Берілген дипломдық жобаның мақсаты Хромтау қаласының

65 

 

Осылайша, бизнес-жоспар екі мақсатты көздейді: 

1.  Жобаны  жүзеге  асыруға  арналған  қажетті  инвестиция  көлемін 

анықтау.  

2.

 

 Эксплуатацияға  байланыстың  жаңа  сандық  желісін  енгізуді 

жоспарлау. Қажетті инвестициялар көлемі 841 млн. теңге (ТОБЖ ұзындығы- 

800 км). 

 

3.2 Сала сипаттамасы 

 

Қазақстан 

Республикасының 

барлық 

телекоммуникациясы 

«Транстелеком»  АҚ  құрамына кіреді.  Бұл компания акцияларының бақылау 

пакеті  мемлекет  меншігі  болып  табылады,  акцияның  бір  бөлігі 

«Транстелеком»    АҚ      жұмыскерлеріне  жатады.  Жаңа  желілік  концепцияға 

сәйкес  келетін  Қазақстан  Республикасының  байланыс  желілерін  қайта  құру 

мәселесін шешу мақсатының мәні, Қазақстан желілерін сандық түрге келтіру 

болып табылады.  

Құрылған  кезінен  бастап  бұл  компания  нық  және  сенімді,  сонымен 

қатар  қарқынды  қадамдармен  дамып  келеді.  Өзінің  жұмыс  істеген 

уақытының  ішінде,  «Транстелеком»  АҚ  республиканың  көптеген 

аймақтарында  байланыстың  жұмыс  жасап  отырған  жүйелеріне  жоспарлық 

өзгертулерді  табысты  жүргізіп  отырды.  Бүгінгі  таңда  компания  бүкіл 

Қазақстан  Республикасын  сапалы  байланыспен  қамтамасыз  етіп  отырған 

республиканың  басты  операторы  болып  табылғандықтан,    «Транстелеком»  

АҚ  Қазақстан бойынша SDH технологиясын қолдана отырып, магистралды 

желіні құруды жоспарлап отыр.  Хромтау қаласындағы ТОБЖ  жоспарланып 

отырған желі шеңбері сегментінің бір бөлігі болып табылады.  

Берілген  ТОБЖ  жоғары  жылдамдықты  ақпарат  таратудың    жоғары 

сенімділігін қамтамасыз ететін болады.  

 

3.3 Өнім – қызметтер 

 

SDH  технологиясының  көмегімен  тұрғызылған  корпоративтік  желі 

STM-4 деңгейлі цифрлық ағындарды қолдану арқылы жұмыс жасайтын SDH 

жабдығының негізінде іске асады. 

STM –ң цифрлық ағындары - 64 Кбит/с –на тең тарату жылдамдықтары 

бар  цифрлық  арналардың  негізінде  құрылады,  олар  өз  кезегінде  ақпаратты 

таратудың әртүрлі жылдамдықтары бар ағындарды мультиплекстелу арқылы 

біріктіріледі:  2  Мбит/с,  8  Мбит/с,  34  Мбит/с,  140  Мбит/с,  155  Мбит/с,  622 

Мбит/с. 

Жобаланып  отырған  байланыстың  қолданушылары  –  Хромтау 

қаласының  халқы  мен  кәсіпорындары  болып  табылады.  Арналардың  бір 

бөлігі  мәліметтерді  тарату  үшін  қаладан  басқа,  облыстағы  аудандардағы 

байланыс  операторларына  жалға  берілетіні  де  ескерілуі  қажет.  Жобаланып 

66 

 

отырған  SDH  тарату  жүйелерінің  жабдықтары  «сақина»  топологиясының 

негізінде орналасады және де  жұмыс жасап жатқан жолды-аппараттық цехта 

орын  алады.  Ал  кабель  іс  жүзінде  бар  кабелді  канализациялар  жүйесінде 

төселеді. 

