«ДАҒдарысқА Қарсы басқару» пәні бойынша дәрістік кешен
Дәріс №2. Әлеуметтік-экономикалық жүйедегі дағдарыстың мәні
жүктеу/скачать 1,59 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1. Дағдарыстың жалпы ұғымдары
- 2. Әлеуметтік-экономикалық дағдарыстардың түрлері.
| Дәріс №2. Әлеуметтік-экономикалық жүйедегі дағдарыстың мәні
1. Дағдарыстың жалпы ұғымдары 2. Әлеуметтік-экономикалық дағдарыстардың түрлері. 3. Дағдарысты еңсеру жалпы ұғымдары 4. Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық жүйесіндегі дағдарыс 1. Дағдарыстың жалпы ұғымдары Экономикалық жүйелер – қоғамның белгілі бір тұтастығын, экономикалық құрылымын құрайтын барлық экономикалық құрамдастардың жиынтығы. Дағдарыс – бұл қайшылықтардың шиеленісуі әлеуметтік-экономикалық жүйесі, қауіп тӛндіретін, оның тыныс-тіршілігін, қоршаған ортаға. Дағдарысты тудыруы мүмкін себептер әртүрлі. Дағдарысты тудыруы мүмкін барлық себептер екі санатқа бӛлінеді. Бірінші санатқа экономикалық жүйені жаңғырту мен қайта құрылымдауға байланысты объективті себептер жатады. Екінші санатқа әртүрлі катаклизмдермен немесе үшінші тұлғалардың араласуымен кӛрінетін субъективті себептер жатады. Сыртқы себептер әлемдік экономиканың даму үрдістеріне, бәсекелестік күреске, елдегі саяси жағдайға байланысты. Ішкі себептер маркетингтік стратегиямен, ішкі жанжалды жағдайлармен, ӛндірістік процестердің нашар ұйымдастырылуымен, басқарудың жетілдірілмеуімен, инновациялық және инвестициялық саясатпен байланысты. 2. Әлеуметтік-экономикалық дағдарыстардың түрлері. Дағдарыс түрлерін келесі белгілер бойынша жіктеуге болады: 1. Дағдарыстың ауқымы. Ықтимал дағдарыстың ауқымы жаһандық (планетадағы барлық әлеуметтік-экономикалық жүйені ӛзара біріктіреді), Ұлттық (бір мемлекет немесе аймақ шегінде жүреді), Жергілікті (бір әлеуметтік-экономикалық кіші жүйе шегінде жүреді) болуы мүмкін. 2. Дағдарыс тереңдігі. Микро-дағдарыс (әлеуметтік-экономикалық жүйедегі бір немесе бірнеше проблемалардың нашарлауы), макрокризис (әлеуметтік-экономикалық ортаның барлық жақтары мен тіршілік ету жүйелерін таң қалдырады). 11 3. Пайда болу саласы. Экономикалық, саяси, экологиялық, әлеуметтік. Дағдарыс жағдайлары пайда болған кезде салдары да маңызды рӛлге ие. Салдары мынадай болуы мүмкін: қайта ұйымдастыру, тарату, сауықтыру. Дағдарыс экономикалық нәтижелерге теріс әсер етеді, бұл келесідей кӛрінеді: - шығындардың ұлғаюы; - экономикалық кӛрсеткіштердің тӛмендеуі; - ӛндірістік қуаттарды қысқарту. Әлеуметтік-экономикалық жүйенің дамуына қарай дағдарысқа қарсы басқарудағы адами фактор рӛлінің артуы сияқты факт байқалады. Бұл факт дағдарысты оқшаулау емес, онымен күрес емес, оның оң алдын алуды кӛрсетеді. Әлеуметтік-экономикалық жүйенің дағдарысын ӛмірлік цикл тарапынан қарастыруға болады. Бұл жағдайда жүйенің жұмыс істеуін және одан әрі дамуын қарастыру қажет. Жұмыс істеу – бұл жүйенің негізгі сипаттамаларын сақтай отырып, оның тіршілігін сақтауға кӛмектесетін кезең. Жүйенің дамуы-жүйенің ӛзгеруімен байланысты процесс, ол оның құрамдас бӛліктерінің жаңа сапасының пайда болуына әкелуі мүмкін. Жүйенің дағдарыстық жағдайы жүйенің ӛмірлік күштерінің тӛмендеуіне, теңгерімсіздігіне, бұрын қойылған міндеттерге қол жеткізу мүмкін еместігіне алып келеді. Сонымен қатар, оның жекелеген элементтері мен кіші жүйелерін бұзу процесі жүреді. жүктеу/скачать 1,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|