Билет Геоэкология пәнінің маңызы
Көліктің геоэкологиялық аспектілері
жүктеу/скачать 54,68 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Билет №10 1. Жер жүйесін қалыптастырудағы тірі заттың маңызы
| 2 Көліктің геоэкологиялық аспектілері.
Көлік қоршаған ортаның жағдайы үшін өте маңызды қолайсыз фактор болып табылады? Біріншіден, көліктің барлық дерлік түрлері қоршаған ортаны, әсіресе ауаны, сонымен қатар суды ластайды және айтарлықтай шу мен діріл тудырады. Екіншіден, көлік инфрақұрылымына – автомобильдер мен темір жолдарға, теңіз және өзен порттарына, құбырларға, әуежайларға көп жер ресурстары жұмсалады. Көлік инфрақұрылымы айтарлықтай аумақтың техногендік ландшафттарын жасайды. Үшіншіден, табиғи ресурстардың айтарлықтай көлемі автомобильдер шығаруға және көлік инфрақұрылымының элементтерін салуға жұмсалады. Ауаның ластануы көлікпен байланысты ең күрделі геоэкологиялық проблема болып табылады. Атмосфераның ластануының салдары ең маңызды жаһандық геоэкологиялық проблемаға айналуда. Көміртек тотығы, азот оксидтері, көмірсутектер немесе қорғасын сияқты автокөліктерден тікелей шығарылатын ауаны ластаушы заттар негізінен ластау көздеріне жақын жерде жиналады, т.б. автомобиль жолдарының бойында, көшелерде, тоннельдерде, қиылыстарда және т.б. Осылайша, көліктің жергілікті геоэкологиялық әсерлері пайда болады. Кейбір ластаушы заттар шығарынды жерінен ұзақ қашықтыққа тасымалданады, тасымалдау процесінде түрленеді және аймақтық геоэкологиялық әсерлер тудырады. Көмірқышқыл газы және басқа парниктік газдар бүкіл атмосфераға таралып, жаһандық геоэкологиялық әсерді тудырады. Тасымалдау үшін қазбалы отынды тұтынуды азайту керек. Көліктің барлық түрлері үшін ауаға шығарындылардың дүниежүзілік стандарттары озық технология негізінде белгіленуі керек. Әрбір ел барлық көздер мен көлік түрлері үшін шығарындыларды бақылау бағдарламасын әзірлеп, енгізуі керек. Сенімді және қолжетімді қоғамдық көлік жүйесін жетілдіру және дамыту. Көлік жүйелерін дамытуды жоспарлау кезінде экологиялық мәселелерді кешенді шешуге бағытталған жүйелі тәсілді қолдану. Билет №10 1. Жер жүйесін қалыптастырудағы тірі заттың маңызы Ағзалар табиғаттың аса маңызды бөлігі. Олар бір-бірімен тығыз байланыста тіршілік етеді. Басқа ағзалар тіршілігінде өсімдіктер зор рөл атқарады. Өсімдіктер болмаса жануарлар да, адам да тіршілік ете алмайды. Барлық тірі ағзалар ауадағы оттегімен тыныс алып, көмірқышқыл газын бөліп шығарады. Жасыл өсімдіктер қоректенгенде ауаға үнемі оттегін бөліп шығарады, көмірқышқыл газын сіңіреді. Сол оттегімен өсімдіктердің өздері де, басқа ағзалар да тыныс алады. Жануарлардың көптеген түрлері өсімдіктермен қоректенеді. Өсімдіктер топырақты қарашірікпен байытып, құрылымын жақсартады. Ауаны шаң мен улы газдан тазартады. Ауру тудыратын майда ағзаларды жояды. Аптап ыстықты, қақаған аязды бәсеңдетеді. Осының бәрі бүкіл тірі ағзалардың тіршілік етуіне мүмкіндік беретін аса маңызды жағдайлар. Көбелектер, аралар, қоңыздар өсімдіктерді тозаңдандырады. Шұбалшаңдар топырақтың құрылымын жақсартады. Бунақденелілермен қоректенетін жануарлар өсімдіктердің зиянкестерін азайтып, пайда келтіреді. Жануарлар өсімдік тұқымдары мен жемістерін таратады. Микроағзалар өсімдік қалдықтары мен жануарлардың өлексесін шірітіп, топырақты қарашірікпен байытады. Адам өміріне қажетті киімді, тағамды, дәріні, құрылыс материалдарының көпшілігін өсімдіктер мен жануарлардан алады. жүктеу/скачать 54,68 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|