Ендіріліп отырған  SDH технологиясының артықшылығы – халық пен 

кәсіпорындардың  қажеттілігіне  қарай  жоғарыда  көрсетілген  тарату 

жылдамдықтарының  көмегімен,  уақытты  үнемдей  отырып,  кез  келген 

арналар ағынын алуға болады. 

   

 

3.4 Өтім нарығының бағасы 

 

Бұл  өнімнің  негізгі  қолданушысы    -  жобаланып  отырған  аймақ,  яғни 

Хромтау  қаласының  тұрғындары  мен  кәсіпорындары  болып  табылады. 

Қаланың,  сонымен  қатар  облыстың  ақпараттық  қажеттілігі  өскен  сайын, 

республиканың  Ұлттық  байланыс  операторы  -    «Транстелеком»  АҚ–ның 

қызмет көрсетуін пайдалануды өсірудің алдын алу қажет. Құрылған кезінен 

бастап  бұл  компания  нық  және  сенімді,  сонымен  қатар  қарқынды 

қадамдармен  дамып  келеді.  Өзінің  жұмыс  істеген  уақытының  ішінде, 

«Транстелеком»  АҚ  республиканың  көптеген  аймақтарында  байланыстың 

жұмыс жасап отырған жүйелеріне жоспарлық өзгертулерді табысты жүргізіп 

отырды. 

Бұл  компания  құрылған  және  даму  кезінен  бастап,  қарқынды 

қадамдармен  дамып  келеді.  Соның  арқасында  Қазақстан  телекоммуникация 

саласының  бүкіл  нарығын  дерлік  өзіне  бағындырды.  Бүгінгі  күнде  нарықта 

көптеген  байланыс  операторлары  бар,  алайда  республиканың  барлық 

нүктелерін  сапалы  және  сенімді  байланыспен  қамтамасыз  ететін,  өкінішке 

орай, 

операторлар 

әлі 

жоқ. 

Сондықтан 

мемлекетіміздің 

халқы  

«Транстелеком»  АҚ-ын  қалайды.  Халықтың  байланыс  саласының  қызмет 

көрсетуін  пайдалануға  деген  сұранысы  азаюының  нақты  қаупі  бар,  өйткені 

тұтынушы  альтернативті  қызмет  көрсетуді  ұсынатын  байланыстың  басқа 

дамушы операторларына өтіп кетуі мүмкін. 

Қазақстанда  шағын  және  орта  бизнестің  даму  үрдісінің  өсуіне 

байланысты,  мемлекетіміздің  байланыс  саласындағы  Ұлттық  операторының 

байланыста қызмет көрсетуін тұтынатындардың өсетіні жоспарлануда.  

 

3.5 Маркетинг 

 

«Транстелеком»  АҚ  өзінің  жұмыс  істеп  тұрған  уақытының  ішінде 

Қазақстан  Республикасының  халқына  байланыстың  сапалы  да  сенімді 

қызметін  көрсете  білді,  ал  компанияның  болашақта  дамуын  ескерсек,  онда 

мемлекетіміздің 

барлық 

аймақтарын 

қамтамасыз 

ететін 

қызмет 

көрсетулердің кең спектрін ұсынатыны анық. Ұлттық оператор өзінің қызмет 

67 

 

көрсетулерін ұсына отырып, республиканың бүкіл халқының сенімін жаулап 

алды, сондықтан оның тұтынушылары - бүкіл республика болып табылады. 

Ұсынылатын  қызмет  көрсетулердің  бағасы  ұсыныс  пен  сұраныс 

қатынасына  байланысты  емес.  Компания  басшылары  индексикацияны  тек 

инфляция  болғанда  ғана  алдын  алған  және  байланыс  саласының  қызмет 

көрсетілетін  барлық  тұтынушыларына  іске  асатын  жұмыстарды  толықтай 

негіздейді. Сонымен қатар арналарды немесе  арналар тобын республиканың 

басқа  байланыс  операторлары  жалға  алуы  туралы  келісім  шарттарды 

қарастырады. 

