Биохимия кіріспе •Биологиялық химия
РНҚ молекуласының екіншілік құрылымы
жүктеу/скачать 2,67 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ақпарыттық РНҚ
| РНҚ молекуласының екіншілік құрылымы дегеніміз - молекуладағы жұп негіздер атомдарының кеңістікте орналасу реттілігі. (Сеитов З.С 433 бет).
15) р-РНҚ, құрылым туралы түсінік Ақпарыттық РНҚ сирек жағдайда матрицалық РНҚ (мРНҚ) деп те аталады, өйткені информациялық РНҚ-да, матрицадағыдай, полипептид синтезделеді. мРНҚ молекуласы тиісті гені бар ДНҚ-ның белгілі учаскесінде синтезделеді жəне сол геннің көшірмесін дəл түсіріп алады. Осындан кейін мРНҚ ядродан цитоплазмаға шығады да, рибосомалармен қосылады, ақуыз синтезі осылайша басталады. Жануарлар жасушасындағы мРНҚ тіршілігі бірнеше сағатқа, тіпті бірнеше күнге созылуы мүмкін. Осы мезгіл аралығындағы ақуыздың жүздеген, тіпті одан да көп молекулалары синтезделеді. Жасуша құрамындағы мРНҚ мөлшері шамалы ғана (5% шамасындай), бірақ ол ерекше əсерлі келеді. мРНҚ алуан текті, ол жағдай жасуша синтездейтін ақуыздардың түріне байланысты, өйткені əр мРНҚ ақуыздың бір түрін ғана синтездеуге жауапты. Пре-мРНҚ гетерогенді ядролық мРНҚ деп те аталатын, ол аса үлкен гигант молекула болып табылатынын атап айту қажет. Мұның құрамында басқа нуклеотидтермен бірге аденильдік нуклеотидтердің 200 шамасына дейінгі қалдықтардан тұратын ұзын тізбек бар. Пре-мРНҚ процессинг құбылысына ұшырайды. Ферменттердің əсерімен одан РНҚ-ның бір бөлшегі жəне поли-А бөлініп шығады, осылайша активті де дайын мРНҚ босап шығады. Бірақ мұның молекуласында да або белгіленбеген учаскелер үнемі бар, атап айтқанда құрамында аденил қышқылының 50-75 қалдығынан құралған ұзын поли-А бар. Бұл жағдай гемоглабин, миоглабин, инсулин, интерферонның мРНҚ-сы бойынша тəжірибе жүзінде дəлелденген, олар таза күйінде бөліп алынған. Трансляцияға қатысты поли-А қызметі əлі толық анықталған жоқ. 16) Ферменттер, түсінік. Фермент дегеніміз - бслоктық зат, ол организмдегі түрлі химиялық рсакцпяларды тсздетуші. Химиялық реакциялардын жүрісін тездетушілерді катализатоппап деп ятайтыны белгілі. Осыған сәйкес ферменттепді биологиялык катализаторлар деп те атайды, өйткені, олар тірі материяда орекет жасайды. Фермент (латынның тілінде fermentum - ашу деген мағына береді) деген термннмен қатар әдебиетте энзим (грек тілінде - cnzym, en - ішкі, zyme - ашыткы деген мағына бсреді) деген соз де колданылады. Ферменттерді жәнс олар катализдейтін реакцняларды зсрттейтін биохимия болімі энзимология деп аталады. Ферменттер жөніндегі ілім қалай дамыды? Фермент қатысатын проңестермен адам өте ерте кездерден бері-ақ таныс болатын. Тіиті ерте заманның өзінде-ақ қантты зазтарды ашыту жолымеп спіірттік ішімдіктер алғаиы белгілі. Фермеиттер қатысатын процестерді ғылыми түрғыдан зерзтеу XVII ғасырдын орта ксзінен басталады. Осы кезде Гельмонт қанты бар сүйық заттардың ашуы срекшс қоздырушылар кемегімен жүретінін анықтаған. Осыдан кейін Лавуазье ашу кезінде қант түгелдей көмір қышқыл газға және спиртке айналатынын анықтады. 17) Ферменттер мен Бейорганикалық катализаторлардың әсеріндегі ұқсастықтар мен айырмашылықтар. жүктеу/скачать 2,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|