қабілетін қамтамасыз етуге жасаушы-фирмалардыңжауапкершілігі болып шығады. Жалпы Қазақстанда сервистік қызмет көрсету жағдайын талдай келе, басты орын алған проблемалар анықталды. Ал Қазақстанда сервистік қызмет көрсететін отандық кәсіпорындардың болмауы шетелдік компаниялардың тәжірибесіне сүйенуді ұсынады. Негізгі мәселе – тұтынушының ақпаратымен иемдену қабілетінің төмендігі. Бұл тікелей персоналдың біліктілігінің аз болуымен, қажет ақпаратты дұрыс және толық жеткізе алмауымен байланысты болып келеді.[3, 135б.]. Анықталған мәселелер мен кемшіліктерді жою үшін төмендегі 2-сызбада қарастырылуын талдап өткенжөн: 2-сызба. Сервис қызметіне әсер ететін факторлар. Сервистік қызмет көрсету менеджментінің алдында 3-сызбадағы міндеттер орындалуы тиіс: Сервис қызметіне әсер ететін факторлар сервистік қызмет персоналдарының біліктілігін, професиионалдылығын арнайы шаралар қолдана отырып көтеру халықты ақпараттандыру, қызықтыру мақсатында арнайы іс-шаралар өткізу тұтынушылардың шетелдік кәсіпорындарға сенімі мол болғандықтан, шетел тәжірибесін қолдана отырып, отандық кәсіпорындардың сервистік қызметін жетілдіру Сервистікқызметкөрсетудіұйымдастыру Сервистіайрықшаөндіруші персоналы жүргізеді Сервис тәуелсізмамандандырылғанфирмағатапсырылады Сервистідайындаушы-кәсіпорынфилиалдарының персоналы жүзеге асыруасыра- ды Сервистікжұмыстардыорындауүшінталаптардыңсапасы мен қанағаттандыруүшінтолықжауаптыболатын, делдалдардыжұмылдырады Сервис үшінжабдықтардыңжекелегентүрлерін, сондай-ақтетіктер ментараптар- дыөндрушілер консорциумы құрылады ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ СОВРЕМЕННЫЕ ТЕНДЕНЦИИ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ КАЗАХСТАНА 147 3-сызба. Сервистік қызмет көрсету менеджментінің міндеттері. Барлық мамандар өздерінің профессионалды шеберлігін жоғарылатудың жеке дамуға да сонымен қатар, фирманың тиімді жұмыс істеуі үшін де маңызды екенін түсінуі өте қажет. Жұмыстың профессионалдылығы фирманы тұтынушыға ұсынуда оның жағымды имиджін қалыптастырады, ол өсіп тұратын табысты, профессиналды ортада жақсы репутацияны білдіреді. Тұтынушылармен тікелей жұмыс істейтін жұмысшыларға тиянақты таңдау жүргізілуі қажет. Жұмысшылардың психологиялық ерекшеліктері оның еңбегінің бағытына және сипатына сай болуы тиіс. Жұмысшы психологиясы мен еңбек сипатының сәйкес келмеуінің болмағаны жөн, мысалы, жұмысын асықпай істейтін қызметкерге жылдам реакциялы жұмысты табыстамау керек.[4, 112б.]. Сервистік қызметті жетілдіру үшін, қызмет көрсету нұсқаулары 4-сызбада көрсетілген: 4-сызба. Сервистік қызметті жетілдіру үшін, қызмет көрсетудің нұсқаулары. Әдетте, ол үшін жарнамалық қиылыстар, витриналардың көркемделуі, модельдерді демонстра- циялау, жергілікті радиомен жариялау және т.б. қолданылады. Клиенттің ұсынылатын қызмет туралы ақпаратқа деген қызығушылығын байқап, қызмет көрсетуші өз назарын соған бағыттауы тиіс.