Нарыққа  тауарды  ұсыну  бойынша  жүргізілген  іс-шараларды 

көрсетейік.  Бұл  іс-шаралар  байланыс  ұсынған  қызмет  көрсету  түрлерін 

жарнамалаумен байланысты: 

1.

 

«Транстелеком»  АҚ-ң  жалпы  жарнамалық  жобасын  өңдеу  мен 

шығару; 

2. жарнамалық материалдарды оналастыру; 

3.  оптикалық-талшықты  байланыс  жолдарын  көрсететін  жарнамалық 

материалдарды орналастыру.  

Баға  саясаты:  Жалға  берушімен  келісімге  отырғанда  бағалар  тіркеліп, 

сұраныстар мен ұсыныстар әсеріне ұшырамайды. Индекстеу тек инфляцияға 

сәйкес қарастырылады. 

Тауарды нарыққа ұсыну шаралары: 

Бұл  шаралар  негізінен  компанияның  халықаралық  байланыс 

қызметтерін жарнамалауына байланысты болады: 

1.

 

«Транстелеком»  АҚ-ң  жалпылама  жарнамалық  жобасын  жасау 

және шығару. 

2.

 

Арнайы 

баспа 

орындарында 

жарнамалық 

материалдарды 

орналастыру. 

3.

 

ТОБЖ-н көрсететін видеофильм түсіру. 

Арналарды  немесе  арналар  тобын  жалға  алу  жайындағы  келісім 

қортындысы. 

 

3.6 Менеджмент 

 

Инвесторлар  қаржыны  бизнес-жоспарға  емес,  адамдарға  салатынын 

ұмытпаған  жөн.  Жобаланып  отырған  аймықтағы  тұрғындарға  байланыс 

саласында  қызмет  көрсетуді  ұсыну  үшін  әлемдік  стандарттардың 

талаптарына жауап беретін сауатты және жоғары білікті, маманданған белгілі 

бір  қызметкерлер  тобы  қажет.  Болашақта  компания  дами  отырып,  өзінің 

қызметінің  салалары  мен  аумағын  кеңейтеді.  Сондықтан  «Транстелеком» 

АҚ-на  Хромтау  қаласындағы  байланыс  саласында  қызмет  көрсетуді  ұсыну 

үшін  білікті  мамандардың  кадрлік  құрамы  қажет.  Байланыс  саласында 

үздіксіз  және  де  сәтті  қызмет  көрсетуді  ұсыну  үшін  әр  жұмысшыға  белгілі 

бір  жұмысты  сеніп  тапсырмай  тұрып,  өз  жұмыс  орнында  оқыту  үрдісінен 

68 

 

өтуі қажет, өйткені қызметкерлерді оқыту  - кәсіпорын шығындарында орын 

алған және барлық жұмсалған қаржыны ақтайды.    

 

3.7 Ұйымдастырушы жоспар 

 

ТОБЖ  жобасын  жүзеге  асыру  үшін  3.1  кестеде  келтірілген  келесі 

шығындар қажет.  

 

 

3.1 К е с т е   – Инвестицияны есептеу  

 

өлшем 

бірлігі 

бірлік 

саны 

жұмыстық 

инвестиция

лардың 

нормативі 

 

Инвестиция

ның жалпы 

суммасы  

1.ЛКС:кбельді төсеу мен 

монтаждау 

км. 

800 

604800 

483840000 

2.Станциялық 

құрылғылар:STM-4 

шт. 

9 

825000 

7425000 

3. Құрылғыны монтаждау мен 

салу салымдары. 

 

 

 

8490643 

4.Қызмет көрсету персоналын 

оқытуға кететін салымдар. 

 

 

 

2000000 

5.Жарнамалық компания 

шығындары 

 

 

 

700000 

6. Энергетикалық шаруашылық 

объектілері 

 

 

 

14000000 

7. Өлшегіш және жөндеу 

құрылғыларын алу шығыны: 

 

ОМК-15 

дана. 

3 

1358500 

4075500 

ИМ 

дана. 

