Цитология және гистологияға кіріспе


– Вирустар – клеткаға дейінгі формалар



бет7/7
Дата19.09.2023
өлшемі6,57 Mb.
#108672
1   2   3   4   5   6   7
Байланысты:
1 Гистологияға кіріспе (1)

5 – Вирустар – клеткаға дейінгі формалар

5
Тіршіліктің негізгі бөлігін клеткалық формалар құрайды. Олар екіге бөлінеді:
  • Прокариоттар.
  • Эукариоттар.

  • Прокариоттарға - бактериялар мен көк жасыл балдырлар жатады. Бұлар ядроға дейінгі организмдер, қалыпты ядросы болмайды, генетикалық материалдары бір жіпшеден тұратын, сақина тәрізді ДНҚ - оны генофор немесе нуклеоид деп атайды. ДНҚ жіпшесінде белок гистондар және цитоплазмасында митохондриялар, пластидтер, центриолдер болмайды.
    Эукариоттарға – бір және көп клеткалы қалыпты ядросы бар организмдер жатады. Олар қарапайымдар, өсімдіктер, жануарлар және адамдар. Генетикалық материалдары хромосомаларда орналасқан. Хромосома - ДНҚ жіпшесінен және белок молекулаларынан тұрады. Барлық органидтары бар. Бөлінуі митоз жолымен жүреді.

А - жануар
Б - өсімдік
В - бактерия
Клеткалық формалардың түрлері
Эукариотты жасушалардың негізгі тұқым қуалайтын материалдары ядрода, ал оның кішкене бөлігі цитоплазмада орналасқан. Цитоплазмадағы тұқым қуалайтын материал жасушаның органоидтарында – митохондрияларда және пластидтерде болады, ол сақина тәрізді ДНҚ молекуласынан тұрады.
Цитоплазмалық тұқым қуалаудың көрініс беруі ядродағы ДНҚ-ның бақылауында болады және жұмыртқа жасушасының цитоплазмасы арқылы берілетін, аналық ерекше біржақты тұқым қуалау типі болып табылады. Цитоплазмадағы тұқым қуалау бастамаларын плазмондар, ал бастаманың өзін – плазмагендер деп атайды.
Өткен жүз жылдықтың 80-ші жылдары эукариот жасушаларының ядросында жіп тәрізді құрылымдар - хромосомалар анықталды. Ядродағы хромосомалардың құрылысы күрделі, ДНҚ мен гистонды белоктардан тұрады. Хромосомалардың қызмет атқарулары митотикалық циклдың кезеңдері мен фазаларындағы құрылымының ұйымдасу жағдайына байланысты.
Дәріс тыңдағандарыңызға рақымет!

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет