Білім беру бағдарламасы тыңдаушыға арналған нұСҚаулық
жүктеу/скачать 1,43 Mb.
|
| Шығарма түрлері:
сурет бойынша; сұрақтар бойынша; жеке бақылаулар бойынша; берілген тақырыптағы тірек сөздер бойынша [41]. Бастауыш оқыту тәжірибесінде үш бағыт немесе әдіс бойынша топтастырылған мәтіндік жаттығулардың келесі түрлері қабылданады: «үлгі бойынша», конструктивті және коммуникативтік-шығармашылық. Жаттығулар ауызша және жазбаша болып бөлінеді: - әртүрлі нұсқаларда оқығанды ауызша мазмұндау; - оқушылардың әдеби шығармаларды оқуға және талдауға, тіл теориясын зерттеуге байланысты әртүрлі мәтіндік сөздерді: толық және жалпылама хабарламалар, баяндамалар, диалогтер, талқылаулар; - түрлі импровизациялар: өмірден алынған әңгімелер, ертегілер мен әңгімелер, мақал-мәтелдер мен жұмбақтар; - өз бетінше таңдалған немесе берілген тақырыпқа қатысты, суреттер бойынша, ұсынылған және өздігінен жасалған жоспар бойынша, басталу және аяқталу бойынша, берілген сюжет схемасы бойынша жазылған шығарма; - бақылау бойынша жазба, күнделік жүргізу; - драмаландырудың әртүрлі түрлері, әңгімелерді сахналау; - газеттегі мақалалар, оқығаны туралы пікірлер. Оқушылардың үйлесімді сөйлеуін дамыта отырып, біз бірқатар нақты дағдыларды дамытамыз, яғни оларды үйретеміз. Мәтін деңгейіне қатысты дағдыларды атап өтейік: - біріншіден, тақырыпты түсіну, ұғыну, оны бөліп көрсету, шегін ажырата білу; - екіншіден, материал жинау, маңызды нәрсені іріктеу және қосалқы нәрселерді алып тастау мүмкіндігі; - үшіншіден, материалды қажетті ретпен орналастыру, жоспар бойынша әңгіме немесе шығарма жазу мүмкіндігі; - төртіншіден, әдеби нормалар мен сөйлеу міндеттеріне сәйкес тілдік құралдарды қолдана білу, сонымен қатар жазылғандарды түзету, жетілдіру, жақсарту [42]. Сондықтан мәтінмен жұмыс істеу үшін оқушы кез келген білім беру саласында сәтті қолдана алатын әмбебап оқу әрекеттерін игеруі керек. Бағдарламада төмендегі дағдыларға назар аударылған: ақпаратты алу, іздеу және белгілеу, ақпаратты түсіну және түрлендіру, ақпаратты қолдану және ұсыну, алынған ақпараттың дұрыстығын бағалау. Оқу тапсырмасын қабылдау кезеңінде – бұл ақпараттық сұранысты түсіну, оқшаулау, тұжырымдау, ақпарат көзін таңдау және оның тұжырымдалған сұранысқа сәйкестігін бағалау мүмкіндігі. Ақпаратты іздеу кезеңінде – кез келген қолжетімді ақпарат көздерімен тиімді жұмыс істей білу: дәйекті және дұрыс бақылау жүргізу, танымдық қарым-қатынаста (ересектермен және құрдастарымен) қажетті ақпаратты алу, мәтіндік ақпаратпен (кітапта, компьютерде) жұмыс істеу, бұл ретте іздеу шеңберін қызметтің ұтымды тәсілдерімен тарылту. Ақпаратты өңдеу кезеңінде – ең бастысы екінші деңгейден бөлу, оқу міндетіне сәйкес ақпарат көлемін құрылымдау және өзгерту мүмкіндігі (кодтау жүйесін өзгертпестен немесе өзгерту арқылы). Ақпаратты сақтау кезеңінде – қысқа мерзімді немесе ұзақ мерзімді сақтауға арналған ақпаратты кодтау әдісін таңдау кезінде есте сақтау ерекшеліктерін саналы және тиімді пайдалану [43]. Бастауыш мектептегі мәтінмен негізгі жұмыс әдебиеттік оқу сабақтарында жүзеге асырылады, сондықтан біз осы пәннің ерекшеліктерін зерттеуде толығырақ тоқталамыз. Оқу сауаттылығы мәтінді түсіну деңгейлері ескерілетін арнайы сұрақтар мен тапсырмалардың көмегімен тексеріледі. Осы деңгейлерге сәйкес келетін дағдылардың, сұрақтар мен тапсырмалардың сипаттамасы кестеде келтірілген. 7-кесте. Мәтінді түсіну деңгейіне байланысты берілетін тапсырма түрлері
жүктеу/скачать 1,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|