9 

568000 

5112000 

CAS-175S ‘’Furocama’’ 

дана. 

4 

3408000 

13632000 

Рефлектометр МТС 5/100 

дана. 

6 

3834000 

23004000 

Оптикалық телефон РТS-20 

дана. 

9 

497000 

4473000 

Спектр анализаторы НР 

37718А ''А Т'' 

дана. 

2 

8804000 

17608000 

Сандық тестер EDCT-2 

дана. 

9 

596400 

5367600 

8. Барлығы : 

 

589727743 

9. Басқа да салымдар мен 

шығындар. 

 

218199264,9 

10. Жобалау шығындары. 

 

32317080,32 

БАРЛЫҒЫ: 

 

840244088,2 

69 

 

3.2  Кестедебекітілген  ауданға  қызмет  ететін  қажетті  жұмысшылар 

штаты  келтірілген.Байланыс  желісінің  қызмет  көрсету  персоналы  жөндеу-

қалпына келтіру бригадасынан тұрады. 

 

 

3.2 К е с т е   – Бір шеткі пунктке арналаған жұмысшылар штаты 

Қызмет атауы 

Оклад, тг. 

Адам саны 

1. Кезектегі инженер 

21000 

4 

2. Бригада басқарушысы 

21000 

1 

3. Сыз.- каб. құрылғылардың инженері  

19000 

1 

4. Кабельші-спайщик 

14000 

2 

5. Жүргізуші 

14000 

1 

6. Электроэнергетикалық құрылғыны жөндеуші 

инженер 

16000 

1 

Барлығы: 

105000 

10 

 

9 шеткі пунктке қызмет көрсету үшін: 

10 



 9 = 90 адам қажет. 

 

3.8 Өндірістік жоспар 

 

Жобаны  жүзеге  асыру  «Транстелеком»  АҚ-на  жүктелген.  Ұзындығы 

800 км болатын ТОБЖ құру  Хромтау қаласында жоспарланған.  

Қызмет  көрсетілетін  соңғы  тұтынушылардың  –  халықтардың, 

мемлекеттік  және  жеке  компаниялардың,  біріккен  кәсіпорындардың,  шет 

елдік  фирмалардың,  тқтынушыларға  байланыс  қызметтерін  көрсететін 

мемлекеттік және жеке компаниялардың сұраныстарын зерттеу. 

АО  «Транстелеком»  АҚ-ы  «Alcatel»  компаниясымен  STM-4  тарату 

жүйесінің  құрылғысын  құруға,  монтаждауға  және  салу  үшін  келісімге 

отырады.  Бұл  келісімде  сәйкес  фирма  қажетті  өлшегіш  және  жөндеу 

құрылғыларын  орнатуға,  сервистік  қызмет  көрсетуді  қамтамасыз  етуге, 

сондай-ақ құрылысты орнатылған мерзімінде аяқтауды өз мойнына алды. 

 

3.9 Қаржылық жоспар 

 

Қаржылық жоcпар экономикалық бөлімнің бір бөлімі болып табылады, 

оның 

құрамында 

жалпы 

капитал 

шығындарының, 

кірістердің, 

эксплуатациондық шығындар, пайда рентабельдік және өзін сақтау мерзімін 

есептеу. 

Есептеулер  көрсетілген  енгізу  құнын,  қолданудың  экономикалық 

тиімділігін және өзін ақтау мерзімін көрсетеді. 

Қажетті инвестиция көлемі 840244088 тг-і құрайды. 

«Транстелеком»  АҚ    841  млн  тг.  көлемінде  жылына  10  %-дық  несие 

алады (84,1 млн.тг.). Несиені жабу мерзімі - 2 жыл. 

70 

 

3.10 Капитал шығындарын есептеу 

 

SDH  технологиясының  көмегімен  желіні  тұрғызу  үшін  қолданылатын 

жабдыққа  да,  сонымен  бірге  оптикалық-талшықты  кабелді  төсеу  үшін  де 

қаражат қажет. 