Осы жерде сатушының тұтынушымен байланысқа түсе алуы өте маңызды. Байланыс орнатуға жұмысшының өзін жақсы сезінуі көмектеседі, яғни, жұмысшының ұсынып отырған қызметі жайлы сенімділігі, сөйлеу қабілетінің тартымдылығы. Егер де жұмысшының сөйлеуі мұңды және монотонды болса, қандай да бір сәтті байланыс туралы айтуға да болмайды. Сатушы тұтынушымен әрдайым бет бұрып сөйлесуі тиіс. Ол тапсырыс берушінің бет сипаты- нан және көзінен қызметке танытқан қызығушылығы қаншалықты екенін оқи алуы керек. Ұсыныл- ған қызметті жағымды қабылдауы кезінде тұтынушы күлімдейді, көздері жарқырайды; ал керісінше, теріс сипатқа ие болса – көздерінде ешқандай қызығушылық байқалмайды. Көп жағдайда тұтыну- шымен қарым-қатынас орнату жұмысшының жеке-психологиялық ерекшеліктерімен анықталады, оның мамандығына деген қатысы, профессионалды міндетін сезінуі. Жұмысшы қызметтің бағасын дұрыс түсіндіре алу керек, сапасын дұрыс көрсету, заманауи талаптарға сәйкестігін белгілеу және т.б. осы сияқты талаптарды орындауы тиіс. Клиентпен сөйлескен кезде монолог түрінде емес, диалог бойынша араласқан көп нәтиже алып келеді. Сервистік қызмет көрсету менеджментінің міндеттері жұмысшылардың профессионалды дайындығын жетілдіру квалификациялық деңгейін көтеру араларындағы ең перспективтілерінің карьералық өсуін жоспарлау Сервистік қызметті жетілдіру үшін, қызмет көрсетудің нұсқаулары Бірінші нұсқау-тұтынушы назарын тартып алу қажет, ұсынылатын қызмет немесе өнімге қызығушылық танытқызу, оны сатып алу тілегін ояту Екінші нұсқау-қызмет көрсетушінің міндетіне тұтынушыны тапсырыс беруге ынталандыру әрекеті жатады Үшінші нұсқау-қызмет көрсету процесінің аяқталуы ҚАЗАҚСТАННЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК- ЭКОНОМИКАЛЫҚ ДАМУЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ СОВРЕМЕННЫЕ ТЕНДЕНЦИИ СОЦИАЛЬНО-ЭКОНОМИЧЕСКОГО РАЗВИТИЯ КАЗАХСТАНА 148 Тапсырыс беруге клиенттің шешім қабылдауы бірнеше мотивтермен түсіндірілуі мүмкін, олардың арасында қарсы келетіндері де болуы мүмкін. Ондай жағдайларда соңғы шешіміне күрес нәтижесінде жетуге болады Әртүрлі тұтынушыларда шешім қабылдау әр қилы жағдайларға байланысты: біреулері тапсы- рысты өздері берсе, екіншілері фирма персоналының кеңесіне бейімделеді. Клиентті өнімді немесе қызметті сатып алуға итермелеп,байлаудың қажеті жоқ. Тапсырыс берер кезде соңғы сөзді тұтынушы айтуы керек. Тек оны тиімді шешім қабылдауға біліммен итермелеу керек.Кейбір жағдайларда клиент барлығын сұрастырып, алайда тапсырыс бермей кетіп қалуы мүмкін. Оған жұмысшы ызаланбауы тиіс. Керісінше, тұтынушыны дұрыс шығарып салып, оның тағы да келетініне қуанышты болтыңызды сездіріңіз. Қысқаша айта келе, тұтынушыны жақсы қарсы алып, оған керемет қызмет көрсете алса, сол адамды және олардың достары мен таныстарын өзінің потенциалды тұтынушы етуге үлкен мүмкіндіктері бар. Құжаттамаларды рәсімдеуді аяқтау барысында клиентті кідірмеген жөн. Орындалған тапсырыс жаймен және әдемі ұсынылу керек.Сонымен қатар, сатушы клиентке тауары үшін қажет қосалқы бөлшектерді ұсына алады. Қызмет көрсетуді аяқтай отырып, тұтынушыға осы сервистік орталықтың қызметімен пайдаланғанына алғыс білдіріп, оның келешекте тұрақты клиенті болатынын күтетінін айту керек.[5, 194б.]. Сервистік қызметтің жағдайын жақсартуда ең бастысы тұтынушымен дұрыс қарым-қатынас орнату болып табылады. Сол тұтынушылармен жұмыс істеуіне әсер ететін бірқатар факторлар 5- сызбада көрсетілген: 5-сызба. Тұтынушылармен жұмыс істеуіне әсер ететін факторлар. жүктеу/скачать 8,81 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|