Капиталдық  шығындар  –  бұл  негізгі  өндіруші  қорлардың  қайта 

жандандыруын  кеңейту  үшін  кететін  шығындар.  Капиталдық  шығындар  ең 

маңызды  экономикалық  көрсеткіш  болып  табылады,  өйткені  байланыс 

техникасының  жаңа  құрылыстарын  жасап  шығару  неге  алып  келетінін 

тікелей сипаттайды.  

Капиталдық 

шығындарға 

- 

құрылыс-монтаждық 

жұмыстарға, 

жабдықтарға,  көліктік  құралдарды  алуға  және  құрылыс  жұмыстарымен 

байланысты  басқа  да  дайындау  жұмыстарына  кететін  шығындар  жатады, 

яғни  капиталдық  салымдар  құрылыс  жүргізілетін  объектінің  сметаық 

бағасына тең деп алынады. 

Жалғыз  шығындардың  мөлшері  анықталады.  Бұл  мақсат  үшін 

жабдықты  алуға,  ғимараттың  құрылысына,  ғимараттың  құрылысына  және 

т.с.с. сметалар құрастырылады. 

Жалпы шығындар сметасын кесте түрінде келтірейік: 

 

 

3.3 К е с т е   – Жабдыққа кеткен шығындар 

Шығындардың аталуы 

Саны 

Инвестиция сомасы, тг 

STM-4 жабдығы,дана. 

2 

12000584 

Компьютер 

(жабдықтың 

жұмысын басқару үшін) 

1 

90600 

Өлшейтін 

және 

жөндеу 

жабдығына 

кеткен 

шығындар 

 

1784869 

Тара және қаптау, % 

0,5 

30002 

Жабдықты  монтаждау  және 

қосу,  % 

18 

1080053 

Ескерілмеген 

жабдықтың 

бағасы,  % 

10 

1200584 

 

Смета бойынша барлығы, тг: 15987000  

 

 

 

 

 

 

 

71 

 

 

3.4 К е с т е   – Құрылысқа, монтаждық жұмыстарға және көліктік 

қызметтерге кеткен шығындар   

Шығындардың аты 

    Саны 

Инвестиция сомасы, тг 

 ОКБ кабелін алу, км 

          300 

              90600 

Кабелді  төсеу  бойынша 

құрылыс  және  монтаждық 

жұмыстар,  % 

          80 

              72840 

Көліктік шығындар,  % 

          10 

                9060 

 

Смета бойынша барлығы, мың тг: 9728,246. Олардың ішінде: 

-  жабдыққакеткеншығын, мыңтг: 16186,692; 

-  құрылысқакеткеншығындар, мыңтг: 81,54;  

-  монтаждықжұмыстарғакеткеншығындар, мыңтг: 81,54; 

-  көліктікшығындар, мыңтг: 9,06. 

Алынған  нәтижелерді ескере отырып, жалпы  капиталдық салымдарды 

анықтаймыз: 

 



К = К

0

 + К

с

 + К

м

 + К

тр

,                                    (3.1) 

 

мұндағы, К

0

 – жабдықты алу үшін кеткен капиталдық салым, мың тг; 

К

с

 – құрылыс жұмыстарына кеткен капиталдық салым, мың тг; 

К

м

 – монтаждық жұмыстарға кеткен капиталдық салым, мың тг; 

К

тр

 – көліктік шығындарға кеткен капиталдық салым, мың тг. 

Осылайша, аламыз: 

 



К = 16186,692 + 81,54 + 81,54 + 9,06 = 16359 мың теңге. 

 

Көрсетілген шығындардан басқа, капиталдық салымдарға: оқуға кеткен 

шығындарды,  жобалауға  кеткен  шығындарды  және  басқа  да  шығындарды 

жатқызу керек. 

 

 

3.5 К е с т е   – Шығындардың сметасы  

   Шығындардың аты 

Инвестициялардың сомасы, тг 

Оқуға кеткен шығындар 

500000 

Жарнамаға 

кеткен 

шығындар 

250000 

Басқа да шығындар 

778,26 

 

 

 

 

 

72 

 

Барлық шығындарды ескере келе, алатынымыз: 

 

К = 16186,692 + 500 + 250 + 778,26 = 17715 мың  теңге 

 

3.11 Жылдық эксплутациондық шығындарды есептеу 

 

Бір қызметкерге арналған орташа жалақы : 

 

 

10500

10

105000

ЗП

ср





 тг,                                                                        (3.2) 

 

2 айда құрылғыны орнатуға арналған штатқа 9 адам қабылданады. 

Құрылыс мерзіміндегі жалақы көлемі: 

 

189000

10500

2

9

ЗП

1









 тг.                                                                (3.3) 

 

Жыл көлеміндегі негізгі жалақы көлемі: 

 

11340000

12

10500

10

9

ЗП

2











 тг.                                                    (3.4) 

 

Қосымша (үстеме) жалақы көлемі: 

 

3402000

11340000

3

,

0

ЗП

доп







 тг.                                                       (3.5) 

 

Бір жылға арналған еңбек төлемақысы төмендегіше болады: 

 

доп

2

1

ЗП

ЗП

ЗП

ФОТ







,                                    

(3.6) 

 

 

14931000

3402000

11340000

189000

ФОТ









тг.) 

 

Зейнетақы қоры: 

 

0,10%

ФОТ

О

пф





,                                     (3.7) 

 

1493100

0,10

14931000

О

пф







 тг. 

 

 

 

 

 

 

 

73 

 

 Әлеуметтік қор: 

 

0,11%

)

О

-

ФОТ

(

О

пф

сн





,                                  (3.8) 

 

О

сн

=(14931000-1493100)*0,11=1 478 169 тг. 

 

Материалдық және қосалқы бөлшектер шығындары: 

 

25%

К

М





,                                           (3.9) 

4428750

25%

,

0

17715000

М







тг.) 

 

Электр энергиясы: 

 

8760

Ц

С

рп

квт

эл









N

W

,                                  (3.10) 

 

мұндағы   W  –бір  регенерациялық  пункттің  сағатына  жұмсалатын 

қуат (W= 1 квт/сағ.), ЦкВт – энергия киловатының құны (Цквт = 15 тг.), N

рп

 

– регенерациялық пункттер саны ( N

рп

 = 9 ), 8760 – жылдағы сағат саны. 

 

С

эл

=1*15*9*8760=1 182 600 тг. 

 

Амортизациялық шығындар: 

Айына 3,4 %, жылдық- 40,8 %  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

74 

 

 

3.6 К е с т е   – Амортизациялық бөлінулер 

 

өлшем 

бірлігі 

бірлік 

саны 

жұмыстық 

инвестиция

лардың 

нормативі 

 

Инвестиция

ның жалпы 

суммасы  

1 

2 

3 

4 

5 

1.ЛКС: кбельді төсеу мен 

монтаждау 

км. 

800 

604800 

483840000 

2.Станциялық 

құрылғылар:STM-4 

дана. 

9 

825000 

7425000 

3. Құрылғыны монтаждау мен 

салу салымдары. 

 

 

 

8490643 

4.Қызмет көрсету персоналын 

оқытуға кететін салымдар. 

 

 

 

2000000 

5.Жарнамалық компания 

шығындары 

 

 

 

700000 

6. Энергетикалық шаруашылық 

объектілері 

 

 

 

14000000 

7. Өлшегіш және жөндеу 

құрылғыларын алу шығыны: 

 

ОМК-15 

дана. 

3 

1358500 

4075500 

ИМ 

дана. 

9 

568000 

5112000 

CAS-175S ‘’Furocama’’ 

дана. 

4 

3408000 

13632000 

Рефлектометр МТС 5/100 

дана. 

6 

3834000 

23004000 

Оптикалық телефон РТS-20 

дана. 

9 

497000 

4473000 

Спектр анализаторы НР 

37718А ''А Т'' 

дана. 

2 

8804000 

17608000 

Сандық тестер EDCT-2 

дана. 

9 

596400 

5367600 

8. Барлығы : 

 

58972774 

 

Жылу энергиясы: 

 

%

20

,

0

С

Т

эл

эн





,                                         (3.11) 

 

Т

эн

=1 182 600*0,20=236 520 тг. 

 

Жанармай: 

Көлік жанармайының шығыны 100 км-ге 18 литрді құрайды. 

1 литр жанармай 80 теңге; 

100 км-ге бір автомобильдің жұмсайтын жанармай көлемі:  

100 км = 80 



 18 = 1440 тг. 

75 

 

Бізде  9  соңғы  пункт  болғандықтан,  олардың  әрқайсысында  бір 

автомобильден бар, онда: 

 

1440 



 9=12960 тг. 

 

Автомобиль  жүрісі  100  км  –  айына  2  рет,  осылайша  оның  жылдық 

жүрісі 2400 км-ге тең болады.  

Осы жерден: 

 

311040

100

12960

2400

Т







тг.                                                                 (3.12) 

 

Жобаланбаған шығындар 

 

Жобаланбаған  шығындарға  жанама  шығындар,  яғни  барлық 

ескерілмеген  шығындар  –  бұл  басқарушылық,  шаруашылық,  көліктік 

шығындарды  жатқызуға  болады.  Жобаланбаған  шығындарды,  H,  мың  тг, 

мына формуламен есептеуге болады: 

 

 

Н = О

р 



20 %,                                            (3.13) 

 

мұндағы О

р 

–негізгі шығындар. 

 

О

р

 = ФОТ + Опф+О

сн

 +А + М + С

эл

 + Т

эн

 + Т,               (3.14) 

 

О

р

 

= 

14931000 

+1493100 

+1 

478 169 

+5897277 

+4428750 

+1 182 600+236 520  + 311040 = 29 958 456 тг.

 

 

Н= 0,2 *29 958 456  = 5 991 691 тг. 

 

Сонымен жылдық эксплуатациондық шығындар: 

 

Э

жыл

 =ФОТ + Опф+Осн + А + М + Сэл + Тэн + Т  + Н + КС + Ки,  (3.15) 

 

мұндағы  К

С 

–  несиелік пайыздар  суммасы  (К

С

= 8,4  млн.  тг.),  Ки  – бір 

жылға төленетін несие суммасы. 

 

4205000

2

8410000

Ки





 тг. 

 

Э

год

  =  14931000  +1493100  +1478169  +58972774+  4428750  +1182600 

+236520 + 311040 + 6196151 +8410000 + 4205000 = 101845104 тг. 

 

76 

 

3.12 Болжамдағы жылдық табысты есептеу 

 

Негізгі  қызмет  табыстары  –  бұл  байланыс  кәсіпорындарының  қазіргі 

тарифтері  бойынша  тұтынушыларға  өткізілген  байланыс  қызметтерінің 

барлық түрінен алынатын табыстар.  Жылдық тарифтік табыстарды – Т, мың 

тенге,  оптикалық-талшықты  байланыс  жолдары  үшін  мынадай  формуламен 

табамыз: 

 

Т= 





n

i 1

q

i

 * U

i

, 

                                         (3.16)  

 

мұндағы, q

i

 –нақты көрсетілген қызметтердің i-нші түрлерінің көлемі; 

 

U

i

 – қызмет көрсетудің i-нші түріне тарифі, тг; 

 

n – қызмет көрсету номенклатурасы. 

 

 

Біздегі бар: 

 

q

i

 =900 арна – қызмет көрсету көлемі (арналар саны); 

 

U

i

  =99,6  тг/сағ  –  100-ден  300  км-ге  дейін  цифрлық  арнаны  жалдау 

кезінде «Қазақтелеком» ААҚ жасаған бағаларға сәйкес;  

n =8760-жылдағы сағаттар саны. 

Сонда алатынымыз: 

 

Т=900*99,6*8760=782246400 тг 

 

3.13 Өзін ақтау мерзімін есептеу 

 

Өзін  ақтауды  есепетеу  үшін  абсолюттік  экономикалық  тиімділігінің 

көлемін білу керек. 

Байланыс  кәсіпорындарын  дамыту,  кеңейту  және  де  қайта  құру 

бойынша  дипломдық  жобаларда  экономикалық  тиімділіктің  келесі 

көрсеткіштері есептелінеді: 

1. Шаруашылық ісінен түсетін табыс, Т

Тші

 мың тг: 

 

 

Т

Тші

 = Т – П,                                              (3.17) 

 

мұндағы,  Т

Тші 

 - шаруашылық ісінен түсетін таза табыс, мың тг; 

Т– негізгі істен түсетін табыс, мың тг; 

 

П – пайдалану шығындары, мың тг. 

 

 

 

Сонда шаруашылық ісінен түсетін таза табыс тең болады:                       

 

 

Т

Тші

 = 782246400  – 102867405 = 679378995 тг 

 

77 

 

2.Табыстық  салықС

n

шаруашылықісінентүсетін  таза  табыстың  20%-

ынқұрайды, мыңтг: 

 

С

n

 = Т

Тші

 * 20 %   

 

                       (3.18) 

 

С

n

 = 679378995  * 0,2 = 135 875 799 тг 

 

Кәсіпорынның таза табысыТ

Тко

, мыңтг: 

 

Т

Тко

 = Т

Тші

 – С

n, 

                                            (3.19) 

 

Т

тко

 = 679 378 995  – 135 875 799 = 543 503 196 тг 

 

3.  АЭТ  таза  табыстың  капиталдың  салымның  құнына  қатынасымен 

анықталады: 

 

К

Е

таза

Д



,                                                (3.20) 

 

Негізгі іс-әрекет табысы: 

 

Д

нег

 = Д

шын.

 – Э

жыл

,                                     (3.21) 

 

Д

нег

 = 782246400  -101845104 =680401296 тг.  

 

Д

таза

 = Д

нег

 – 0,3 ·Д

нег

 = Д

нег

· 0,8,                          (3.22) 

 

Д

таза

 =  679378995 · 0,8=544565296 тг. 

 

Осыдан: 

 

Е = 544565296 /841000000 =0,64 

 

Өзін  ақтау  мерзімінің  есептелуін  көлем  деп  анықталады,  кері 

абсолюттік экономикалық тиімділік: 

 

T = 1/E=1/0,64 = 1,6 жылда   

 

      (3.23) 

 

Алынған  мәліметтерге  сүйенсек,  жобаланып  отырған  оптикалық-

талшықты байланыс жүйесі табысты және өзін өзі өтеу мерзімі  бір жыл сегіз 

ай. Бұл көрсеткіш экономикалық жағынан тиімді екенін дәлелдейді. 

 

 

78 

 

Алынған нәтижелерді бір кестеге жүйелейміз. 

 

 

3.7 К е с т е   – Техникалық экономикалық көрсеткіштер 

№ 

Көрсеткіштер 

Мәні 

1 

Жобаны жүзеге асыратын адамдар саны 

10 

2 

Қаржы шығындары, млн тг. 

841 

3 

Жабдық бағасы, млн тг. 

15,9 

4 

Пайдалану шығындары, млн тг. 

101,8 

5 

Әлеуметтік салық, млн тг. 

1,4 

6 

Жылу энергиясы, мың тг. 

236 

7 

Амортизациялық бөлінулер, млн тг. 

58,97 

8 

Материалдар және бөлшектер, млн тг. 

4,43 

9 

Электроэнергия шығыны, млн тг. 

1,1 

10 

Табыстар, млн тг. 

782,2 

11 

Жалпы пайда 

679,4 

12 

Таза пайда, млн тг. 

543,5 

13 

Экономикалық тиімділік коэффициенті, %  64 

14 

Шығындардың өтем мерзімі, жыл 

1,86 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

79 

 

жүктеу/скачать 3,15 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: